Mavi yakalının önerisi Ford'a patent getirecek

Sercan AKINCI

İSTANBUL - Ford Otomotiv çalışanlarının lastik ve jantın birleştirme işleminde kullanılan kas gücünü ortadan kaldıran önerisi hem hayata geçirildi hem de ödül aldı. İşçilerin önerisini uygulamaya alan Ford, sistemin dünyada ilk olduğunu belirleyince patent başvurusunda da bulundu.

Ford çalışanlarının önerisi geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası'nın (MESS) düzenlediği 'Altın Eldiven ve Altın Öneri İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Yarışmaları'nda Altın Eldiven'e layık görüldü. Yarışmada 3'ü Altın Eldiven 3'ü ise Altın Öneri dalında toplam 6 ödül dağıtıldı. Bu yıl 2'ncisi düzenlenen yarışmanın ödül töreninde konuşan MESS Başkanı Kudret Önen, MESS'in iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzun yıllardır çalıştığını bildirdi. Geçen yıl 20 ilde 143 üye iş yerinde 121 binden fazla çalışanı kapsayan iş sağlığı ve güvenliği konusunda araştırma yaptıklarını hatırlatan Önen, bu araştırma sonucunda iş kazalarının bir önceki yıla göre yüzde 11 azaldığını gördüklerine ifade etti. Üye iş yerlerinin çalıştırdıkları ya da dışarıdan hizmet satın alma yöntemiyle görevlendirdikleri İSG profesyonellerinin maliyetlerinin belli kısmını karşıladıklarını anlatan Önen, "İSG alanında teknik eğitimler düzenliyor ve üyelerin mevzuat değişikliklerini takip etmelerini sağlıyoruz. Ayrıca Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU OSHA) tarafından düzenlenen İyi Uygulama Yarışması’na şimdiye kadar Türkiye’den aday gösterilen 8 şirketten 7’sinin MESS üyesi olması da bizim için bir gurur vesilesidir. Bu işyerlerinin 3 başvurusunun, yapılan değerlendirme sonucu ödüle layık görüldüğünü vurgulamak isterim. Tüm bu çalışmalarımızla iş güvenliği kültürünü yaygınlaştırmayı, MESS üye işyerlerinde iş kazası oranlarını daha da azaltmayı ve meslek hastalıklarında daha da düşük oranlara ulaşmayı hedefliyoruz" dedi. Bu yılki yarışmada; başta ergonomi olmak üzere makine, ekipman ve süreç revizyonlarıyla ilgili teknolojik gelişmelere yönelik uyum projelerinin ön plana çıktığını ifade eden Önen, projeleri alanında uzman 10 üyeden oluşan jürinin incelediğini kaydetti. Ödül kazananları tebrik eden Önen, "Önümüzdeki dönemde de, hep birlikte, iş sağlığı ve güvenliği kültürünü yaygınlaştırma çabalarımızı daha da yukarıya çekeceğimize inanıyoruz. Çalışma alanlarımızı daha güvenli hale getirebilmek için, işyerlerimizdeki tehlikeleri ve yaratabileceği sorunları saptayıp, uygun koşulları sağlamak için yapılabilecekleri araştırmaya elbirliğiyle devam edeceğiz. İş sağlığı ve güvenliği konusunda çok daha ileri bir Türkiye için hep birlikte çalışacağız" diye konuştu.

Sağlık riskleri azaltıldı

'Altın Öneri' dalında ödüle hak kazanan 'Otomatik Lastik Yükleme Sistemi' Ford çalışanlarının önerisiyle hayata geçti. Projeden önce lastik ve jantın birleştirme işleminden beden gücünden de yararlanılmaktaydı. Operatör tarafından manuel olarak yapılan bu işlem ağırlık kaldırmaktan kaynaklı ergonomi sorunu yaratıp, işçi sağlığı ve güvenliğini tehlikeye atabiliyordu. Sıvı püskürtme prosesi için operatörden bağımsız, seri üretimi destekleyen, tam otomatik çalışabilen sistem kurulumu gerçekleştirilerek olası kalite hataları engellendi, sağlık riskleri minimize edildi. Dünyada bir ilk olma özelliği taşıyan sistem için patent başvurusu yapıldı.

