Nitratlı gübre muhtar ve aza denetiminde kullanılacak

Ali Ekeber YILDIRIM

İZMİR - Terör örgütlerinin patlayıcı yapımında kullandıkları için önce yasaklanan sonra da kontrollü olarak kullanılmasına izin verilen nitratlı gübreler konusunda deyim yerindeyse kırsalda seferberlik ilan edildi.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdür Vekili Mesut Akdamar imzası ile 81 İl’e gönderilen talimat ile nitratlı gübrelerin tarlaya uygulanmasında Tarım Bakanlığı teşkilatının yanı sıra ziraat odaları, birlikler, kooperatifler, muhtar ve azaların görevlendirilmesi istendi. Patlayıcı yapımında kullanıldığı için Bakanlar Kurulu kararı ile 26 Haziran 2016 tarihinden itibaren satış ve dağıtımı yasaklanan nitratlı gübrelerin satış ve dağıtımına bu ayın başında izin çıktı. Amonyum nitratlı gübrelerin tarımda kullanımı tamamen yasaklanırken, kalsiyum nitratlı gübrelere e-reçete ile satışına izin verildi. Potasyum nitratlı gübrelerin satışı ise tamamen serbest bırakıldı.

E- reçete ile satışına izin verilen Kalsiyum Amonyum Nitrat CAN 21 ve CAN 26 gübrelerinin tarlaya uygulanmasına sıkı denetim getirildi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl ve İlçe Müdürlükleri personelinin gözetiminde bu gübrelerin tarlaya uygulanmasına karar verildi. Ancak, üreticilerin ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüklerinin bu iş için personelin yetersiz kalacağı uyarısını dikkate alan Bakanlık, yeni bir talimat yayınlayarak kırsalda seferberlik ilan etti.

Seferberlik talimatı

Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdür Vekili Mesut Akdamar imzası ile 81 il Müdürlüğü’ne 13 Şubat 2017’de gönderilen yazıda şöyle deniliyor: “İlgide kayıtlı yazılarımızla Kalsiyum Amonyum Nitrat (% 26 CAN ve % 21 CAN) gübrelerinin tarlaya uygulaması ile ilgili süreç hakkında il müdürlüklerimiz talimatlandırılmıştı. 10 Ekim 2015 tarih ve 29498 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Nitrat Azotu İçeren Kimyevi Gübrelerin Satışı, Nakli ve Stok Bildirimlerinin Kontrolüne Dair Tebliğin 9- Maddesi 'Valilikler, 5442 sayılı II İdaresi Kanunu çerçevesinde, % 26 Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN), % 33 Amonyum Nitrat (AN), Potasyum Nitrat ve Sodyum Nitrat gübrelerinin patlayıcı madde yapımında kullanımını engellemek amacıyla, bu tebliğdeki hükümlere ilave olarak bunların il içindeki taşıma, dağıtım, kullanım ve satış işlemleri ve bu işlemlerle ilgili konularda ilave tedbirler alabilir' hükmü gereğince valilik makamından alınacak olur çerçevesinde Kalsiyum Amonyum Nitrat (% 21 CAN ve % 26 CAN) gübresinin tarlaya uygulanması sürecinde, Tarım İşletme Danışmanları, Tarım Kredi Kooperatifi, Pankobirlik, diğer kooperatif, birlik ve ziraat odasında görevli personel yanında muhtarlar, azalarında görevlendirilebileceği hususunu bilgilerinize rica ederim.”

Tarlaya uygulanması nasıl olacak?

Çiftçi, almış olduğu bu gübreyi tarlaya uygulayabilmesi için e-reçete ile birlikte arazinin bulunduğu il/ilçe müdürlüğüne başvuru yapması gerekiyor. İl/ilçe müdürlüğü, gübre uygulaması için yapılan başvuruları değerlendirecek ve uygulama takvimi hazırlayarak ilgili çiftçilere uygulama öncesinden bildirecek. Tarlaya uygulama esnasında çiftçi (yada temsilcisi) ve İl/ilçe personeli, kooperatif, birlik, ziraat odaları, muhtar ve azalardan birisi nitratlı gübrelerin tarlaya uygulamasında hazır bulunacak. Tarlaya uygulama yapıldıktan sonra çiftçi (ya da temsilcisi) ve yetkili personel e-reçete’nin arka yüzüne uygulanan gübre bilgilerini ve tarihi yazarak imzalayacaklar. İl/ilçe Müdürlüğü, tarlaya uygulanan gübre miktarını Gübre Kayıt ve Takip Sistemi’nde yer alan “Gübre Uygulama Ekranı”na kaydedecek.

Gübre satın alırken izlenecek yol

Bakanlığın “Tarımda Kullanılan Nitratlı Gübreler Talimatı”na göre, Kalsiyum Amonyum Nitrat (% 26 CAN ve %21 CAN) gübresi alacak çiftçiler, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) veya Tarımsal Üretim Kayıt Sistemi'ne (TUKAS) kayıtlı olmak zorunda. Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl/İlçe Müdürlüğü, gübre satın almak isteyen çiftçilerin sistemdeki (ÇKS/TUKAS) arazi ve ürün durumunu göz önünde bulundurarak 4 (dört) nüsha e-reçete düzenleyecek. E-reçete, Gübre Kayıt ve Takip Sistemi (GKTS) üzerinden sistemde yetkilendirilmiş il/ilçe müdürlüğü personeli tarafından verilecek. Çiftçi, e-reçete ile birlikte gübreyi satın alacağı bayi/dağıtıcıya başvurması gerekiyor. Satış sırasında e-reçete üzerine yer alan satış bilgileri ve taahhüt kısımları doldurularak satıcı ve alıcı (çiftçi) tarafından imzalanacak. Satılan gübrenin firma adı mutlaka e- reçete üzerine yazılacak. Dağıtıcı/Bayi tarafından “Çiftçi Yol Kontrol Belgesi” düzenlenerek nakil yapılacak. Bayi/dağıtıcı çiftçiye sattığı Kalsiyum Amonyum Nitrat (% 21 CAN-%26 CAN) gübrelerini gösteren e-reçete’nin bir kopyasını bağlı olduğu İl/İlçe Müdürlüğüne haftalık olarak bildirecek. İl/ilçe Müdürlüğü personeli, e-reçete’de yer alan gübre bilgilerini Gübre Kayıt ve Takip Sistemi’nde “Bayi Stok Çıkışı”na girecek.