Türkiye'de 30 bin kişi organ bekliyor

ANKARA - Sağlık Bakanlığının son verilerine göre, Türkiye'de yaklaşık 30 bin kişi organ nakli bekliyor. Özellikle canlıdan yapılan nakil sayısının artırılabilmesi için beyin ölümü ile bitkisel hayatın ne olduğunun iyi anlaşılabilmesi, beyin ölümü gerçekleşen kişilerin bir daha iyileşme imkanı bulunmadığının bilinmesi gerekiyor.   

Ankara Üniversitesi Kadın Platformu tarafından, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu "Türkiye'de Organ Naklinde Yaşanan Güncel Durum ve Sorunlar" konulu panel düzenlendi.

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Organ Nakli Ünitesi Karaciğer Sorumlusu Doç. Dr. Deniz Balcı, panelde yaptığı konuşmada, vücutta geri dönülmez şekilde bir organ yerine iyi çalışan başka bir organın canlı ya da kadavradan alınarak hastaya nakledilmesinin "organ nakli" olarak tanımlandığını söyledi.

Organ naklinin, son dönem organ yetmezliğinde dünyada altın standart olarak kabul edilen bir tedavi yöntemi olduğunu vurgulayan Balcı, dünyada ilk böbrek naklinin 1954, ilk pankreas naklinin 1966 ve ilk karaciğer naklinin ise 1967 yılında yapıldığını anlattı. 2000'li yıllardan itibaren de canlı vericiden nakillerin yapılmaya başlandığını dile getiren Balcı, en çok nakil yapılan ülkeler içerisinde Türkiye'nin orta sıralarda yer aldığını kaydetti.

Balcı, Türkiye'nin kadavradan yapılan nakil sayısında canlıdan yapılan sayıyı yakalayamadığının altını çizerek, kadavradan nakillerde Türkiye'nin çok daha duyarlı olması gerektiğini bildirdi.

Sağlık Bakanlığının 2013 yılı verilerine göre Türkiye'de yaklaşık 30 bin kişinin organ nakli için sıra beklediğini ifade eden Balcı, geçen yıl toplam 4 bin 293 nakil gerçekleştirildiğini belirtti. Balcı, çok sayıda  kişinin nakil sırasındayken hayatını kaybettiğine işaret ederek, "Karaciğer nakli için nakil bekleyenlerin yüzde 60'ı ve akciğer nakli için bekleyenlerin de yüzde 45'i bu süreçte hayatını kaybediyor" diye konuştu. Nakil sayılarının özellikle son 10 yıl içinde artış gösterdiğine dikkati çeken Balcı, "10 yıl içinde Türkiye'de kadavradan yapılan nakil sayısı 307'den 889'a çıktı. Canlıdan yapılan nakiller ise 438'den 3 bin 117'ye yükseldi" dedi.

En fazla organ bağışının Antalya ve İzmir bölgelerinde olduğunu belirten Balcı, 2013 yılında beyin ölümü bildirimi yapılan kişilerin yaklaşık yüzde 70'inin ailesinin organ bağışında bulunmadığını söyledi. Organ bağışının artırılabilmesi için halkın bilgilendirilmesinin çok önemli olduğunu kaydetti.

"Beyin ölümünde geri dönüş mümkün değil"

Ankara Üniversitesi'nden Anestezi Uzmanı Dr. Çağıl Vural da organ bağışında  beyin ölümü bildirimlerinin yapılmasının ve yoğun bakım hasta takibinin çok önemli olduğunu vurguladı.

Yoğun bakımda takip edilen kafa travması, trafik kazası ve beyin ödemi nedeniyle tedavi gören hastaların potansiyel donör olabildiğini ifade eden Vural, vatandaşların beyin ölümü ile bitkisel hayat arasındaki farkı doğru bilmesi gerektiğini söyledi.

Vural, şunları kaydetti:

"Beyin ölümü halinde kişinin sadece kalbi atar. Çünkü, beynin kontrolü dışında kalp kendi kendine de atabilir, ancak bu kişi kendi başına nefes alıp veremez. Destek tedavisi kesildiğinde hasta kaybedilir.

Bitkisel hayatta ise solunum vardır, hasta yıllarca bu şekilde yaşayabilir, hatta normal hayata dönebilir. Oysa, beyin ölümünde hasta geri dönüş mümkün değildir."