'Türkiye, enerjideki dönüşüme ayak uydurmalı'

Türkiye'nin Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) İcra Komitesi eski Başkanı emekli Büyükelçi Mithat Rende, küresel enerji görünümünde LNG ve yenilenebilir başta olmak üzere iki alanda ciddi dönüşüm yaşandığını belirterek, petrol fiyatlarının 70 doların üzerine çıkması durumunda ise rafa kaldırılan pek çok projenin tekrar devreye girebileceğini söyledi.

Dışişleri Bakanlığında 2009-2013 yıllarında enerji ilişkilerini de kapsayan Çok Taraflı Ekonomik İşler Genel Müdürlüğü görevini yürüten Rende yaptığı açıklamada, sektörün son yıllarda ciddi bir değişim sürecinden geçtiğini vurguladı.

Katar'da 2007-2009 yıllarında büyükelçilik görevinde bulunan Rende, yapay zeka, nanoteknoloji, robot bilimi, ikinci makina çağı ve genel olarak enformasyon çağının enerji sektörünü derinden etkilediğini kaydederek, doğalgazda ilk devrimin çatlatma (fracking) ve yatay delme teknolojileriyle birlikte kaya gazında, ikinci devrimin ise LNG ile yaşandığını belirtti.

"Türkiye ayak uydurmalı"

Türkiye'nin enerjideki dönüşüme ayak uydurması gerektiğine işaret eden Rende, şöyle konuştu:

"Bugün küresel enerji görünümünde iki devrim yaşanıyor. Birincisi sıvılaştırılmış doğalgazda (LNG) ve ikincisi de yenilenebilir enerjide. Bunun sonucunda, 2015'te her gün 500 bin, yani yarım milyon güneş paneli kuruldu ve saat başına 2 rüzgar türbini inşa edildi. Uluslararası Enerji Ajansının Küresel Enerji Görünümü Raporu'na göre, 2015 yenilenebilir enerjide dönüm noktası oluşturuyor. Yeni eklenen yenilenebilir enerji kapasitesi bütün diğer enerji kaynaklarından eklenen kapasiteden çok üstün. Bu çok önemli bir gelişme. Şöyle ki yenilenebilir birinci sıraya oturdu ve kömürü geçti. Sadece 2015’teki global kurulu güç artışı 153 gigavat. Yenilenebilirdeki artışın yüzde 40’ı Çin’den kaynaklanıyor. Bugün dünyada yenilenebilirin elektrik üretimindeki payı yüzde 23. Bu rakamın 2021'de yüzde 28’e çıkması bekleniyor."

Rende,  LNG'de halen en büyük oyuncunun Katar olduğunu kaydetti.

Katar'ın 135-140 milyar dolar harcayarak Ras Laffan isimli büyük bir enerji şehri oluşturduğunu anlatan Rende, buradan yılda 77 milyon ton LNG ihraç edildiğini aktardı.

Rende, Katar'ın halen dünya LNG ticaretinin yüzde 30’una hakim olduğunu vurgulayarak, "Fakat daha sonra kaya gazı devrimi, ABD’nin büyük bir oyuncu olarak ortaya çıkması, ardından Avustralya’nın gelmesi ve bu ülkeleri Mozambik ile Tanzanya’nın takip etmeleri, ikinci bir LNG doğalgaz devrimi olarak düşünülüyor. Bu gelişmelerle birlikte Rusya'nın doğalgaz arzında Avrupa’daki başat konumunun olumsuz etkilenebileceğini düşünüyorum." diye konuştu.

"Petrol bir süre 60-70 dolarlarda seyredebilir"

Petrole bakıldığında, fiyatların düşük seyretmesi sonucu yatırımların son iki yıl içinde ciddi ölçüde azaldığına işaret eden Rende, bu yatırımlarda 1974’ten bu yana ilk defa üç sene üst üste gerileme yaşandığını kaydetti.

Rende, OPEC ülkelerinin günlük 1,2 milyon varil üretim kısma kararına ek olarak, 300 bini Rusya'dan olmak üzere OPEC üyesi olmayan petrol ihracatçılarıyla da üretimin günlük 558 bin varil kısılması kararı aldığını hatırlatarak, şunları söyledi:

"Petrolde arz fazlası 2 milyon varil civarında bulunuyor. Toplam 1,8 milyon varil üretimin kısılmasıyla fiyatlarda yükseliş beklenebilir. Bu çerçevede, petrolde fiyatların bugünkü ekonomik koşullarda 60-70 dolar seviyesinde bir süre seyretmesinin beklenebileceğini düşünüyorum. Eğer petrol fiyatları 70 dolar veya üzerine çıkarsa, rafa kaldırılan kaya gazı, kaya petrolü ve derin deniz sondaj projeleri tekrar devreye girecektir."

Kömür ve diğer yerli ürünlerin kullanımının yaratacağı olumsuzlukların en aza indirilmesi gereğini de vurgulayan Rende, dünyada düşük karbonlu ekonomiye geçişin kaçınılmaz olduğunu sözlerine ekledi.