Yan hakların önemi artıyor

Yan haklar, modern iş dünyasında sadece bir çalışan teşviki ol­maktan çıkarak iş gücünün motivasyonunu, bağlılığını ve verimliliğini artıran strate­jik araçlar haline geldi. Hem Türkiye’de hem de dünya ge­nelinde yapılan araştırmalar, yan hakların çalışan memnu­niyeti ve iş yerinde kalma sü­releri üzerinde büyük bir et­kisi olduğunu ortaya koyuyor.

Yan haklar, günümüz iş dün­yasında çalışanların iş yerin­de kalma sürelerini artıran ve verimliliklerini yükselten stratejik araçlar olarak ka­bul ediliyor. Hem Türkiye’de hem de dünya genelinde, işve­renler bu alana daha fazla ya­tırım yaparak çalışanlarına sundukları faydaları çeşitlen­diriyor ve kişiselleştiriyorlar. Ekonomik belirsizliklerin hâ­kim olduğu bu dönemde, es­nek ve yenilikçi yan haklar, çalışan bağlılığı ve verimlilik üzerinde kritik bir etkiye sa­hip.

İşin ve çalışan dünyasının hızla değiştiği günümüzde şirketlerin sundukları yan hak paketlerinin de çeşitlen­diğini ve kişiye özel hale geldi­ğini belirten PERYÖN Yöne­tim Kurulu Başkanı Ebru Taş­çı Firuzbay, “Genç yetenekler artık yol, yemek, sağlık sigor­tası gibi hakları hijyen unsu­ru olarak görüyor ve bunların ötesinde kişiye özel çözümler bekliyor. Yani şirketinin onu kişisel olarak tanımasını, ilgi alanlarını, hobilerini, hatta ailesini, yaşamını paylaştığı evcil dostlarını dahi bilmesini ve onlara da hitap eden yan hak seçenekleri sunmasını bekliyor” diyor.

Yan hakları çeşitlendirenler daha cazip hale geliyor

Yan hak dünyasının kapsa­mının gün geçtikçe daha da genişlediğini belirterek yete­neklerin bu beklentisine kar­şılık verebilmenin veriye da­yalı içgörüler oluşturabilmek­ten, bu alanı çalışana yatırım olarak görerek getirilerini ölç­mekten ve kişiselleştirilmiş bir deneyim sunabilmek için teknolojiyi iyi kullanmaktan geçtiğini vurguluyor.

Randstad’ın 2024 İK Trend­leri ve Ücret Raporu’na göre şirketlerin yan hak paketleri günden güne genişliyor. Yemek kartıyla başlayan hak skalası özel sağlık sigortasıyla devam ederken, şirketin kâr payı da­ğıtımı, hayat sigortası ve emek­lilik planına kadar uzanıyor.

Finansal hakların yanı sıra esenlik ve beceri geliştirme hakları kapsamında özel gün ve ek izinler, eğitim, evden ça­lışma, ücretli ebeveynlik izni/ çocuk desteği, psikolojik des­tek, çalışan destek programla­rı/araçları gibi günümüz şart­larına uygun çeşitli yan haklar artış gösterdi.

Enerjisa Üretim “Sana Göre” programıyla çalı­şanlarına sağladığı esnek yan haklarla iş yükünü dengele­meyi ve çalışan esenliğini yük­sek tutmayı hedefliyor. Enerji­sa Üretim İnsan ve Kültür Ge­nel Müdür Yardımcısı Ayşegül Gürkale, “Çalışanlarımız, ‘Sa­na Göre’ programı sayesinde yan haklarını kendi ihtiyaçla­rına uygun şekilde özelleştire­biliyor. Her bir ekip arkadaşı­mızın benzersiz ihtiyaçları ol­duğunun farkında olarak bu programı oluşturduk” diyor.

Aon Türkiye Eş CEO’su Sel­da Oknas Tanbay, çalışanların kendilerine sunulan yan hak­ların daha çok farkında ola­bilmeleri için şirketlerin yan haklar platformlarının kul­lanılmasına yönelik artan ta­lepleri olduğunu belirtiyor ve sözlerine şöyle devam edi­yor: “Günümüzde insan kay­nağını çekme ve tutundurma konusundaki uygulamaların arasında yan hakların çalışan inisiyatifine bırakılması gide­rek öne çıkıyor. Daha fazla şir­ket İK süreçlerine yan haklar uygulamasını dahil ederken, bunun için gerekli teknolo­ji genellikle üçüncü taraf fir­malarla anlaşarak dışarıdan alınıyor.”

