Başlıca büyüklüklerde şubat verileri de açıklandı ve Merkez Bankası'nın zorunlu karşılıklarla ilgili kararlarının etkisini görebilmiş değiliz.
İki olasılık var: Ya bu kararlar etkilerini şubattan sonraki dönemde gösterdi, ama bizim bu etkileri görmek için biraz daha beklememiz gerekecek; ya da, zorunlu karşılıklarla ilgili kararlar beklenen etkiyi yapmaktan uzak kalıyor.
Eğer ilk olasılık geçerliyse, ki bunu biz bilemeyiz ama Merkez Bankası bir ölçüde izliyordur, o durumda zorunlu karşılıklara bir süre dokunulmayacaktır.
Yok eğer ikinci olasılık geçerli görünüyorsa, Merkez Bankası zorunlu karşılıklarla ilgili yeni bir operasyona girişecek ve oranlar biraz daha artırılacaktır.
Zorunlu karşılıkların artırılmış olması kredi hacmindeki büyümeye henüz etki etmiş değil. Kredi hacmi son bir yılda üçte birden fazla genişlemiş durumda.
Zorunlu karşılık operasyonuyla ilk aşamada kredideki genişlemenin yavaşlatılması öngörülüyordu; henüz bu gerçekleşmedi. Kredi hacminde ortaya çıkan genişlemenin yavaşlatılması sayesinde de ekonomideki ısınmanın önüne geçilmesi öngörülmekteydi. Peki ekonomide durum nasıl?
İmalat sanayiinde geçen yılın ilk çeyreğinde ortalama yüzde 67.9 olan kapasite kullanım oranı, bu yıl aynı dönemde yüzde 73.6'ya çıktı.
Sanayi üretiminde ilk iki aylık veriler belli ve üretim geçen yılın çok üstünde. İmalat sanayi üretimi geçen yıla göre ocakta yüzde 20.5, şubatta yüzde 14.7 artış gösterdi.
İhracat iki ayda geçen yılın yüzde 22 üstünde gerçekleşirken, ithalattaki artış yüzde 47'yi buldu, dış ticaret açığındaki artış ise yüzde 100'ün üstüne çıktı. İki ayda 19.7 milyar dolarlık ihracata karşılık 34.4 milyar dolarlık ithalat yapıldı.
Geçen yıl iki ayda 5.8 milyar dolar olan cari açık, bu yıl 12.1 milyar dolara çıktı. Cari açık, şubat sonu itibariyle de yıllık bazda 54.8 milyar dolar oldu.
Sanayideki ciro endeksi şubat ayında geçen yıla göre yüzde 29.7, bir önceki aya göre yüzde 3.5 artış gösterdi. Sanayi sipariş endeksinde ise şubatta geçen yıla göre yüzde 32.4, ocak ayına göre yüzde 6 artış oldu.
Makro büyüklüklerde ortaya çıkan iki aylık tablo ve marta ilişkin yapılan tahminler, yılın ilk çeyreğindeki GSYH artışının yüzde 10 dolayında gerçekleşebileceğini gösteriyor. Böyle bir gerçekleşme, kabul etmek gerekir ki geçen yılın hızlı büyümesiyle oluşan yüksek baz da dikkate alınırsa, olağandışı bir oran. Zaten Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz da, sürdürülemez gördükleri bu yüksek büyümeye karşı önlem almaya çalıştıklarını vurguluyor.
Ya biraz daha beklenecek ya da…
Biraz önce de belirttik; zorunlu karşılıkların artırılması şubat sonuna kadar hiçbir etki yaratmamış görünüyor. Sonrasındaki durumu ise kamuoyu bilmiyor. Merkez Bankası elindeki veri setiyle şubat sonrasında amaçlanana ulaşıldığını görüyorsa, sorun yok; mevcut tablo korunacak demektir. Yok eğer değişen hiçbir şey olmadığı görülüyorsa zorunlu karşılıkta yeni artışlara hazır olmak gerekecektir. Hatırlanacağı gibi, Merkez Bankası'nın mart toplantısında da herhangi bir değişikliğe gideceği beklenmiyordu, ama gelişmeleri adeta günü gününe izleme olanağına sahip olan Merkez Bankası, yeni adımlar atma gereği hissetti ve karşılıklarda önemli artışlar gündeme geldi.
Merkez Bankası'nın daha önce yaptığı açıklamalar da zaten mevcut önlemlerin yetersiz kalması halinde yenilerinin gündeme geleceği yönündeydi. Dolayısıyla nisan toplantısında da yeni artışlar yapılması şaşırtıcı olmaz.
Ancak, Merkez Bankası nisan toplantısını yeni bir başkanla yapacak. O başkanın kim olacağı, bu konuya nasıl bakacağı da dikkate alınması gereken bir ayrıntı…