KOBİ’ler ve e-ticaret platformları

RÜŞTÜ BOZKURT

Popülist kültür yaşamın bütün alanlarını vasatlık ve sığlık tuzaklarına düşürüyor. Birçok temel kalkınma kavramını ve zenginlik üretme aracını fetişleştiriyor. Onlardan biri de KOBİ konusunun ele alınış şekli. KOBİ’lere ilişkin her şeyi devletten bekleyen “dilenci algısı” kırılması gereken bir anlayış. KOBİ yöneticilerini “Kâr benim olsun, zarar devletin” anlayışının tuzaklarına düşürmemek için hepimiz ortaklaşa sorumluyuz; doğru gündemler tartışılmasına katkı yapmalıyız.
Eğer KOBİ’lerin maddi ve kültürel zenginlik üretimindeki artan önemini doğru bilmek, derinliğine anlamak ve gerektiği gibi anlamlandırmak istiyorsak, teknolojinin dayattığı gündemi izlemelerine yardımcı olmak ivedi sorunlarımızdan biri.

İnternete ekonomisinin etkileri

İnternet ekonomisi, KOBİ’ler açısından yeni fırsat kapıları açıyor. KOBİ’ler üreticiler, tüketiciler, sağlayıcılar ve sahiplerden oluşan bir e-ticaret platformuna “verilerini analiz etme yetkisi” verdiklerinde, geleneksel ticaret ilişkileri hızla farklılaşıyor.

Bir KOBİ verilerini kullanma izni verince, algoritmalar devreye giriyor; verileri işleyerek önce “mevcut durum” saptanıyor. KOBİ’nin yapısal ve ekonomik özellikleri, yöneticilerinin davranışları hakkında analizler, işletmenin ne kadar rekabetçi olduğunu açığa çıkarıyor; o işletme yöneticilerinin olası davranışları hakkında sağlam içgörülerde bulunabileceğimiz zihni donanım oluşuyor.

Örneğin, algoritmalar, verilerinin kullanılmasına izin veren işletme yönetiminin kredi notunu derecelendiriyor. İşletmeye kredi verilmeli mi? Verilecekse ne kadar verilmeli? Kredinin maliyeti ne olmalı? Yaygınlaşan e-ticaret platformlarında öncülük eden kuruluşlardan biri olan Alibaba’nın sistemi, kendisine başvuruda bulunan işyerinin brüt kârlılığını ölçüyor. Envanter dönüşüm oranlarını analiz ederek bir fikre ulaşıyor. Ürün ömürleri hakkında net bilgi sağlayabiliyor. Satıcının sosyal ilişkilerinde hangi değerlere uyduğu ve iş ilişkilerinin kalitesinini ne olduğunu gerçekliğe yakın biçimde saptayabiliyor.

Veri bilimicileri hangi verilerin istenen içgörüleri sağladığına ilişkin metotlarını geliştiriyor; büyük verinin, büyük sayılar yasası nedeniyle ortalama davranışı belirlemesi giderek daha kolay hale geliyor.

Gündem değişikliği

Dünya ticaretindeki payını hızla artıran e-ticaret platformları erişilebilir bütün verileleri derlemeye çalışıyor. Teknolojik olanaklar, giderek gerçek zamanlı veri değerlendirme kapasiteleri yaratıyor. Makine öğrenimi olanakları, anında geri-bildirim döngüsüyle kayıpları en aza indiren verimlilik düzeylerini yükselten önlemleri almayı kolaylaştırıyor.

IBM yetkililerinin sıklıkla vurguladıkları gibi çalışanların birikimleri, müşteri birikimleri, iç ve dış süreçlerin uçtan uca eş zamanalı kontrol edebilmenin bidikimleri, hüner düzeyine erişme ve hünere akıl katarak yaratıcı aşamaya geçme alanında hızlı bir ilerleme sağlıyor.

Yaşantımıza dokunan her alanında algoritma ve yazılım gerekiyor. Kararlarlarda mümkün olduğunca otomatikleşme giderek güç kazanıyor. Üretimin doğası, dengesi ve döngüsünde çok ciddi bir farklılaşma sürecinden geçiyoruz…

KOBİ sahipleri ve profesyonel yöneticilerinin,özellikle de medya mensuplarının “gündem değişikliğini” ciddiye alması gerekiyor. Bu analizde paylaşılanları “fantezi” olarak değerlendirenlere sözümüz olmaz, alışkanlıklarının selinde sürüklensinler… Anlatılanları hayatın “gerçekliği” olarak algılayanlaradır çağrımız. Gelin, hayatın dayattığı gündeme odaklaramım.
Algoritmaların ve yazılımların birlikte çalışabilen ve “değer üretebilen” özellikler taşıması gerekiyor.

Gerçek KOBİ dostu olmak istiyorsak; teknolojik eğilimlerin etkilerini öne çıkarmalı, teknolojinin olası etkilerini toplumsallaştırmaya katkı yapmalı, erken teşhisin değirini kavramalıyız…