ODAŞ’ın çalışanla­rına sunduğu yan haklar ara­sında evden çalışmaya olanak sunan hibrit çalışma mode­li, babalık/analık izni, yaban­cı dil desteği gibi imkanlar bu­lunduğunu ifade eden ODAŞ İnsan ve Kültür Direktörü İnci Arıkan, “Bunun yanı sıra yete­nekleri elde tutmak için yılda bir kez verilen performans pri­mi, Yaşam Destek Paketleri, çalışanların evlilik ve doğum dönemlerinde sunulan des­tekler, özel/tamamlayıcı sağ­lık sigortası ve ihtiyacı olanla­ra taksitli avans gibi yan haklar da sunuluyor.

Çevik, dinamik ve yenilikçi iş anlayışımızı ça­lışanlarımızla birlikte uygula­manın yolunun öncelikle ülke­mizin zenginliklerini keşfet­mekten geçtiğini düşünüyor ve Müzekart ile de çalışanları­mızı keyifli bir yolculuğa davet ediyoruz” diyor.

“Artık sadece maaş yetmiyor”

Randstad Türkiye Genel Müdürü Ufuk Gedikli, iş dünyasında yeteneklerin beklentilerinin değiştiğine dikkat çekiyor. Gedikli, “İşe alım noktasında aday­lar artık sadece maaşlar ve zam oranlarına göre karar vermiyor.

Yeni dö­nemde yetenekler kendi özel alanlarının olmasına, şirketin kendisine değer verdiğini hissetmeye ve sunulan diğer yan haklara önem vermeye başladı” diyor. 2024 İK Trendleri ve Ücret Raporu’na göre, bir şirketi çekici kılan en önemli faktörün rekabet­çi maaş ve yan haklar sun­mak olduğunu belirten Gedikli, ikinci sıradaysa ‘kariyerde ilerleme fırsat­ları sunmak geldi. Yani ye­tenekler kendilerini kari­yer yolculuğunda destek­leyen şirketlerde çalışmak istiyor” ifadelerini kullanı­yor. Gedikli, işverenlerin 2023 yılında yüzde 52 ora­nında eğitim konulu yan haklar sunduğunu, bu ora­nın 2024’te yüzde 54’e çık­tığını vurguluyor.

Gedikli, iş ve özel hayat dengesi konusunda talebin daha da görünür hale geldiğini belirterek, “İşverenler res­mi tatiller dışında özel gün izni, karne izni, doğum günü izni, regl izni, evcil hayvan sahibi olanlar için veteriner kontrol izni gibi özgür zaman dilimlerini yan hak olarak sunarak, yeteneklerin özel hayatı­na da vakit ayırmalarına ve dinlenmelerine fırsat veriyor. Bu gibi yenilikler, yeteneklerin şirketlere bağlılığını ve motivasyo­nunu artırırken, uzun süre aynı şirkette çalışmasını da destekliyor” diyor.

Global yan haklar trendleri: Esneklik ve kişiselleştirme

Global düzeyde, yan haklar giderek daha esnek ve kişiselleştirilmiş hale geliyor. Netflix, çalışanlarına sunduğu sınırsız ücretli izin ve bir yıl boyunca ebeveyn izni gibi haklarla öne çıkıyor. Bu tür yenilikçi uygulamalar, çalışanların aile hayatlarını iş hayatıyla dengede tutmalarına olanak tanırken, iş değiştirme eğilimlerini de azaltıyor.

Michelin, çalışanlarının sağlığını en üst seviyede tutmayı hedefleyen bir dizi sağlık aracı ve teşvik sunuyor. Çalışanlar, biyometrik taramalar gibi sağlık hizmetlerinden faydalanarak yılda 2 bin dolara kadar geri ödeme alabiliyor. JP Morgan Chase ise, otizmli çalışanların ihtiyaçlarına odaklanan bir yan hak paketi sunuyor. Bu haklar, otizm spektrumundaki çalışanların özel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, ABD’deki nadir görülen kurumsal uygulamalardan biri olarak dikkat çekiyor.