"Kalkınmanın artması için teknoloji en önemli unsur"

Mehmet Kara

Güney Kore, Türkiye’nin Stratejik Ortaklık kurduğu ülkelerden biri. 1960’lı yıllarda dünya sıralamasında Türkiye ile aynı seviyelerde bulunan Güney Kore, bugün pek çok alanda dünyaya teknoloji ihraç eder noktaya geldi. Güney Kore’nin Türkiye Büyükelçisi Yunsoo Cho ile konuştuk. 

Türkiye’nin enerjideki konumunu nasıl görüyorsunuz? 

Öncelikle Türkiye, enerji koridoru üzerinde bir ülke. Çok önemli bir noktada, Avrupa, Ortadoğu ve Orta Asya’nın arasında çok iyi bir pozisyonu var. Bence enerji HUB’ı olmak için çalışmalı. Türkiye’nin cari açığı çok büyük ve bunda enerjinin payı çok yüksek. Aslında Kore enerji bağımlılığı konusunda sizden çok daha zor durumda. Kore 2014 yılında 170 milyar dolarlık enerji ithalatı yaptı. 60 milyar dolar kadar da petrokimya ürünleri ihracatımız var. Yani Kore olarak sizden daha zor durumdayız ama en azından ithalatın yanında ihracat da yapıyoruz. 

Koreli firmalar Türkiye’de enerjiyle ne kadar ilgili? 

Koreli şirketler Türkiye’deki enerji yatırımlarında aktif. İzmir Aliağa’daki SOCAR’a ait Star Rafinerisi’ni kurulumunu Koreli GS şirketi İtalyanlarla birlikte yürütüyor. Enerjisa’nın geçtiğimiz aylarda devreye aldığı Tufanbeyli Kömür Santrali’ni de SK adlı Koreli firma kurdu. Solar sektöründeki önemli panel üreticilerinden Hanwha Q-Cells de bizim ülkenin firması. 

Yeni dönemde neler yapılabilir? 

İşbirliklerini geliştirebileceğimiz çok büyük bir alan var aslında. Biz de Sinop Nükleer Santrali projesi sürecinde yer aldık ama projeyi başkaları üstlendi. Ama aynı dönemde Birleşik Arap Emirlikleri’nde bir nükleer ihalesi kazanmıştık. Neredeyse bitmek üzere olan Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki nükleer tesis gelecek yıl ilk elektriğini üretecek. Türkiye’nin Akkuyu ve Sinop nükleer santral projeleri de umarım çabucak biter ve Türkiye’deki elektrik piyasasına katkısı olur. Türkiye’deki yeni nükleer projeleriyle de ilgileniyoruz. 

Yenilenebilir enerji kaynaklarının durumu nedir sizce?

İklim değişikliğini önlemek için yenilenebilir enerjinin payını mutlaka arttırmalıyız. Ama dünyada enerji talep artışının çok daha yüksek olduğu dikkate alınırsa yenilenebilir kaynaklarının tek başına artan bu talebi karşılaması zor. Bu yüzden diğer enerji kaynakları da göz önünde bulundurulmalıdır. 

Burada bize teknoloji yardım edemez mi? 

Kore şirketleri, batarya teknolojileri ve depolama konusunda çalışmalar yapıyorlar. Eğer daha fazla elektrik depolama imkanı yaratabilirsek, arabalar için devrim niteliğinde bir gelişme olur. Artık eski fosil yakıtlı motorlardan kurtuluruz. Yenilenebilir enerjinin artmasını tabii ki zorlamalıyız. Fakat şu da bir gerçek. Çok kolay ulaşılabilir bir hedef değil. Ve kesinlikle teknolojik gelişimle ulaşılabilecek bir hedef. Başka türlü olmaz. Talep tarafı da kesinlikle çok önemli. Bu sebeple smart grid yani akıllı şebekeler de çok önemli. Ben şahsen smart grid’i, dünyadaki 6. enerji kaynağı olarak görüyorum. 

Koreli firmalar Türkiye’de elektrik ticaretine de girer mi? 

Koreli firmalar elektrik ticaretinden ziyade, enerji sektörünün üretim ayağıyla ilgililer. Türkiye, nüfusu ve enerji talebi artan bir ülke. Koreli firmalar da burada elektrik üretim yatırımına ve elektrik üretim tesislerinin kurulumuna odaklanıyor. Demir çelik ve otomotivde de Koreliler’in yatırımları var. Enerji alanında da bunu daha fazla geliştirmeliyiz. 

Türkiye nasıl daha iyi yatırımcı çeker? 

Hükümetin hazırlıklarını yaptığı, Konya Karapınar’da güneşle ilgili bir yenilenebilir kaynak alanı (YEKA) projesi var. Bu proje özelinde söylüyorum ama genele de yayabiliriz, Türkiye hükümeti burada yabancı yatırımcıdan, parayı, teknolojiyi, uzmanları getirmesini istiyor. Ama bunlar özel sektör oyuncusu. Kendisini garantiye almadan gelmesi çok zor. 10-15 yıl içinde yatırımını geri alacak mı, onu düşünür. O yüzden yabancı yatırımcıların daha fazla garantiye ihtiyacı var.  

Güney Koreli firmalar teknoloji konusunda Türkiye’ye neler katabilir? 

Buraya gelen Koreli firmalar genelde Türk çalışanları işe alıyor. Çünkü genç jenerasyon oldukça eğitimli ve birikimli. Şu anda 137 Kore firması 10 binden fazla Türk istihdam ediyor. Daha fazla Kore firmasının gelmesi, daha yüksek istihdam demek, daha fazla teknoloji getirilmesi demek. Ar-Ge’nin milli gelir içindeki payı konusunda Kore dünyada birinci. Teknoloji açısından Kore, Türkiye için çok çok iyi bir partner olabilir. Kore Büyükelçisi olarak daha fazla firmanın buraya gelmesi için çalışıyorum. Türkiye’nin bazı milli projelerine de Koreli firmalar yatırım yapacaklardır umarım.