Domateste tarlada kalma tehlikesi

Mehmet Hanifi GÜLEL

Salçalık domateste yaşanan düşük alım fiyatı nedeniyle tarlada kalma tehlikesi bulunuyor. Geçtiğimiz yıl ihracat yasağı getirilen ürünlerden biri olan domates salçası, yasağın kalkmasına rağmen pazarlarını kaybeden sanayici domates alımlarını düşük fiyattan yapıyor.

Tarlada domatesin fiyatı salça fabrikalarıyla 3,5 TL sözleşme imzalamasına rağmen 1,7 TL’den alınıyor. Özellikle salçalık domateste acil çözüm beklediklerini kaydeden sektör temsilcileri, Tarım ve Orman Bakanlığı ile salça fabrikaları arasında acilen çözüm odaklı tedbirlerin alınması talep ediliyor.

Domates üretiminin yoğun olarak yapılan illerden biri olan Manisa’da Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu, ortak açıklamada bulundular. Manisa’daki ziraat odaları başkanları Manisa Şehzadeler Ziraat Odası’nda bir araya gelerek yaşanan sorun ve çözüm önerileri hakkında açıklamada bulundu. Temsilciler, üretimin yılbaşında planlı olarak yapılmasının hem üreticiyi hem de ülkeyi refaha kavuşturacağını ifade etti.

İhracat yasağı dengeleri bozdu

Geçtiğimiz yıl ihracat kısıtlaması getirilen ürünlerden biri olan salçada ihracat yasağının salçalık domateste üretim fazlası, düşük fiyat ve ürünün tarlada kalmasına neden oluyor.

Ticaret Bakanlığı, domates salçası ihracatı yasağını 4 Mayıs’ta ihracatçı birliklere gönderdiği yazıda kaldırıldığını açıklamıştı. Bu yılın ilk 5 ayında işlenmiş domates ihracatı ise yüzde 152,2 artışla 41,8 bin ton ihracata karşılık 71,2 milyon dolarlık gelir elde edildi. Domatesin kilosu 3,5 TL’den 1,7 TL’ye gerilediğini kaydeden Turgutlu Ziraat Odası Başkanı Abdullah Şenol, kiloda işçi maliyetinin 1 TL olduğunu söyledi. Fiyat düşüşü sebebinin ekimi ve aşırı sıcaklardan dolayı domateslerin birden olgunlaşması olduğunu ifade eden Şenol, bir de fabrikaların bir araya gelerek, fiyatı düşüşü yaptıklarını öne sürdü.

Şenol, “Fiyat düşük olduğu zaman almıyorlar ve fiyatı düşürüyorlar. Çiftçilere ‘ekim az bu sene fiyatları iyi olacak’ diye ekim yaptırdılar. Şu an verilen fiyatlarla domates toplanmaz. Çünkü bir kilo domatesin toplanma maliyeti 1 TL. Alış fiyatları ise 1.7 TL, yüzde 20 de fire düştüğü zaman yaklaşık 1.4 TL fiyata geliyor. İlçemizde geçen yıla göre ekim alanı yüzde 10 ila 15 arasında artış oldu” dedi.

Bu yıl rekoltede düşüş yaşanıyor

Domateste fiyat sıkıntısını neredeyse her yıl yaşadığını ifade eden Akhisar Ziraat Odası Başkanı Ahmet Akbuğa, planlı bir şekilde üretim yapılmadığı sürece bu sıkıntıların fiyat ve diğer yönden yaşanacağını söyledi.

Burada hükumetin ivedilikle geçen yıl çıkarmış olduğu planlı üretimi devreye alması gerektiğine dikkat çeken Akbuğa, “Bir an önce planlı şekilde üretim yapılması gerekiyor. Doğru ve planlı bir şekilde ciddi anlamda bu konu üzerinde durulması önemli. Bu yıl sadece bizim ilçede 14 bin 500 dekarda domates üretimimiz var. Fakat bölgemizde rekolte biraz düşük. Bu rekolte daha fazla olmuş olsa o zaman domates temelli arazide kalacaktı” diye konuştu.

Torbalı’da sözleşmeli ekim 10 bine düştü

Bölgelerinde bu yıl fabrikaların sözleşmeli ekim miktarının çok az olduğunu kaydeden Torbalı Ziraat Odası Başkanı Yılmaz Girgin, geçen yıl ilçede ekilen 40 bin dekar üretiminin 30 bini sözleşmeliyken, bu yıl söz konusu miktarın 10 bin dekar olduğuna söyledi. Girgin, “Bu yıl üreticiden neredeyse bedavaya domates alınıyor. Dekar maliyeti 30 bin lira, çiftçinin topladığı ürünü sattığında ise 15 bin lira gelir elde ediyor. Şunda çiftçi dekarda 15 bin lira zarar ediyor" dedi.