Tütün tarımı programı, 205 köyü dünya pazarına açtı

YILDIZ TAŞDELEN ERLİ

İSTANBUL - Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) tespitlerine göre, Philip Morris/Sabancı ve iş ortaklarının Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde başlattığı Tütün Tarımı ve Kalkınma Programı bölge ekonomisine 50 milyon dolar katkı sağladı. Çiftçilerin gelirleri program öncesi döneme göre yaklaşık iki katına çıktı. Philip Morris/Sabancı Kurumsal İlişkiler Direktörü Filiz Yavuz Diren, 3.5 milyon dolar yatırım yaptıkları programı sürdüreceklerini, İzmir Torbalı’daki fabrikada Agronomi Merkezi açmayı planladıklarını söyledi. 

2009’da başlayan program, köylerde ihracata uygun kalitede 'oryantal tütün' yetiştirilmesini amaçlıyor. Türkiye’de üretim yapan Philip Morris/Sabancı da program sayesinde kaliteli girdi tedarik etmeyi amaçlıyor. Diren’in verdiği bilgiye göre, Adıyaman ve Hatay’ın 205 köyü ile dünya pazarları arasında 'ticaret köprüsü' kuruldu. Bölgede ihraç edilebilir kalitede oryantal tütün üretildi. 2010-2012 arasında bölgeden alınan tütünün yaklaşık yüzde 80’i ihraç edildi. İhraç edilen tütünün değeri 37 milyon dolara ulaştı. Program sayesinde Güney ve Güneydoğu Anadolu’nun 205 köyü ihracatçı konuma ulaştı. Bölgede üretilen tütün şimdiden Türkiye’nin toplam tütün ihracatının yüzde 4.3’ünü karşılar hale geldi. Programın bölgedeki etkilerini ölçmek için BETAM geçen yıl 'Ekonomik Etki Analizi' yaptı. Analize göre, programın ekonominin canlanması, refah artışı, göçün azalması gibi etkileri oldu. 5 bin 500 çiftçiye yeni gelir kapısı açıldı. Hane gelirleri program öncesi döneme göre yaklaşık iki katına çıktı. Bu köylerde mevsimlik işçi olarak çalışanların sayısı üçte bire düştü. 

3.5 milyon dolarlık yatırım yapıldı 

Diren, program kapsamında çiftçilere yüksek kalite tohumlar, üretim süreçlerinde teknik bilgi desteği, doğru ve zamanında ilaçlama-gübreleme destek ve eğitimi, mekanizasyon desteği, üretici güvenliği eğitimi destekleri sağlandığını anlattı. Milyonlarca dolarlık tütün alımının yanı sıra, 2010-2012 arasında bölgedeki tütün üretimine ilişkin Ar-Ge faaliyetleri, eğitim programları, ekipman ve örnek çiftlikler için yaklaşık 3.5 milyon dolar yatırım yapıldığını belirten Diren, Sabancı Vakfı ve Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı işbirliğiyle kırsaldaki kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesini amaçlayan projelerin hayata geçirildiğini kaydetti. 

İzmir’de Agronomi Merkezi açılacak 

Tütün Tarımı ve Kalkınma Programı’na devam etmek istediklerini ifade eden Diren, bu kapsamda, İzmir Torbalı’daki fabrikada Agronomi Merkezi açmayı planladıklarını bildirdi. Diren, Philip Morris International’ın dünya genelindeki ilk Oryantal Tütün Araştırma ve Geliştirme Merkezi olacak tesiste tütün yetiştirme yöntemleri, verimliliğin artırılması ve tütün kalitesinin geliştirilmesi gibi çalışmalar gerçekleştirileceğini, aynı zamanda buranın bir eğitim üssü olacağını kaydetti.

Oryantal tütün üretiminin yüzde 30’u Türkiye’den

Bugün 128 ülkede yaklaşık 7.5 milyon ton tütün üretiliyor. Dünya oryantal tütün üretiminin yüzde 30’unu gerçekleştiren ve bu alanda lider Türkiye için, tütün tarımı büyük önem taşıyor. Yaklaşık 85 bin tütün çiftçisi ve aileleriyle birlikte yüzbinlerce kişi geçimini bu üründen sağlıyor. 48 ülkeye tütün satan Türkiye, 2013'te tütün ihracatından yaklaşık 450 milyon dolar gelir elde etti. Filiz Yavuz Diren, destekleme alımlarına son verilmesinden sonra Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tütün üretiminin yok olma noktasına geldiğini dile getirdi. Diren, “1990’ların sonunda Adıyaman’da tütün üretimi 25 bin tonun üzerindeydi. Destekleme alımlarının durması sonrasında 557 tona indi. Tütün Tarımı ve Kalkınma Programı’nın başlamasıyla BETAM verilerine göre hane halkı geliri 2 katına çıktı. Mevsimsel işçilik önemli ölçüde azaldı” diye konuştu.