Sarımsak üretiminde büyük boşluk

ANKARA - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, sarımsağın üretiminin artırılması gerektiğini belirterek, "79 bin 433 tonluk kuru sarımsak üretimi bırakın ihracatı, Türkiye’ye bile yetmiyor. Başta Çin’den olmak üzere ithalat yapmak zorunda kalıyoruz" dedi.

Bayraktar, yaptığı açıklamada, halk arasında başta yüksek tansiyonu düşürme dahil, çeşitli hastalıklara ve rahatsızlıklara karşı iyi geldiğine inanılan ve bu amaçla da kullanılan sarımsağın, dünyada yaklaşık 700 türü bulunduğunu, Avrupa ve Asya’dan, kuzeybatı Amerika’nın Pasifik Okyanusu kıyılarına kadar olan geniş bir coğrafyada tarımının yapıldığını belirtti.

Türkiye 14. sırada

Sarımsağın anavatanının Orta Asya ve Mezopotamya olduğunu vurgulayan Bayraktar, Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Örgütü’nün (FAO) rakamlarına göre 2011 yılında 23.76 milyon ton sarımsak üretildiği bilgisini verdi. Dünya üretiminin yüzde 81’ini, 19.23 milyon tonla Çin’in tek başına yaptığını vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
"Çin’den sonra yaklaşık bir milyon ton üretimle Hindistan gelirken, Mısır 295 bin ton üretimle üçüncü sırada. Dünya sarımsak üretiminde 233 bin ton üretimle Rusya 4’üncü, 212 bin ton üretimle Myanmar 5’inci sırada yer alıyor. Türkiye ise 79.4 bin tonla 14’üncü sırada. Ülkemizin dünya sarımsak üretimindeki payı yüzde 0,33’de kalıyor. Dekar başına verimde Mısır 2.43 tonla birinci sırada. Bu ülkeyi 2.3 tonla Çin, 1.87 tonla ABD, 1.23 tonla Güney Kore izliyor. Türkiye, dekar başına 817 kilogram verimle 14’üncü sırada bulunuyor. Türkiye, ihracatının çok üzerinde sarımsak ithal ediyor. Son 10 yılda 28.83 bin ton olan kuru ve işlenmiş sarımsak ithalatının yüzde 92’si Çin’den gerçekleştirildi."

Tanıtım iyi yapılmadı

Türkiye’de sarımsak denince akla Kastamonu’nun Taşköprü İlçesi’nin geldiğini bildiren Bayraktar, Taşköprü sarımsağının yurt dışında tanıtımının iyi yapılmadığını belirtti.
Cumhuriyetin ilk yıllarında yaklaşık 5,5 bin ton sarımsak üretiminin 1980-1990 arası hariç sürekli arttığını bildiren Bayraktar, üretimin 2000’li yıllarda 80 bin ton kuru sarımsak şeklinde gerçekleştiğine dikkati çekti. Bayraktar, Taşköprü Ziraat Odası verilerine göre, 2013 yılında 27 bin dekar alanda ekim yapıldığı ve 23 bin tonluk üretime ulaşılacağını vurguladı.

Bayraktar, Türkiye’de 2012 yılında 25.8 bin ton da taze sarımsak üretildiğini, üretimde Gaziantep’in yüzde 17.76 ile ilk sırada olduğunu, Gaziantep’i yüzde 9.73 ile Şanlıurfa’nın, yüzde 8.21 ile Hatay’ın takip ettiğini belirtti.

Sorunlar genel

Tarımsal üretimde karşılaşılan genel problemlere sarımsak yetiştiriciliğinde de rastlandığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
"Bunları; tarımsal girdilerin pahalı olması, tarım arazilerinin parçalı yapısı, örgütlenme, pazarlama, sulama, eğitim düzeyinin düşüklüğü, öz sermaye yetersizliği, gelir düşüklüğü olarak sıralayabiliriz. Özellikle ilkbahar ekimlerinde hava şartları ile ilgili olarak, don gibi, ekim yerinin hazırlanmasını önleyecek durumlar ve mevsimsel aşırı yağışlar veya sonbahar ekiminde kuraklıktan dolayı zamanında ekim yapılamaması; sarımsağın kendine has üretim problemleridir.

Öte yandan, sarımsak üreticisinin en büyük problemleri arasında fiyat istikrarsızlığı gelmektedir. Sarımsak tarımının genellikle küçük ölçekli, aile işletmeleri tarafından yapılması ve bu işletmelerin birlik olamaması ürün fiyatların daha çok komisyoncu, tüccar ve ithalatçı tarafından belirlenmesine neden olmaktadır. Küçük üretim ve satış birimleriyle organizasyon eksikliği tarımda örgütlenmenin ne denli önemli olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. Sarımsak borsasının kurulması ve sözleşmeli üretim modelinin hayata geçirilmesi fiyatlarda istikrar sağlar."

Bayraktar, sarımsak tarımında tohum üretiminin de önemli olduğunu, sadece tohum amaçlı sarımsak yetiştiriciliği de yapılması gerektiğini, bunun verimliliği artıracağını bildirerek, "Hastalık ve zararlılara karşı daha dayanıklı ürün yetiştirilmeli, hastalıklara ari, sağlıklı tohum yetiştirilmesi esas olmalı" dedi.