2030’a beş kala hedeflerde sınıfta kalındı

Başak Nur GÖKÇAM

Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın 2024 Gıda İsrafı Raporu’na göre yıl­da 1 trilyon dolarlık gıda çöpe gi­diyor. Dünya tarım arazilerinin yaklaşık yüzde 30’u israfı bes­leyen yiyeceklerin üretimi için kullanılırken, dünya genelinde açlıktan etkilenen insan sayısı ise 783 milyon. Yapılan analiz­lere göre en fazla israfın yaşandı­ğı ülkeler arasında Çin ve Hin­distan ilk iki sırada. Buna göre Çin’de yıllık 108.7 milyon ton, Hindistan’da 78.1 milyon ton, ABD’de, 24.7 mil­yon ton, Türkiye’de de yıllık 23 milyon ton gıda israf olu­yor.

Avrupa’da ise bu oranlar diğer ülkelere kı­yasla düşük olsa da mil­yonlarca ton gıdanın israf olunmasının önüne geçi­lemiyor. Örneğin Almanya’da yılda 3.9 milyon ton, Fransa’da yılda 6.5 milyon ton gıda çöpe gidiyor. Ürettiği gıdanın 3’te 1’ini israf eden ABD’de de uygulanan politikalara rağmen gıda israfı ile mücadele henüz başarılı ola­madı.

Federal hükümet bu soru­nu çözmek için 2030 yılına ka­dar 2016 seviyelerine kıyasla gı­da israfını yarı yarıya azaltmayı, bu kapsamda da kişi başına israf bedelini yıllık 164 pounda düşür­meyi hedefliyordu. Fakat yapı­lan son çalışmaya göre eyaletler, ABD Çevre Koruma Ajansı’nın belirlediği azaltma hedeflerinin gerisinde kaldı.

Daha kapsamlı politikalara ihtiyaç var

Kaliforniya Üniversitesi ve UC Davis Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bölümü tarafından yürütülen çalışma, Nature Food dergisinde yayınlandı. Çalışmaya göre mevcut eyalet politikaları yetersiz kalırken, 2016 yılından bu yana ise kişi başına gıda israfında azalma yerine artış yaşandı. Konuya ilişkin açıklamada bulunan UC Davis Gıda Bilimi ve Teknolojisi araştırmacısı ve çalışmanın yazarı Sarah Kakadellis, “2030 yılına sadece beş yıl kaldı. Bu yüzden ne kadar az ilerleme kaydettiğimiz oldukça endişe verici. Daha kapsamlı politikaların mümkün olan en kısa sürede uygulanması gerekiyor" dedi.

Pandemi başında israf azalmıştı

Pandeminin gıda israfındaki artışta da rol oynamış olabileceğini öne süren UC Davis Gıda Bilimi ve Teknolojisi araştırmacısı ve çalışmanın yazarı Sarah Kakadellis, “Gıda israfı, daha fazla insanın evde planlama ve yemek pişirme yapması ve daha az ikram etkinliği olmasıyla pandeminin başlarında azaldı.

Şimdi, insanlar eski alışkanlıklarına geri dönüyor olabilir. Eyalet politikaları geri dönüşüme odaklandığında, gıda israfı sorununu ele aldığımızı düşünmek çok kolaydır. Gıda israfını geri dönüştürmek önemlidir ancak tek çözüm değildir ve ilk çözüm de olmamalıdır” dedi.

Emisyonların yüzde 10’undan sorumlu

Yiyecek israf ederken, enerji, su ve gübre dahil olmak üzere o yiyeceği yetiştirmek için gereken tüm kaynakların da israf olduğuna dikkat çeken UC Davis'teki Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bölümü araştırmacısı Edward Spang, “Bu arada, israf edilen yiyecekler küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 8-10'unu temsil ediyor” bilgisini verdi.

Araştırmacılar, politikaların gıda israfının önlenmesi ve kurtarılmasına odaklanması gerektiğini söyledi. Çalışmanın diğer yazarları arasında ReFED'den Selina Mao ve Asch Harwood da yer aldı. Araştırma ise Ulusal Bilim Vakfı, ABD Tarım Bakanlığı Doğal Kaynakları Koruma Servisi ve USDA Ulusal Gıda ve Tarım Enstitüsü tarafından finanse edildi.