Türk savunma sanayisi kuantum teknolojilerine ilk adımı atıyor

Türk savunma sanayisine kuantum dahil bir dizi yeni teknoloji kazandırılacak.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından 2022 yılında başlatılan 8 AR-GE projesi için Başkanlıkta imza töreni düzenlendi.

Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, törende yaptığı konuşmada, AR-GE odak teknoloji yol haritaları çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet güçlerinin kısa ve uzun dönem ihtiyaçlarını karşılamak için 2012 yılında alınan Bakanlar Kurulu Kararı ile AR-GE çalışmalarının çok daha hızlı ve dinamik şekilde yürütülebileceği yeni bir yapı oluşturulduğunu söyledi.

İlkini 2016 yılında gerçekleştirdikleri toplam 8 AR-GE paneli yaptıklarını anımsatan Demir, panellerde alınan kararlar neticesinde 49 projenin başlatılmasına, 20 alanda da geniş alan çağrısı (SAGA) yapılmasına karar verdiklerini belirtti.

Bu paneller vesilesi ile TSK'nın mevcut ya da planlı sistem ve platformlarının ihtiyacı olan konularda veya geleceğe yönelik yeni teknoloji alanlarında yurt dışı bağımlılığın giderilmesi hedefiyle proje başlangıç kararları aldıklarını anlatan Demir, şöyle konuştu:

"Teknoloji öngörüleri doğrultusunda belirlenen teknoloji alanlarındaki teknik ve taktik ihtiyaçların karşılanabilmesi amacıyla son ürün teslimatı içermeyen, analiz veya prototiplerde doğrulanan, teknik gösterimler içeren proje önerilerinin firma/kurum/kuruluşlardan alındığı geniş alan çağrılarına çıkıyoruz.

Bu çağrılarla ihtiyaç duyulan yeni teknolojilere daha hızlı ve dünya ile eş zamanlı erişim sağlamayı amaçlıyor, akademisyenlerimizin bilgi birikimi ve tecrübelerinin kritik teknolojilere yönelmesini ve aynı konuda farklı teknolojiler kullanılarak birden fazla proje yapılmasına imkan sağlanmasını hedefliyoruz.

Çok yüksek bütçeli olmayan geniş alan çağrıları kapsamındaki projelerden, küçük ölçekli prototipler, teorik ve deneysel sonuçlar gibi ispatlanmış çıktılar bekliyoruz.Yaklaşık bir yıl süren seri toplantıları içeren, yüzlerce kişinin katılımıyla gerçekleştirilen OTAĞ faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan her bir alt teknoloji konusu için başta kritiklik, dünyadaki durum, insan kaynağı, altyapı, çift kullanım (askeri ve sivil alanda) ve Başkanlığımız tarafından yürütülen tedarik projelerine uygulama kriterleri başta olmak üzere belirli önceliklendirme analizleri yapıyoruz."

Üst düzey işbirliği

Demir, yapılan analizler ile alt teknoloji konularının önceliklendirildiğini ve gerçekleştirilen faaliyetlerin ilgili OTAĞ raporu ile kayıt altına alındığını, AR-GE Teknoloji Yol Haritası kapsamında takip edildiğini söyledi.

Gelişen teknolojilerin takibiyle ihtiyaçların gözden geçirildiğini ve teknoloji yol haritalarının belirli periyotlarla güncellendiğini dile getiren Demir, şu değerlendirmelerde bulundu:

"AR-GE Teknoloji Yol Haritası ile belirlenen temel teknoloji ve geleceğin harp konseptini şekillendirme vizyonu doğrultusunda ülkemizi öncü yapacak ileri teknoloji projeleri desteklenmektedir. AR-GE projelerimizde platform üretici firmalardan KOBİ’lere, araştırma merkezlerinden üniversitelere kadar geniş bir yetenek havuzundan faydalanılmaktadır. Söz konusu paydaşların işbirliği içinde oluşturulacak modeller özellikle teşvik edilmektedir. Bu şekilde sektördeki büyük ölçekli firmalara sistem entegrasyonu, KOBİ’lere alt sistem ve bileşen geliştirme faaliyetleri, araştırma kurumları ve üniversitelere ise temel ve uygulamalı araştırma faaliyetleri verilerek ihtiyaç duyulan teknolojilerin geliştirilmesi sağlanmaktadır. Bu sayede oluşan işbirliği ve sinerji ile sektörün sürdürülebilir büyümesinin sağlanması ve rekabet gücünün artırılması hedeflenmektedir."

Savunma sanayisinde AR-GE faaliyeti yürüten kamu kurumları arasında üst düzey işbirliğinin oluşturulmasını teminen Milli Savunma Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Başkanlığın üst düzey yöneticilerinin katılımıyla Savunma Sanayii Teknolojileri AR-GE İcra Kurulu toplantıları düzenlendiğini ifade eden Demir, bu toplantılarda ortak AR-GE ihtiyaçlarının belirlenmesi, kaynakların etkin kullanımı, mükerrerliklerin önlenmesine yönelik bilgi paylaşımları gerçekleştirildiğini kaydetti.

