Doğayı merkeze koyan yeşil ekonomi, yeni fırsatlarla “yeşil zenginleri” yaratıyor. Londra Menkul Kıymetler Borsası’na göre yeşil ekonomi teknoloji dışındaki tüm sektörleri geride bırakarak yılda yüzde 14 büyüyor, işlem hacmi 7 trilyon dolar.
Dünya Ekonomik Forumu’na göre gelişmekte olan ülkelerin iklim finansmanı için yıllık 4 trilyon dolara ihtiyaç var, parayı veren düdüğü çalar, “kurumsal mafyacılığın” modern adı “yoksul ülkelerin iklim finansmancılığı.”
Wevamaker Impact Güneydoğu Asya’da inşaatlara yönelik karbon çözümleri üreten teknoloji yatırımından 100 milyon dolar kazandı. Pirincin karbon ayak izini düşürmek, alglerden protein, çok yıllık buğday, düşük emisyonlu gübre, zeytin çekirdeğinden plastik. Yeşil icatların en makbulü karbonu düşürecek teknolojiler. Statista’ya göre karbon azaltımı çalışan küresel ilk 20 şirketin toplam değeri 140 milyar dolar.
Oxford Economics’e göre yeşil ekonominin potansiyeli 10,3 trilyon dolar. Sadece teknolojiler değil, iklim fırsatçısı “fikiristler” de çok kazananlardan. “Sosyal faydası eksik “sosyal girişimler” havalı, davetkâr. Girişimlerin faydası tartışıladursun cemiyetin soylu hanımlarının, yenilikçi iş dünyasının gözbebeği her türden yeşil girişim. İklim inkârcılarına göre iklim değişikliğine dair kazançların tümü lüzumsuz, faydacı, caiz değil, hatta yatırımcılar ganimetçi.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın da sıklıkla tekrarladığı üzere son yıllarda tarımsal stratejiler ve destekler gıda arz talep dengesini dikkate alarak “iklim değişikliği kaynaklı riskleri yönetme, performansı yükseltme, verimi artırma temelli planlanıyor. Tarımsal Üretimde Planlı Dönemle başlayan değişim rüzgârı, “hayvancılıkta planlı üretim kapsamında yeni destekleme modeliyle” devam ediyor.
Desteklerin 3 yıllık açıklanması üreticilerin uzun vadeli program yapabilmelerini sağlarken, gıda fiyatları için de istikrar vadediyor. En önemli değişikliklerden biri destekleme tutarlarının katsayılar üzerinden belirlenmesi. Bu sayede hevesini işine yansıtabilenler, performansını yükseltenler ve disiplinli çalışanlar ödüllendirilecek. “Ne kadar ekmek o kadar köfte.” plaza insan kaynakları usulleri tarıma geldiyse belki yakında tarlada çiftçi motivasyonu için “happy hourlar” da yapılır.
Hayvancılık yapan aile işletmelerine, kadın ve gençlere verilen desteklerin artırılmasıyla, kırsalda aile varlığının güçlendirilmesi amaçlanıyor. Uzun vadede “kırsalda kadın varsa aile var” stratejisi desteklenerek, kırsalın gelecek demografisi de tasarlanıyor.
İklim değişikliği ve maliyet problemleriyle uğraşan aile çiftliklerinde sürekli veterinerlik hizmeti alamamaktan kaynaklı buzağı ve sığır kayıp oranları çok yüksek. En büyük sorunlardan biri verim düşüklüğü. Verimlilik kriterlerini sağlayan bir aile işletmesi eskiden buzağı başına 2 bin 68 TL destek alırken, yeni düzenlemeyle 5 bin 700 TL alabilecek. Hâlihazırda ari aile işletmeleri 28 bin 680 TL destek artık 77 bin TL’ye kadar ulaşabilecek.
Ari işletmelerin çoğalması gıda güvenliği ve arz talep dengesi için çok önemli. Mevcut durumda 100 baş anaç koyun varlığına sahip bir aile işletmesi önceden; 45 bin 400 TL destek alırken yeni modelde, çeşitli başlıklarda toplam 85 bin 200 TL destek alabilecek. 100 adet kovana sahip bir arıcı da 6 bin TL yerine 19 bin TL destek alabilecek.
Yumaklı; “ülkenin gıda ihtiyacı yurt içi üretimle karşılanmalı” derken, tarımın en önemli hammaddesi olan “doğru veriye de dikkat çekiyor. Amaç verinin gücü ve planlamayla hem üreticiyi hem de sofrayı korumak. Sektör temsilcilerine göre bu yıl yüzde 50’lere varan rekolte kaybının yaşandığı arıcılık, tekstilin hammaddesi tiftik keçisi, ipek böcekçiliği ve balıkçılık da desteklenen üretimlerden.
“Siz yeter ki üretin” anlayışının yerine “siz yeter ki kaliteli, verimli, katma değerli üretin” anlayışı yeni hayvancılık destek modelinin, yeni tarımın ve hatta antroposen tarım devriminin de felsefesi. Velhasıl; umarız kırsala gelen destekler/ yeşil girişimlere yapılan yatırımlar muhatabını bulur ve değişimin tetikleyicisi olur. Desteklerin başarısı “kırsalda yaşanabilirlik” kavramının içini doldurmakla mümkün, yoksa pozitif ayrımcılıkla gençlere/kadınlara/ aileye verilen destekler sabahına Z kuşağına “caffe latte” harçlığı oluyor.