Üretici buğdayda prim hariç 665-680 lira fiyat bekliyor

Hüseyin GÖKÇE

ANKARA - Mayıs sonunda hasadın başlamasıyla buğday fiyatlarında kısmen düşüş yaşanınca Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Toprak mahsulleri Ofisi’ni (TMO) devreye sokma kararı aldı. Geçen yıl 14 Temmuz’da açıklanan buğday müdahale alım fiyatı, bu yıl 1 ay erken açıklanıyor. 2011’de yüksek rekolte sebebiyle 605 lira olan fiyatın bu yıl prim hariç ton başına 665-680 lira bandında olması bekleniyor.

Geçen yıl Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak 21.8 milyon ton seviyesinde gerçekleşen buğday rekoltesinden 821 bin tonluk kısmını üreticiden alan TMO, bu yıl piyasaya 1 ay erken giriyor. Son dönemlerde taban fiyatı uygulaması yerine müdahale alımı yöntemine geçen TMO, geçen yıl başlattığı kaliteye dayalı alım sistemini bu yıl da uygulayacak.

Ofis 2011 yılında 20 milyon liralık yatırımla alım merkezlerinde kullanılmak üzere 300 protein ölçüm cihazı satın almıştı.

2011 yılında yapılan ölçümler sonucunda protein oranı yüzde 12’nin üzerinde olan buğdaya yüzde 1-3 arasında fazladan ödeme yapıldı. Bu yıl yapılacak alımlarda da açıklanacak müdahale alımına ek olarak, protein oranına göre yüzde 1-3 arasında değişen oranda kalite primi ödenecek

Artış beklentisi enflasyon düzeyinde

Bu yıl hububat rekoltesinin geçen yılın altında kalmasına rağmen, hasadın başladığı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde piyasa fiyatlarındaki düşüş TMO’nun geçen yıla göre 1 ay erken devreye girmesine sebep oldu. Hasattan bu yana piyasayı gözlem altına alan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, fiyatlarda gevşeme yaşanması üzerine üreticilerin elini rahatlatmak adına fiyatları erken açıklama kararı aldı.

Geçen yıl buğday fiyatı bir önceki yıla göre yüzde 10 artırılarak ton başına 550 liradan 605 liraya yükseltilmiş ve ton başına 50 lira da prim verilmesi kararlaştırılmıştı.

Bu yıl ise artışın yine gerçekleşen enflasyon oranında (yüzde 10.45) yapılması halinde fiyatın ton başına 665-680 lira arasında olması bekleniyor. Bakanlar Kurulu, 2012 yılında buğday alımları için ton başına 50 lira prim verileceğini daha önce kararlaştırmıştı.

Lisanslı depoculuk resmen başlıyor

Öte yandan Bakanlar Kurulu’nun önceki gün yayımlanan kararnamesi ile yasası 2005 yılında çıkan lisanslı depoculuk ta bu yıldan itibaren resmen başlamış olacak. Kararname ile TMO, lisanslı depoculuk şirketleri tarafından düzenlenecek ürün senetlerini satın almaya ve bu hususlara ilişkin iş ve işlemleri yapmaya yetkili kılındı.

Şu anda kuruluş ve faaliyet izni almış tek şirket ofis ve TOBB’un ortak kurduğu, TMO-TOBB Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk AŞ (LİDAŞ). Ancak kuruluş lisansını almış ve faaliyet lisansını bekleyen
7 yatırım daha bulunuyor.

Buna göre yeni dönemde Ankara Polatlı’da 40 bin ton, Ankara Ahiboz’da 30 bin ton ve Lüleburgaz’daki 20 bin ton olmak üzere toplam 90 bin ton kapasiteli LİDAŞ depolarının bulundu yerlerdeki üreticiler, ürünlerini TMO yerine LİDAŞ’a makbuz karşılığı satacaklar. Bu makbuzları istedikleri şekilde ellerinden çıkarabilecekler, hatta konjonktüre göre aynı ürün bir yıl içinde 10 kez bile el değiştirebilecek. Bu yıl 90 bin tonolan lisanslı depo kapasitesinin, gelecek yıl  500 bin tona, nihai olarak ise 2 milyon tona yükseltilerek, hububat alım işlemlerinin tamamen lisanslı depoculuk şirketleri tarafından yapılması hedefleniyor.