Kuantum teknolojilerine ilk adım

Sözleşme aşamasına gelen 8 AR-GE projesinin imza töreni için bir araya geldiklerini belirten Demir, bu projeler vasıtasıyla üniversite ve araştırma merkezlerinde üretilen teknolojik bilginin hızlı bir şekilde sanayileştirilip ticarileşmesi için mekanizmalar oluşturmasına öncelik verdiklerini vurguladı. Demir, "Bu yöntemle üretilecek yüksek teknoloji ürünleri ile bilginin hem ekonomik hem de rekabet gücüne dönüşmesini sağlayacağımıza inanıyoruz. Türkiye Yüzyılı vizyonu doğrultusunda ortaya koyduğumuz hedeflerde ve kritik teknolojilerde yüzde 100 milli savunma sanayii vizyonuna ulaşma yolunda AR-GE ve teknolojinin büyük bir öneme sahip olduğunun bilincindeyiz. Şüphesiz ki savunma sektörü olarak ülkemizin teknoloji seviyesinin yükseltilmesinde bizlere önemli görevler düşüyor." diye konuştu.

Kuantum teknolojilerinin dünyanın gündeminde olan, son zamanlarda çokça konuşulan konular arasında olduğuna değinen Demir, başlatılan projelere ilişkin şu bilgileri verdi:

"Kuantum alanında bir süredir devam eden çalışmalarımızı artık projelendirip, adımlarını atmak üzere harekete geçtiğimizi bildirmek istiyorum. Kuantum teknolojileri artık bir konuşma mevzusu olmaktan çıkarıp somut projelerin başlangıcını yapmış oluyoruz.

Lidar ve Kudar projelerimiz kuantum teknoloji ile görünmez hedefleri ifşa eden, körleştirilemeyen, aldatılamayan sahada oyun değiştirici projeler olacaktır. Klasik radarlar tarafından tespit edilemeyen hedeflerin tespiti ülke savunması için kritik öneme sahiptir. Her zaman söylüyoruz: "Görülmeden görmek, vurulmadan vurmak." diye. İşte bu projeler bu anlamda bize katkı sağlayacak. Lidar ve Kudar projeleri ile kritik bir teknoloji alanına doğru adım atmış, kritik bir eşiği dünyanın birçok ülkesinden önce aşmış olacağız. Ülkemizin ilk Kuantum Araştırma Merkezi faaliyetini yakında başlatmayı düşünüyoruz. Bu faaliyet başladığında burada önemli adımlar atılacaktır. Kuantum teknolojilerinde nihai hedefimiz ise kuantum bilgisayarlardır.

Tek çekirdekli mikro işlemci geliştirilmesine dayanan Çakıl projemizi başarıyla tamamladık. Yonca projesi ile birlikte bunu daha da geliştirerek çift çekirdekli çip için araştırmalarımızı başlatıyoruz."

Yeni AR-GE projeleri

Başkanlık tarafından 2022 yılında Proton Değişim Membran PEM Yakıt Hücresi Teknolojisinin geliştirilmesi için Çağın projesi, çığır açıcı kuantum teknoloji ile varlığı tespit edilemeyen, görünmez hedefleri ifşa eden, körleştirilemeyen, aldatılamayan, sahada oyun değiştirici Lidar geliştirilmesi için Kuantum Lidar, ülke güvenliği için klasik radarlar tarafından tespit edilemeyen hedefleri tespit edebilen radar geliştirilmesi için Kuantum Radar Projesi başlatıldı.

Geçen yıl ayrıca orta ve uzun kızılötesi dalga boyunda çalışan keşif gözetleme sistemlerine yönelik yarı iletken katmanların ardışık olarak kullanıldığı Süperörgü Kızılötesi Dedektör Takımları'nın milli olarak geliştirilmesi için Süperörgü Projesi, hassas navigasyon sistemi ihtiyacı olan deniz platformlarında kullanılmak üzere ataletsel sensörlerin milli olduğu Ataletsel Navigasyon Sistemi geliştirilmesi için Mira Projesi hayata geçirildi.

Özgün çekirdek ile milli işlemci tasarımı, çevresel arayüzlerin yerlileştirilmesi ve bu alanda ekosistemin büyütülmesi amacıyla çok çekirdekli mikro işlemci geliştirilmesi için Yonca Projesi, sivil ve askeri araçlara V2X haberleşme altyapısının kazandırılması amacıyla Karınca Projesi, ultra geniş bant haberleşme ile sürü sistemleri için göreli konumlandırmanın sağlanması ve sürü formasyonunun oluşturulması için Göksu Projesi çalışmalarına başlandı.