Arçelik, 3 katlı el arabası geliştirdi

Yarışmada Altın Öneri dalında ödül alan projelerden biri de Arçelik'in geliştirdiği '3 katlı el arabası' oldu. Daha önce çamaşır, bulaşık ve kurutma makineleri ile fırın gibi ürünlerin araç içine yükleme ve boşaltılması beden gücü ile yapılıyordu. Geliştirilen ekipmanların kullanılmasıyla iş sağlığı ve güvenliğini olumsuz etkileyen faktörler ortadan kaldırıldı. Ayrıca yükleme ve boşaltma sürelerinde araç başına yüzde 20 zaman kazancı sağlandı.

Farba'dan forklifte kemerli önlem

Altın Öneri dalında Farba Otomotiv de 'Siviçli Forklift Emniyet Kemeri' projesiyle ödüle uzandı. Forklift operatörlerinin aracın devrilmesi durumunda emniyet kemeri takılmadığı için savrulması ve bu nedenle uzuv kayıplı ya da ölümlü iş kazaları ortaya çıkabiliyordu. Bunu ortadan kaldırmayı hedefleyen şirket, emniyet kemeri takmayı operatörün inisiyatifine bırakmamak için kemere siviç koydu. Söz konusu siviç sayesinde emniyet kemeri takılmadan forkliftin çalıştırılması mümkün olmuyor.

Tofaş test sonucuna göre iş belirliyor

Tofaş 'Davranış Odaklı Çalışan Seçimi Sistemi' ile Altın Eldiven ödülüne hak kazananlardan. Karakteristik yapılarından kaynaklı olarak kaza yapmaya daha meyilli çalışanların riskli işlerde görevlendirilmeleri kaza olasılığını artırıyor. Tofaş, bu durumun önüne geçmek için çalışanların karakteristik yapılarını 'Mesleki Kişilik Anketi' ve 'Zihinsel Beceri' testleriyle belirledi. Çıkan verilerle, iş güvenliği ile ilgili olabilecek etmenler kıyaslanıyor. Test sonuçlarına göre, riskli bir işte görevli zayıf güvenirlikli bir çalışan daha güvenilir bir çalışan ile değiştiriliyor ve davranışsal nedenli kazalarda azalma sağlanıyor.

Valfsel'de riski robotlar üstlendi

Altın Eldiven ödülüne hak kazanan Valfsel Armatür Sanayi yarışmaya 'Otomatik Yükleme Robotu' projesiyle başvurdu. Şirket, Yükleme ve boşaltma işlemi manuel olarak yapılan 250 tonluk pres tezgahında oluşabilecek iş kazalarının engellenmesi için bu tezgaha yükleme robotu, parça alıcı kepçe, otomatik kalıp yağlama sistemi, otomatik tavlama fırını otomasyonu ekledi. Bu sayede sıcak parçaya ve açık aleve maruz kalma riskinin önüne geçildi. Ayrıca, el ve kol sıkışması; uzuv kaybı, yağ buharına ve termal radyasyona maruz kalma riskleri de projeyle birlikte önlendi.

Kerim Çelik'te çalışana kısıtlama

Kerim Çelik, 'Otomasyonlu Önleyici Platform' ile Altın Eldiven dalında ödüle layık görülen firmalardan. Şirket, dilme bıçaklarının kontrolünü emniyetli şekilde yapabilmek için çalışma alanına platform yaptı. Bu platform otomasyonel ve mekanik sistemlerle güçlendirilerek makinenin çalıştığı esnada çalışanların döner aksamlara erişimini tamamen engelliyor. Bu sayede uzuv kesilmesi, çarpma, sıkışma gibi riskler ortadan kalkıyor.