"Özel sektör eti, ESK'nın 4-5 katı kârla satıyor"

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, eti özel sektörün, Et ve Süt Kurumu'nun (ESK) 4-5 katı kârla sattığını bildirerek, "Üretici, 250 kilogramlık bir karkastan 498 lira, ESK 538 lira kazanç elde ederken, alışveriş merkezlerinden biri 1907, diğeri 2 bin 576 lira kazanç sağlıyor. Bu insafsızlıktır" değerlendirmesinde bulundu. 

Bayraktar, yaptığı açıklamada, 250 kilogram dana karkastan, yüzde 17 kemik ve yüzde 0,52 de parçalanma firesi düştükten sonra 206 kilogram et kaldığını, bu etin yüzde 30'unun bonfile, kontrfile, biftek, rosto ve pirzola gibi değerli etlerden, yüzde 70'inin kıymalık ve kuşbaşılık gibi diğer etlerden oluştuğunu belirtti. 

Ülke geneline yayılmış iki alışveriş merkezi ve ESK'dan fiyat alarak bir çalışma yaptıklarını ifade eden Bayraktar, değerli etlerin ESK'da 2 bin 138, diğer etlerin 3 bin 850 liradan satılırken; değerli etlerin alışveriş merkezlerinde 3 bin 172 ve 3 bin 526 liradan, diğer etlerin ise 4 bin 690 ve 5 bin 5 liradan satışa sunulduğuna dikkati çekti. Bayraktar, şunları kaydetti: 

"Dana kıyma ESK'da 25 lira 75 kuruşken, alışveriş merkezinin birinde 31 lira 99 kuruş, diğerinde 32 lira 90 kuruşa; dana kuşbaşı ESK'da 29 lira 40 kuruşken, alışveriş merkezinin birinde 33 lira 99 kuruş, diğerinde 39 lira 90 kuruşa satılıyor. ESK, 250 kilogramlık bir karkastan çıkan bonfileyi 210, kontrfileyi 213, bifteği 765, rostoyu 590, pirzolayı 360 liraya, kuşbaşını 1082, kıymayı 2 bin 768 liradan satıyor. Buna karşın iki alışveriş merkezi 250 kilogramlık karkastan çıkan bonfileyi 320-340, kontrfileyi 293, bifteği 1162-1213, rostoyu 842-934, pirzolayı 561-747, kuşbaşını 1251-1468, kıymayı 3 bin 439-3 bin 537 liradan satışa sunuyor. İki büyük alışveriş merkezi arasında bile büyük fiyat farkı oluşabiliyor. Üretici 250 kilogramlık bir karkastan 498 lira, ESK 538 lira kazanç elde ederken, alışveriş merkezlerinden biri 1907, diğeri 2 bin 576 lira kazanç sağlıyor. Bu insafsızlıktır. Eti, özel sektör, ESK'nın 4-5 katı kârla satıyor."

Ucuz et için öneriler

Beside en büyük maliyet kalemini yüzde 69 ile hayvan alımının oluşturduğunu, bunu yüzde 25 ile yem giderlerinin izlediğini belirten Bayraktar, besi üretim maliyetinin düşürülmesi için öncelikle besi hayvanı alımı ve yem maliyetlerini düşürücü tedbirlerin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Bayraktar, şu önerilerde bulundu: 

"Besi hayvanı için buzağı ölümlerini, doğum aralığının uzaması nedeniyle doğurma oranının düşük olmasını, süt fiyatlarında zaman zaman yaşanan istikrarsızlıklar neticesinde damızlıkların kasaba gönderilmesini önleyici tedbirlerin alınması gerekmektedir. Yem için ucuz yem kaynakları olan meraların ıslah edilerek kullanıma açılması ve mevcut meraların da korunması, yem bitkileri üretiminin desteklenmeye devam edilmesi, gübre ve mazot gibi yem hammadde üretim girdilerinin ucuza temin imkanlarının sağlanması bir zorunluluktur.

Çiğ süt fiyatları birçok yerde Ulusal Süt Konseyi'nin belirlediği litrede 1 lira 15 kuruşluk tavsiye fiyatının altına düşmüş durumda. Yemde KDV'nin yüzde 8'den yüzde 1'e indirilmesi de üreticiye yansıtılmadı. Üreticimiz düşük çiğ süt fiyat ile yüksek yem maliyeti arasında kalmıştır. Kırmızı et sektörünün ana belirleyicisi, süt sektöründe alınacak tedbirler olacaktır. Yoksa ucuza et yemek pek de mümkün görünmüyor." 

Bayraktar, ayrıca ESK'nın, piyasaya daha büyük miktarlarda alım ve satım yaparak girmesi ve kimsenin fahiş kar elde etmesine izin vermemesi gerektiğini kaydetti.