Ayçiçek yağında zam durmuyor

Mehmet Hanifi GÜLEL

Ayçiçek yağında fiyat artışı durdu­rulamıyor. 80 günde 3 kez zamla­nan en düşük PL markalı 5 litre­lik pet şişe ayçiçek yağının fiyatı 229.50 liradan 259 liraya yükseldi. En son 4 Ey­lül’de zamlanan ayçiçeği yağı, 4 Ekim iti­barıyla yeni bir artış daha geldi. Son ge­len zam ile yüzde 12.8 artış ile 29,5 lira zamlandı. Yurtdışında ham yağ fiyatı­nın beklenenden daha erken yükseldi­ğini aktaran sektör temsilcileri, rafta en düşük PL yağın 300 lirayı aşabileceği be­lirtiliyor.

Kısa bir süre önce yurt dışında 1000 dolar civarında seyreden ham yağ fiyatları da 1100 doları aşmış durumda. İç piyasada ise ham yağ fiyatlarının yük­sek olduğunu ifade eden temsilciler, şu an ham yağın ton fiyatının 46 bin lira se­viyesinde olduğunu aktarıyorlar. Bu yı­lın ilk 8 ayında 806 bin 322 ton ithalata karşılık, 732.9 milyon dolar ödendi. İt­halat önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29.3 düşüş gösterdi.

Yurtdışında fiyat 1100 doları aştı

Ayçiçeği yağının en son 30 liraya ya­kın artış gösterdiğini kaydeden Solven­tum Yönetim Kurulu Başkanı Onat Angı, genel duruma bakıldığında artışın daha edeceği yönde olduğunu söyledi. Bu gi­dişle PL 5 litre pet ayçiçeği yağının 300 lirayı geçebileceğini belirten Angı, yurt dışında yağ fiyatının sezon sonunda bek­lenenden artışın daha erken yaşandığını ifade etti.

Şu an yurt dışında ham yağ fi­yatının 1100 doları geçtiğini dile getiren Angı, “Yurt dışında ham yağ ton fiyatının bin 200 dolar seviyesini sezon sonu olan ocak, şubat gibi bu seviyeler bekleniyor­du. Fakat bir anda fiyat artı ve şu anda bin 100 dolara teklif bulunamıyor. Bun­dan 15 gün önce 1000 dolar seviyesin­deydi. Bugün Mersin teslim fiyatları bin 100 dolar. Marmara teslimleri ise bin 90 dolar olarak yer alıyor” dedi.

İç piyasada ham yağ fiyatı yüksek kaldı

Öte yandan, bu hafta Brezilya’da yağ­murlarda biraz artış beklendiğine dikkat çeken Angı, Brezilya’da hava durumu­nun biraz düzelmesi halinde uluslarara­sı ham yağ fiyatların bir miktar gevşeye­ceğinin tahmin edildiğini bildirdi. Şu an uluslararası fiyatların bin 50 doları geç­memesi gerektiğini aktaran Angı, “Yurt­dışında fiyatlar biraz fazla arttı. İç piya­sada ise ham yağ fiyatı 46 bin lira (yakla­şık 1350 dolar) seviyesinde bulunuyor.

İç piyasa daha fazla artışı kabul etmiyor. Çekirdek fiyatı ise tonu 21 bin lira seviye­sinde kalmış durumda. 21 bin lira çekir­değe göre yağın 46 bin lira olması biraz pahalı kalıyor. Normalde yağın 42 ile 44 bin lira olması gerekiyor. Bu fiyatla içer­de ham yağ artık satılmamaya başladı. Yurt dışında fiyat böyleyken, iç piyasada düşüş beklemiyorum. Küspe fiyatları ise biraz düşük kalıyor” diye konuştu.

USDA: Türkiye’de üretim 1 milyon 260 bin ton

Dünyada geçen yıl ayçiçek çekirdek üretiminin 55 milyon ton olduğunu ak­taran Onat Angı, bu yıl ise tahminen 50 milyon tonda kalması beklendiğini ve yaklaşık 5 milyon ton düşüşe tekabül et­tiğini iletti. Angı, söz konusu 50 milyon tonluk çekirdek üretiminin 20 milyon tonun üzerinde ham yağ anlamına geldi­ğini belirtti.

Amerika Birleşik Devletle­ri Tarım Bakanlığı’nın (USDA) bu hafta açıkladığı rapora göre Türkiye’de 1 mil­yon 260 bin ton yağlık, tohumluk ve çe­rezlik ayçiçeği rekltesi açıklandığını ak­taran Angı, “Bu geçen yılın yaklaşık 350 bin tonun altında anlamına geliyor. Yüz­de 20’ye yakın bir düşüş var. O yüzden bu yıl ithalata daha bağımlıyız. Daha önce Türkiye'nin üretimi 2 milyon tona kadar çıkmıştı. Son yıllarda üretim kuraklığın etkisiyle düştü” açıklamasında bulundu.

Gümrük vergisinde %20 tarife kontenjanı 1 Ocak’ta devreye girecek

Fiyatın belli bir seviyeyi aşması halinde devlet tarafından bir müdahalenin gelme olasılığının olduğuna dikkat çeken Onat Angı, “4 Ekim’de Ukrayna ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’nda (STA) ayçiçek yağları ile ilgili de bir kısım barındırıyor. Bizden önce Ukraynalıların haberi oldu ve hemen spekülasyon yapmaya başladılar. Pazartesi günü Ukrayna menşeli ayçiçek yağı vergisinin yüzde 20’ye düşürüldü denildi. Bu konuyu gümrükçülere sorduğumuzda ise öyle bir şeyin olmadığını ve yüzde 36’lık verginin hala olduğunu söylediler. Diğer yandan, yüzde 20’lik bir tarife kontenjanı var ama 1 Ocak’ta devreye girecek. Beklenti onu erkene çekilmesiydi ama daha olmadı. Bu saatten sonra olur mu bilinmez” dedi.