Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, haziran ayında Ankara Sanayi Odası'ndaki konuşmasında yaptığı benzetmeyle o dönem uzun süren bir tartışmaya yol açmıştı. Yılmaz, "Tünelde bir ışık görünüyor, ama bu üstümüze doğru gelmekte olan bir araba da olabilir" demişti. Merkez Bankası Başkanı, önceki gün Bakanlar Kurulu ile TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na bir sunum yaptı. Merkez Bankası, acaba krizden çıkış konusunda artık daha farklı düşünmeye, tüneldeki ışığın üstümüze gelmekte olan bir araba olabileceği kaygısından uzaklaşmaya başlamış mıydı? Araba örneği verilmediği için bilemeyiz, ancak başka benzetmeler yok değildi.
Başkan Yılmaz'ın sunumundaki satır başlarına birlikte göz atalım:
"ABD finans piyasalarında, düşük faiz ortamı ve likidite bolluğu nedeniyle aşırı yükseliş gösteren hanehalkı borçluluğu, küresel finansal krizin şiddetini artıran temel unsurlardan biri olmuştur. Bu dönemde ABD ekonomisinde uygulanan düşük politika faizlerinin yanı sıra aşırı gevşek finansal sektör politikaları, finansal piyasaları yüksek getiri arayışına yöneltmiş, karmaşık türev ürünlerinin cazibesini artırmış ve aşırı risk taşımayı teşvik etmiştir." Peki, ABD'de durum şimdi çok mu farklı? En azından düşük faiz ve likidite bolluğu yönüyle kriz öncesiyle neredeyse bire bir örtüşen bir durum söz konusu değil mi?
Türkiye'deki durum mu? Sunumda, "Türkiye'de hanehalkı borçluluğunun göreli düşük seviyesi, ekonomimizin küresel krizin yansımalarına karşı direnç göstermesine destek olmuştur" deniliyor. Bu az borçluluk, hangi kesimin küresel krize karşı olan direncini artırdı dersiniz? Tabii ki finans kesiminin.
Devam edelim…
"Küresel finans piyasalarında krizin tepe noktasına kıyasla dikkate değer bir toparlanma görülmektedir. Risk göstergeleri, kriz öncesi seviyelere gerilemiştir. 2008 yılının son çeyreğinden itibaren dünya ekonomilerinde görülen hızlı gerileme, yerini ılımlı bir toparlanmaya bırakmıştır."
"Türkiye; Çin ve Hindistan ile birlikte reel ekonomide erken toparlanma sinyallerinin görüldüğü ülkeler arasında yer almıştır. Bununla birlikte mevcut durumda Türkiye ekonomisi trendin adlında bir büyüme sergilemektedir."
Türkiye'nin, trendin altında da olsa reel ekonomide erken toparlanma sinyali veren ülkeler arasına girmesini sağlayan veri nedir, bilmiyoruz. Herhalde GSYH büyümesinden söz edilmiyordur. Kastedilen daha spesifik üretim verileri ise, belki.
Ve geliyoruz finale, son değerlendirmeye…
"Geleceğe dönük göstergeler, küresel ekonomide yeşil filizlerin belirmeye başladığına işaret etmekle birlikte, toparlanmanın kalıcılığına ve gücüne ilişkin belirsizlikler devam etmektedir."
Başbakan ve bakanların son günlerin yoğun açılım tartışmaları yüzünden iyice gerilmiş olan yüz hatları, acaba Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz yeşil filizlerden söz ettiğinde yumuşamış, ama hemen ardından gelen toparlanmanın kalıcılığına ve gücüne ilişkin belirsizlik ifadesiyle yeniden sertleşmiş midir?