250 milyon dolarlık yatırımda ‘stratejik’ anlaşmazlık

İBRAHİM EKİNCİ
BURAKHAN VAROL

BAGFAŞ, 250 milyon dolarlık yatırım yapıyor. Bandırma’da hizmete girecek yeni fabrikalarda ilk kez granül kalsiyum amonyum nitrat (KAN) ve granül stabilize amonyum Nitrat (AN) gübresi üretecek. Şirket, yatırıma başladığı günden bu güne kadar, bu yatırımla ilgili ‘teşvik anlaşmazlığı’nı çözebilmiş değil. Yatırımcı, KAN ve AN yatırımının, teşvik mevzuatına göre ‘stratejik’ nitelikte olduğu görüşünde. BAGFAŞ Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Aza Y. Kemal Gençer, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin de bu görüşte olduğunu, ancak bürokratları ikna edemedikleri için, yatırımın ‘stratejik yatırım’ avantajlarından yararlanamadığını söyledi. Mayısta açılış var ama mevzuat açısından niteliği ile ilgili tartışma kapanmış değil. Halen yeni bir değerlendirme yapmak ve kapsama almak mümkün. Kemal Gençer, bu konuda bilirkişi raporları almış. Tarım Bakanlığı verilerini sunmuş ama sonuç alamamış. Yanlış bir yorum yapıldığı görüşünde. 

Stratejik yatırımlar, vergi indirimi en yüksek yatırımlar. Yaüzde 50 indirimli vergi ödeniyor ve yatırımın yüzde 50'sine ulaşıyor. BAGFAŞ da bu avantajlardan yararlanmak istiyor ancak, Stratejik Yatırımları Değerlendirme Komisyonu’nu ikna etmeyi başarmış değil. Kemal Gençer, iki konuda anlaşmazlık olduğunu anlattı: “Yatırımın stratejik olabilmesi birçok koşul var. Birisi, ‘yurtiçinde üretimi olmaması’, bir diğer koşul ‘üründe yurtiçi üretim kapasitesinin ithalattan az olması.’ Biz ‘granül’ nitelikte KAN ve AN üreteceğiz. Bu Türkiye’de yok. ‘Prill’ tip üretim var. Teşvik Komisyonu, granülü, prill’in muadili görerek, farkı kabul etmiyor. İkinci konu kapasitede. Odalar Birliği’nden verildiği söylenen prill AN ve KAN kapasiteleri hatalı. Bizim hesaplarımıza göre ithal edilmesi gereken AN miktarı 394 bin, KAN miktarı 552.3 bin ton. İstatistiklere göre, 2011 - 2012 arasında, bir yılda 433.7 milyon lira ödenerek 686 bin ton AN ithalatı yapılmış. Gübrenin kendisi stratejik diyorlar ama üretimi statejik değil deniliyor. Kendisi stratejik olan bir ürünün üretimi nasıl stratejik olmaz? Granül ile prill aynı kefeye konuluyor. Bu teşviğin amacı ithalatı önlemek. Kapasite hesabında 40 yıllık fabrikaların bugünkü değil, kuruluş kapasiteleri temel alınıyor, konu çıkmaza 

Erdoğan’a dosya sunacak 

“Gübre dünyanın her ülkesinde stratejik bir üründür. Stratejik teşviklerden yararlanmak istiyoruz” diyen Kemal Gençer, işin peşini bırakmaya niyetli değil. Yatırımın temelini o dönemde Başbakanlık koltuğunda oturan Cumhurbaşkanı Erdoğan atmış. Şimdi de mayısta açılışını yapacak. Gençer yeni bir dosya hazırlığında, konuyu gündeme getirmek istiyor.

Mayısta üretime başlıyor 

BAGFAŞ’ın fabrikaları Bandırma’da. 450 bin metrekarelik arazide 5 fabrikada kimyevi gübre üretiyor. 1969-1970 yıllarında kimyevi gübre üretimi konusunda faaliyet göstermek amacıyla 14 tüzel ortakla kurulan BAGFAŞ’ta kuruculardan Recep Gençer’in (Kemal Gençer’in babası) halen kişisel ortaklığı yüzde 41 oranında. Şirketin hisselerinin yüzde 100’ü ise borsada açık olarak işlem görüyor. Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Gençer, “Ailede ikinci kuşak bir kimyacı olarak, en büyük mutluluğum, devreye girecek yeni fabrikalarımızda kimyanın dört önemli asidinden üçünü yüz binlerce ton miktarlarda üretecek olmamızdır” dedi. Kemal Gençer'in verdiği bilgilere göre, kimyevi gübre üretimi, yüzde 55-60 hammadde ile beraber yüzde 80 gibi son derece yüksek oranda ithalata bağlı. Kimyevi gübreye yılda ortalama 1.5 milyar dolar döviz ödüyoruz. KAN ve AN gübresi üretecek iki yeni fabrika, bu açıdan da önemli. Gençer, "Yatırımda kredi kullandık. 140 milyon euro’ya ulaşıyor. Yüzde 85’i Almanya’dan 3 yılı ödemesiz, 13 yıl vadelidir. Ne ipotek, ne yerli banka teminat mektubu ne de başka bir garanti verildi. Bu da Türkiye’ye ve şirketimize güvenin tam olduğunu gösteriyor. Proje, Türkiye’de son 40 yılda gübre sektörüne yapılan en büyük yatırım.” dedi.