Apple sadece başlangıç, cezalar çığ gibi büyüyecek

Hilal SARI BAŞARAN

DIŞ HABERLER - Avrupa Birliği’nin İrlanda faliyetleri aracılığıyla milyarlarca dolar vergiden kaçınması sebebiyle geçtiğimiz salı günü Apple’a kestiği 13 milyar euro (14.5 milyar dolar) tutarındaki vergi cezası uzmanlara göre sadece bir başlangıç.

Avrupa yetkilileri için bu sonbahar aylarının Google, Facebook ve Amazon gibi ABD merkezli internet şirketleri için çok yoğun bir dönem olacağı belirtiliyor. Brüksel merkezli AB düzenleyicileri tarafından atılan adımların bir kısmı kişisel mahremiyet konuları üzerinden bir kısmı da rekabet kanunları üzerinden ilerliyor.

AB'ye dağılması gereken gelir İrlanda’ya gidiyor

AB’nin son olarak Apple’ın son on yıldır kaçındığı vergileri İrlanda hükümetine ödemesi gerektiğine karar verdiği 13 milyar euro tutarındaki vergi cezası, Financial Times gazetesinde yer alan bir analize göre şirketin tüm Avrupa genelinde ödediği 344 milyon euro tutarındaki verginin neredeyse 38 katına denk geliyor. Apple’ın ana şirketi son on yılda 87 milyar dolar kar elde ederken 250 milyar dolarlık satışın Avrupa pazarına olduğu belirtiliyor. İtalya’da vergi soruşturmasında anlaşmaya varan Apple 318 milyon euro ceza ödemeyi kabul ederken, şirketin İspanya biriminin de şu an denetimde olduğu aktarılıyor. Apple’ın tüm Avrupa pazarlarında elde ettiği karı İrlanda’daki ana şirketin kar hanesine yazmış olması uzmanlara göre bu ülkelere dağılması gereken geliri İrlanda’ya taşıyor.

Sırada Google, Facebook ve Amazon gibi şirketler var

Gelecek haftalarda AB kurumlarının yeni telekom düzenlemelerine ilişkin müzakerelere WhatsApp gibi uygulamaları da dahil edilmeseyi planladığı belirtiliyor. The Wall Street Journal’da yer alan habere göre önerilen yasada Netflix gibi görselişitsel medyanın Avrupa filmlerini de finanse etmesi gibi hükümler bulunuyor. Bunun yanı sıra Brüksel, Paris ve Berlin’deki yetkililer Google, Amazon.com ve Facebook gibi şirketler için de vergiden kaçınma ve mahremiyetin ihlali konularına ilişkin soruşturmalar yürütüyor.

Cezaların amacı ulusal değil AB’nin rekabete açık kalması

Amazon, Facebook, Google ve Netfl ix gibi şirketler için lobi faliyetleri sürdüren ABD Merkezli Bilgisayar & İletişim Sektörü Derneği Avrupa Başkanı James Waterworth basına verdiği demeçte “Bu daha başlangıç, çığ geliyor. Bazı gruplar buna politik bir hassasiyetle yaklaşıyor ve ülke sınırlarını aşan büyük şirketlerin çözülmesi gereken bazı sorunlardan rahat bir şekilde kaçabildiklerini düşünüyor.” ifadeleri kullandı.

Bu gibi lobi grupları teknoloji şirketlerinin ekonomik fayda getirdiğini, inovasyon ve rekabeti tetiklediğini savunuyor. Avrupalı yetkililer ise bu cazai hamlelerinin ulusalcı hedeflerle tetiklendiği fikrini reddederek Avrupa pazarlarının rekabete ve tüketicilerin korunmasına açık bir pazar olarak kalması gerektiğini savunuyor.

Google hakkında dört koldan soruşturma sürüyor

Google hakkında İspanya, Fransa, İtalya ve AB kurumları tarafından farklı soruşturmalar yürütülüyor. Android mobil işletim sisteminin pazar gücünü kullanarak kendi arama motorunun kullanımını teşvik etmesi sebebiyle AB’nin verdiği karara bir ay içinde yanıt verecek şirket, Fransa ve İtalya’da ise hem vergi hem de mahremiyet konularıyla ilgili soruşturmalarla karşı karşıya.

Türkiye’den Apple'a çağrı

AB’nin kararı sonrası Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’ten Apple’a davet gelmişti. Şimşek sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Apple Türkiye’ye taşınmalı. Avrupa Birliği’nin bürokrasisi ile uğraşmadan daha cömert vergi teşvikleri sağlamaktan mutluluk duyarız” dedi.