Rekorlara kur ve ÖTV gölgesi

Gültekin KARA

İSTANBUL - Türkiye’nin bir numaralı ihracatçı sektörü ve ekonominin lokomotifi konumundaki otomotivde 2013 yılında satış rekoru kırıldı. Rakamların açıklandığı geceye damgasını vuran ise kurlardaki artış ve 1 Ocak’ta ÖTV’ye yapılan zamlar oldu.

2013 yılında otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı 853 bin 378 adet olarak gerçekleşti. 777 bin 761 adet olan 2012 yılı otomobil ve hafif ticari araç pazar toplamına göre satışlar yüzde 9.72 oranında arttı.

Bu rakam tarihin en yüksek ikinci toplam pazarına işaret ediyor. 2011 yılında toplamda 864 bin 439 araç satılmış ve tarihi bir rekor kırılmıştı. 2013 yılı sadece 11 bin eksik araçla ikinci zirvesini yaptı.

Otomotiv sektörü toplamda tarihi rekorunu kıramasa da otomobil satışlarında rekor kırıldı. Türkiye otomotiv pazarında, 2013 yılında otomobil satışları bir önceki yıla göre yüzde 19.48 artarak 664 bin 655 adete ulaştı. Geçen sene sonunda 556 bin 280 adet satış gerçekleşmişti. Bundan önceki rekor 593 bin ile yine 2011 senesinde kırılmıştı.

Türkiye otomotiv pazarında, hafif ticari araç pazarı 2013 yılında geçen yıla göre yüzde 14.79 oranında azalarak 188 bin 723 adet seviyesinde gerçekleşti. Geçen sene sonunda 221 bin 481 adet satışa ulaşılmıştı.

Zamlar dolunayda geliyor

Rakamların açıklandığı gecede bir konuşma yapan Otomotiv Distribütörleri Derneği Başkanı Mustafa Bayraktar, otomobil üzerine yapılan ÖTV artışları gibi düzenlemelerin genelde tatil günlerinde yapıldığını ifade ederek, “Dolunayda, tatilde, yılbaşında zam yapılıyor” sözleriyle sitemini dile getirdi.

Belirsizlik en büyük sorun

Geceye katılan firma yetkililerinin en büyük sıkıntıları siyasi belirsizlik olduğu gözlemlendi. ÖTV artışı ve kurların yükselişini bir şekilde gerek ana firmalar, gerek kendileri, gerekse tüketici tarafından üstlenileceğini ve işlerin rayına oturacağını ifade eden yöneticiler, asıl sıkıntının siyasi gerginlik olduğunu belirttiler.

Şu anda talebin ekonomik nedenler yüzünden durmayacağını vurgulayan yetkililer, tüketicilerin belirsizlik ortamında alım kararlarını gözden geçireceği, satın almayı erteleyeceğini belirterek, yerel seçimlere kadar ortamın bu şekilde devam edeceği tahmininde bulundular.

Maliye’ye önlem aldıran üç konu

1- İthaller zirveye oturdu

Geçen yıl yaşanan en önemli ilk Volkswagen’in tüm pazarda lider olmasıydı. Doğuş Otomotiv’in sattığı Volkswagen binek ve hafif ticari araçlarda 112 bin 56 adet satarak pazarda en yüksek adede ulaşan marka oldu. Volkswagen’i 108 bin 311 adetle Renault izledi. Bu tablonun en dikkat çekici noktası ise pazardaki toplam ithal araç oranının yüksekliği oldu. Toplam pazarın yüzde 71’i, otomobil pazarının ise yüzde 78’ini ithal araç oluşturdu. İthal araçlarda lükslerin payının da artmasıyla birlikte cari açık üzerindeki negatif etki arttı.

2- Lüks satışları patladı

BMW, Mercedes, Audi gibi lüks araç üreticilerinin vergi avantajı sağlayan küçük hacimli 1.6 litrelik motorları üretmeye başlamasıyla birlikte lüks otomobil satışları patladı. Audi yaklaşık 15 bin, BMW 20 bin, Mercedes ise 30 binin üzerinde satarak kendi rekorlarını kırdılar. Pazarda 1.6 litrenin altında satılan otomobillerin oranı toplamın yüzde 94.1’ini oluştururken, bu sınıfta yaklaşık yüzde 10’luk bir bölüm lüks araçlardan oluştu. Söz konusu durum, Maliye’nin toplamda aldığı vergilerde bir düşüşe neden oldu.

3- Hafif ticari yavaşladı

Hafif ticari araç pazarı 2013’te 2012’ye göre yüzde 14.79 azalarak 188 bin 723 adet oldu. Geçen sene sonunda 221 bin 481 adet satışa ulaşılmıştı. Bu durum özellikle bir ticari araç üretim üssü konumundaki Türkiye’deki firmaları zor durumda bırakıyordu. Ticari araç kullanımını zorlaştıran K belgesi fiyatları, muayene periyodu gibi konuların dışında bu sınıfta yapılan ÖTV artışıyla, binek araca yönelik bir segment kayması yaşanmıştı. Binek otomobile yapılan 5 puanlık ÖTV artışı, hafif ticari satışlarına destek olabilir.

En çok satan model Linea

2013 yılında Türkiye’de en çok satan otomobil Tofaş’ın ürettiği Linea modeli oldu. ODD’nin düzenlediği Gladyatörler Gecesi’nde açıklanan diğer kategori birincileri ise şöyle oldu:

Dacia

En hızlı büyüyen hafif ticari araç markası

Ford Transit

En çok satılan hafif ticari araç modeli

Ford

En çok satılan hafif ticari araç markası

Lancia

En hızlı büyüyen otomobil markası

Fiat Linea

En çok satılan otomobil modeli

Renault

En çok satılan otomobil markası

Volkswagen