Buğday ithalatında ‘geçici’ Ukrayna perdesi açılıyor

İmam GÜNEŞ

Rusya’ya buğday ithalatında uygulanan yüzde 130’luk gümrük vergisi, ithalatçıları başka pazarlara yöneltti. Ukrayna başta olmak üzere, AB ülkeleri ve uzak pazarlarda çalışma yapan ithalatçılar, buğdayın çoğunluğunu Ukrayna’dan karşılayacak. Yılda 20 milyon ton buğday üretimi yapan Ukrayna’nın kaliteli buğday sayılan 12.5 protein üstü buğday üretimi 300-500 bin ton arasında. Türkiye’nin kaliteli buğday ithalatına önem verildiği düşünüldüğünde Ukrayna, Rusya boşluğunu ancak kısa bir süre doldurabilir. Buğday ithalatçıları, alınan bu kararın “çok zamansız olduğunu” belirterek, bu uygulamanın uzun süreli devam etmeyeceğini, Rusya pazarının yeniden açılacağını söylüyor. Türkiye toplam 892 milyon dolarlık buğday ithalatı yapıyor. İlk sırayı yüzde 55 payla Rusya alıyor. Rusya’dan yapılan ithalat 490 milyon dolar. Ukrayna’dan geçen yıl yapılan ithalat rakamı ise 2 milyar 547 milyon dolar oldu. Yapılan ithalatta buğdayın payı yaklaşık 7 milyon dolar olarak gerçekleşti.

‘Rusya’nın yeri dolmaz uygulama kalkar’

“Böyle bir dönemde neden bu karar verildi, anlamak güç” diyen Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye - Ukrayna İş Konseyi Başkanı Ruşen Çetin, Rusya’dan ithal edilen kaliteli buğdayın başka ülkelerden temin edilmesinin zor olduğunu söyledi. İthalatçıların Ukrayna pazarına yönelmelerini değerlendiren Çetin, şu bilgileri verdi: “Rusya ve Ukrayna buğdayı arasında kalite farkı var. Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği buğday ağırlıklı olarak kaliteli buğday dediğimiz 12.5 protein üstü buğday. Ukrayna’da yıllık 20 milyon ton buğday üretimi gerçekleşiyor. Bunun 300 ila 500 bin ton arası kaliteli buğdaydır. Türkiye milyonlarca ton buğday ithal ediyor. Rusya’nın yerini dolduramaz. Geçici bir çözümdür. 12.5 protein altındaki buğdayı Türkiye kendisi de üretiyor. Böyle bir dönemde bu karar alındığına göre Toprak Mahsülleri Ofisi’nin (TMO) stokları var galiba. Rusya’ya uygulanan verginin yumuşaması lazım. Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu da (TUSAF) bunun ilgili çalışmalar yapıyor. Buğday sezonu da geliyor. İthalatlar başlar. Doğru bir uygulama değil. Ben uygulamanın kalkacağı kanaatindeyim.”

İç pazarda sıkıntı yok tedarik Ukrayna’dan olacak

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete, konu ile ilgili şu görüşleri paylaştı:

“Rusya’dan buğday ithalatının yasaklanması ihracatçıyı biraz sıkıntıya soktu. Stoklar bitti, araştırmalar devam ediyor. Başka ülkelerden tedarik etmek için çalışmalar yürütüyoruz. Hükümet, ihracatçı için bir çalışma yapmadı. Herhangi bir teşvik yok. İç pazarda herhangi bir sıkıntımız yok. Malezya’da uncular ile birlikte fuardayız. Uzak ülkelerde de çalışmalar yapıyoruz. AB ülkeleri ve Ukrayna’da da tedarik için çalışmalarımız var.”

Rusya yasağı öncesi TMO, AB’den ithalat için ihale açılmıştı

Türkiye Toprak Mahsulleri Ofi si (TMO), Avrupa Birliği ülkelerinden 230 bin ton buğday ithalatı yapmak için uluslararası ihale yapacağını açıklamıştı. TMO, yapılan açıklamada şu bilgileri verdi: “Üst kalite buğday fi yatlarını dengelemek amacıyla kuruluşumuzca 13.01.2017 günü AB menşeli yüksek kalite ekmeklik buğday ithalat ihalesi yapılacak olup limanlarımızdan un sanayicilerine bekletilmeden satılacaktır.”

Geçen yıl buğday rekoltesi 2 milyon tondan fazla geriledi

TÜİK’in verilerine göre; Türkiye ekonomisi, 2016 yılının Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını içeren üçüncü çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1.8 daraldı. Tarımda ise son 20 yılın en sert düşüşü yaşandı. Tarım sektörü birinci ve ikinci çeyreklerde yüzde 5.6 küçülürken; yılın 3. çeyreğinde yüzde 7.7 küçülme ile rekor kırdı. Buğday rekoltesi önceki yıla göre 2 milyon tondan fazla gerileyerek 20 milyon 500 bin tona düştü.