İran'ın alımı durdurması şeftali üreticisini vurdu

 
Zehra ORUÇ

BURSA - Türkiye'nin Suriye ile  siyasi gerilimi, Bursa Ovası'ndaki üreticiyi vurdu. Suriye'yi destekleyen İran, Gürsu ve Ağaköy'den armut ve şeftali alımını kesince depolar tamamen doldu. Şeftali ve armut üretiminin önemli merkezlerinden biri olan Ağaköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Mehmet Metin, önceki yıllarda ovadaki üretimin yarısından fazlasının İran'a ihraç edildiğini belirterek Metin, "İran, burada yetiştirilen her şeyi alıyordu. Ancak siyasi olayların ardından Türkiye'nin Suriye'ye tavrı sonrasında, İran da bize tavır gösterdi. Bayram öncesi alımı tamamen kestiler" dedi. Uludağ İhracatçı Birlikleri'nin ihracat verilerine göre, 2010 yılında yaklaşık 6 milyon dolar, 2011'de ise yaklaşık 1 milyon dolar düzeyinde armut ve şeftali İran'a ihraç edilirken 2012 yılında İran'a her iki üründen hiçbir ihracat işlemi yapılmadı.

Mehmet Metin, İran'a ihracatın kesilmesinin ardından soğuk hava depolarında bekletilen armut ve şeftali miktarında önemli artış olduğunu ifade ederek, "Eğer kapılar açılırsa yeniden depolar boşalır. Aksi takdirde üretim iç piyasaya sunulacak. Bu da ürün bolluğundan dolayı fiyatları düşürecek" diye konuştu. Metin, şu anda yalnızca Rusya'ya mal gönderemediklerini ifade etti. Şeftali ve armut üretiminde rekolte ve kalite açısından iyi bir sezon geçirdiklerini ifade eden Metin, "Şeftalide geçen yıl yağışlar nedeniyle ağaçta kurumuştu. Ancak bu yıl kırağı yaşanmaması, yağışların da verimli olması nedeniyle şeftali tutumu güzel oldu. Bu yılki üretim geçen yılı telafi etti. Armutta da 120 bin tonluk rekolteye ulaşırız" şeklinde konuştu. Üreticinin rekolte ve kaliteye rağmen artan maliyetler yüzünden sıkıntı yaşadığını dile getiren Metin, "Masraf çok fazla. Maliyetleri çıkarınca üreticinin cebine kalan para kilogramda sadece 30 kuruş. Yani karın tokluğuna çalışmış oluyoruz" ifadesini kullandı.

Zarar kg'da 30 kuruş
Bursa Ovası'nda her yıl 110 bin tonu aşkın armut ve 30-35 bin ton şeftali üretimi gerçekleştirildiğini belirten Mehmet Metin, 2 yıl öncesine kadar şeftalide de armutta da yok sattıklarını; ancak şimdi bütün ürünün elde kaldığını söyledi. Metin, "110 bin tonun yüzde 30'unu İran'a ihraç ediyorduk. 35 bin ton şeftali üretimimizin de yüzde 60'ını gönderiyorduk. Kilo başına en az 50 kuruş üreticinin cebine kalıyordu. İran başta olmak üzere Ortadoğu'nun ithalatı kesmesi ile üretici kilo başına 25- 30 kuruş zarara uğradı" dedi. Metin, armut üretiminin ancak yüzde 10'unu elden çıkarabildiklerini, geriye kalan yüzde 90'lık üretimi de iç piyasaya sunacaklarını ifade ederek, kilosu yaklaşık 1,5 TL'ye satılan şeftali ve armutun 80 kuruşa kadar düşebileceğinin de bilgisini verdi.

Günde 400 ton armut
Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil Dönmez de, İran'a 2010 yılında 45-50 gün boyunca günlük 300-400 ton civarında armut gönderildiğini, ancak geçen yıldan bu yana söz konusu ihracatın tamamen durduğunu söyledi. İran'dan gelen tüccarların peşin alım yaptığını ve bu durumun da üreticiyi rahatlattığını ifade eden Dönmez, "İki yıl önce depolar boştu. Mallar buzhaneye giriyor, soğutulup tekrar çıkarılıyordu. Şimdi ise bu mallar soğuk hava deposuna giriyor ve orada bekletiliyor" diye konuştu. Dönmez, Gürsu'da armut üretiminde geçen yıla göre yüzde 15-20, şeftalide de yüzde 25 civarında rekolte kaybı olduğunu anımsattı. Santa maria cinsi armudun dalında 70-80 kuruştan satıldığını belirten Dönmez, şeftalinin de son 10-15 günlük süreçte toplandıktan sonra 1.50 lira civarında bir fiyatla satıldığının bilgisini verdi.