Dünya ekonomisinde "testere hareketi" ya da "zigzaglar" devam ediyor.
Geçen hafta Fed piyasayı şaşırtarak vadesi gelen bonolardan elde edeceği likiditeyi yeniden piyasaya döndürebileceğini açıkladı. Buna Çin ve Avrupa'daki yavaşlama belirtilerinin güçlenmesi eklenince piyasalar sallandı. Ardından Cuma günü Eurostat sürpriz ikinci çeyrek AB büyüme rakamlarını açıkladı. Almanya'nın yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4'e yaklaşan (12 aylık) büyüme yaşadığı anlaşıldı. Piyasalar morallendi.
Eldeki bilgilerle duruma bakalım:
·Büyüme açısından dünya ekonomilerindeki ayrışma Doğu Asya ve gelişmekte olan ülkeler lehine devame diyor. Yılın ikinci çeyreğinde dünyanın ikinci büyük ekonomisi haline gelen Çin yüzde 10,3 büyürken Avro bölgesi ekonomileri yüzde 1,7 ABD ise yüzde 3,2 büyüdü. ABD'nin hızlı büyümesi kısmi olarak baz etkisinden kaynaklanıyor. Üçüncü çeyrekte hem ABD hem Çin açısından endişeler var ancak aradaki farkın yüksek olacağı kesin.
·Zayıflığına rağmen ABD ekonomisi dünya ekonomilerinin tüketim motoru olmaya devam ediyor. Mart 2010 itibariyle son 12 ayda ABD ekonomisi 400 milyar dolara yakın ticaret açığı verdi. Buna karşılık Almanya, Japonya, Çin ve bazı Asya ülkeleri ticaret önemli oranda fazlası veriyorlar. Bu da büyümelerine olumlu katkı yapıyor.
·Ticaret açığı ile büyüme oranı arasında ters ilişki daha görünür hale geldi. Ticaret açığı veren ülkeler nisbeten daha yavaş büyüyorlar. Büyük Asya ülkesi Hindistan'ın 12 aylık ticaret açığı Haziran ayı itibariyle 110 milyar dolara çıktı ancak cari fazla vermeye devam ediyor. Büyüme oranı ise dünya ekonomilerine göre yüksek diğer Asya ülkelerine oranla ise nisbeten düşük. Türkiye büyük cari açıkla birlikte en yüksek büyüme oranlarından birisini yaşadı.
GSYİH büyümesi oranı 1/ 4/ Sanayi üretimi büyümesi 2/ 4/ Dış ticaret dengesi 3/ 4/
ABD 3,2 (Ç2) 8,2 (Haziran) -392 (Mart)
Japonya 4,2 (Ç1) 17,0 (Haziran) 175 (Haziran)
Çin 10,3 (Ç2) 13,4 (Temmuz) 282 (Mart)
İngiltere 1,6 (Ç2) 1,3 (Haziran) -34 (Mart)
Avro Bölgesi 1,7 (Ç1) 9,4 (Mayıs) -60 (Mayıs)
Fransa 1,7 (Ç2) 5,7 (Haziran) -52 (Mayıs)
Almanya 3,7 (Ç2) 10,8 (Haziran) 183 (Haziran)
Türkiye 11,7 (Ç1) 10,2 (Haziran) -53 (Mayıs)
Malezya 10,1 (Ç1) 9,4 (Haziran) 37 (Mayıs)
Singapur 18,8 (Ç2) 26,1 (Haziran) 31 (Haziran)
Tayvan 13,3 (Ç1) 24,3 (Haziran) 15 (Haziran)
Hindistan 8,6 (Ç1) 7,1 (Haziran) -110 (Haziran)
Brezilya 9,0 (Ç1) 11,1 (Haziran) 18 (Haziran)
Meksika 4,3 (Ç1) 8,4 (Haziran) -2,4 (Haziran)
Kaynak: Eurostat ve The Economist
1/ Geçen senenin aynı dönemine oranla çeyreksel büyüme oranı (%)
2/ En son ilan edilen sanayi üretim endeksi büyüme oranı (%; 12 aylık)
3/ Son 12 aylık; milyar dolar
4/ Parantez içinde bilginin açıklandığı ay ya da çeyrek verilmektedir.
Avrupa ekonomisi büyüme açısından ikinci çeyrekte olumlu bir sürpriz yaptı. Bu, büyük ölçüde Alman ekonomisinden kaynaklandı. Ancak Fransa ve İngiltere'de beklenenin üzerinde büyüdüler. Önümüzdeki dönemde her üç ekonomiyi de risk ve belirsizlikler bekliyor. Dolayısıyla üçüncü çeyrekte yeni bir olumlu sürpriz gelmeyecek gibi gözüküyor.
ABD'de likiditenin azaltılmaması büyümeyi olumlu etkileyecek ve büyüme performansı muhtemelen üçüncü çeyrekte de AB'nin üzerinde olacak. Japonya sanayi üretiminde hızlı büyüme yaşıyor. Bu büyük ölçüde değerli yene rağmen ticaret fazlası vermesinden kaynaklanıyor. Zira iç piyasada deflasyon süreci devam ediyor.