Zeytinciliğin sorunları TBMM gündemine taşınacak

İZMİR - CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun talimatıyla zeytin ve zeytinyağı sektörünün sorunlarını TBMM gündemine taşımak amacıyla 8 CHP milletvekilinden oluşan  Zeytin Çalışma Grubu, Burhaniye'nin ardından  İzmir'de de  zeytin çalıştayı düzenledi. İzmir Ticaret Borsası'nın evsahipliği yaptığı çalıştaya  katılan Zeytin Çalışma Grubu'nu oluşturan CHP Aydın Milletvekili Osman Aydın, Balıkesir Milletvekili Ayşe Nedret Akova, Burdur Milletvekili Ramazan Kerim Özkan, Bursa Milletvekili İlhan Demiröz, Hatay  Milletvekili Hasan Akgöl, İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam, Manisa Milletvekili Hasan Ören ve Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan zeytin ve zeytinyağındaki sorunlarını sektörün temsilcilerinden dinledi. Ülke ekonomisi açısından çok önemli bir değer olan zeytin ve zeytinyağı sektörlerinin güçlendirilmesi ve bu ürünün sürdürülebilir olma niteliğini yeniden kazanabilmesi için alternatiflerin tartışıldığı çalıştayın açılış konuşmasını yapan CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam, Türkiye'nin geniş bir alanda üretimini yaptığı zeytincilikte ağaç varlığına paralel olarak sorunların da arttığına dikkat çekti. Üreticinin maliyetlerini dahi karşılayamadığına işaret eden Susam, "Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Zeytincilik Kanunu'nda yönetmelik değişikliği ile zeytin alanlarının bozulmasına yönelik çalışmaları şu an sektörün en önemli sorunu. Oluşturduğumuz bu çalışma grubu sektörün üretiminden, ihracatına, ıslahına kadar tüm sorunlarını dinleyip talepleri TBMM gündemine taşıyacak" dedi.

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Erol Bozkurt da sektörün çok daha fazla katmadeğer yaratabilecek kapasitesi olduğuna dikkat çekti. Sektörde markalaşmaya daha fazla önem vermek gerektiğini vurgulayan Bozkurt, yetersiz olan iç tüketiminin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılması gerektiğini dile getirdi.

Zeytincilik devlet politikası olmalı

Moderatörlüğünü Bornova Belediye Başkanı Kamil Okyay Sındır'ın üstlendiği Çalıştay'da üreticiler adına konuşan İzmir Konak Ziraat Odası Yönetim Kurulu Üyesi Rakip Becer, gübre, mazot, tarım ilaçlarındaki fiyat artışları devam ederken son 5 yıldır zeytinyağı fiyatlarının düştüğüne dikkat çekti. Girdi maliyetlerindeki artışlar nedeniyle üreticiler olarak ağaçlarına yeterince bakım yapamamaktan yakınan Becer, sırıkla yapılan hasatın da üretim kalitesini etkilediği gibi gelecek yılın üretimini de düşürdüğünü dile getirdi. Becer, kasa olmadığı için ürünlerini çuvallara doldurduklarını, zeytinyağını çelik tanklar olmadığı için plastiklere koydukları için kalite ve verim kaybı olduğunu söyledi. Bu durumda lisanslı depoların öneminin bir kez daha ortaya çıktığını anlatan Becer, zeytinciliğin bir devlet politikası haline gelmesi ve üreticinin ciddi anlamda desteklenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Gödence Kooperatifi Başkanı Özcan Kokulu, tarımda örgütlenmenin çözümün başı olduğunu ifade etti. Üreticinin eline geçen parayla market raflarında satılan zeytinyağı fiyatları arasındaki makasa dikkat çeken Kokulu, "1 kilogram yağın maliyeti 5.5 TL. Siz onu 3.8 TL'ye aldığınızda bu iş biter. Üretici ürününü toplamaz. Ben yine de umutsuz değilim. Maliyetlerin üzerinde bir fiyat politikasıyla makas kapatılmalı. Zeytinciliğimizi yeniden gözden geçirmeliyiz" dedi.

İşletmeciler adına  konuşan Zeytinyağı İşletmecileri Derneği Başkanı İsmet Bozkurt, bir yandan dünya ikinciliği hedefi koyarken bu hedeflere ulaştıracak eylemler gerçekleşmezse hedeflerin hayal ve yalan olacağını savundu. Sektöre yeni teşvikler vermek yerine mevcut olanların revize edilmesini isteyen Bozkurt, dünyada henüz çözüm bulunamayan zeytinde karasu sorunu nedeniyle işletmelere kesilen cezaların büyük haksızlık olduğunu dile getirdi.
 
Toplama makinalarına teşvik verilmeli

İhracatçılar adına konuşan Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı A. Nedim Güreli, AB çiftçisine verilen destek karşısında Türk çiftçisinin rekabet etme şansının zor olduğunu, ancak 2014 yılından itibaren Avrupa'nın çiftçisine verdiği primi yarı yarıya düşürecek olmasının gerçek rekabeti başlatacağını savundu. Devletin verdiği teşviklerle kontinü tesis sayısındaki artışa dikkat çeken Güreli, üretimde 10 misli artış olsa dahi bu tesislerin yüzde 50 kapasiteyle çalışacağını, dolayısıyla bunları teşvik yerine toplama makinalarına teşvik verilmesini istedi.

Sektördeki tartışmalara da değinen Güreli, bu tartışmaların devletin de işine geldiğini, lobisi zayıf olan sektöre daha az prim verdiğini savundu. Güreli, Avrupa'da 5 milyon Türk yaşadığını ancak Türkiye'nin Avrupa'ya en fazla 100-200 ton kotayla zeytinyağı satabildiğini söyledi. Sektörde tağşişin azaldığını ve bunu yapanların cezalandırıldığını anlatan Güreli, "Bunu yapanlardan ticarete devam eden kalmadı. Bunun da ilahi ceza olduğunu gördük" dedi.  

Sektörde üslup sorunu var

Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Başkanı Cahit Çetin, bölgeler arası zeytinyağı nakilleri nedeniyle tüketicilerin aldatıldığını, bu nedenle varyete ve coğrafi işaretin önemine işaret etti. Sektörde üslup sorunu olduğunu da vurgulayan Çetin, bunun da mutabakatın önünde engel teşkil ettiğini ifade etti. Dünyada zeytinyağı fiyatlarının düştüğü gerekçesiyle kaygı yaratıldığını vurgulayan Çetin, AB'de yaşanan ekonomik kriz ile zeytinyağı üretimi bir arada düşünüldüğünde bunun tüketimi bir miktar etkileyeceğini belirterek, "Ancak AB yaşanan kriz ve tüketim daralmasını dünyada özellikle zeytinyağı tüketim zincirine katılan yüksek nüfuslu Çin, Japonya, Singapur, Endonezya ve Hindistan gibi ülkeler AB pazarlarında görülen küçük daralmalardan fazla tüketim artışıyla karşılayacaktır. Uluslararası Zeytin Konseyi (COI)'nin belirlediği promosyon ülkeleri de zeytinyağı tüketiminin dünya genelinde artırılmasına yönelik çabalar da buna destek verecektir" şeklinde konuştu.

Akademik çevreler adına Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi ve 23. Dönem Zeytin Araştırma Grubu Sekreteri Mücahit Taha Özkaya konuşmasıyla çalıştaya katkı sağladı.