Yerli yatırımcı borsada çok hızlı hareket ediyor, yabancıdan daha çok ka

Yerli yatırımcı İMKB'de hisse senetlerini ortalama olarak yalnızca 28 gün elinde tutuyor. Yabancı yatırımcı ise yerli yatırımcıya göre çok sabırlı bir görüntü çiziyor. Yabancı yatırımcının hisse senedini elde tutma süresi tam 322 gün. Bu süreler, 2009 yılına ait. Geçmiş yıllar için de aynı eğilim vardı; yerli yatırımcı sabırsız ve hisse senetlerini çok kısa sürede değiştiriyor, yabancı yatırımcı ise daha uzun vadeli hareketi tercih ediyor.

Hisse senetlerinin elde tutma süresinin böylesine farklı olması, yabancı yatırımların önemli bir kısmını fonların oluşturmasından kaynaklanıyor. Yabancı ve büyük fonlar, günübirlik gelişmelere göre pozisyon almıyor, daha uzun süreli yatırımı tercih ediyor.

Karlılıkta yerli yatırımcı önde

Hisse senetlerini yabancılara göre çok daha kısa sürede değiştirdiği için yerli yatırımcının sanki zarar edeceği ya da daha az karla yetinmek durumunda kalacağı gibi bir önyargı oluşuyor. Ancak, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği'nin (TSPAKB) 2009 raporunda yer alan son on yılın rakamları yerli yatırımcının genel olarak daha yüksek oranda kar ettiğini ya da daha düşük oranda zarara uğradığını gösteriyor.

2000-2009 dönemini kapsayan son on yılın yalnızca birinde, 2001 yılında yerli yatırımcı yabancılardan daha çok zarar etti. Söz konusu yılı yabancı yatırımcı yüzde 29, yerli yatırımcı yüzde 41 zararla kapattı. Diğer dokuz yılda yerli yatırımcı elde edilen karda ya yabancıların önünde ya da yabancılardan daha az zarar etmiş durumda.

İMKB 100 bazında yüzde 111 ile en yüksek getirinin oluştuğu 2003 yılında yabancı yatırımcının getirisi yüzde 97'de kaldı, yerli yatırımcı ise yüzde 101 kazandı.

Geçen yıl İMKB 100 bazında borsa yüzde 101 kazandırırken, yerli yatırımcı yüzde 123'lük getiriyle rekor kırdı, yabancıların getirisi ise yüzde 90'da kaldı.

2008 yılını ise yabancı yatırımcı yüzde 59, yerli yatırımcı yüzde 58'lik zararla kapatmıştı.

Yabancının karı niye düşük?

TSPAKB raporunda, yabancı yatırımcıların yerli yatırımcılara göre genellikle daha az kar etmeleri ya da daha yüksek oranda zarara uğramaları, yabancıların yükselen piyasalardaki yatırımlarını artırmalarına bağlanıyor. Raporda yabancıların yükselen piyasalardaki yatırımlarını artırmalarına vurgu yapılarak "Bu durum ortalama maliyetleri yükseltmiş, yılsonuna gelindiğinde ise sahip olunan portföy değeri ile o zamana kadar yapılan yatırım karşılaştırıldığında, ortalama getiriler düşük çıkmıştır" deniliyor. 

Yerli yatırımcı sattı, yabancı aldı

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği'nin raporuna göre, yerli yatırımcılar geçen yıl ikinci piyasada net 2.3 milyar dolarlık satış yaptı. İkinci piyasada yerli ve yabancı yatırımcıların yaptıkları işlemler, birbirin tersi niteliğinde. Dolayısıyla, geçen yıl yerli yatırımcının ikincil piyasada yaptığı 2.3 milyar dolarlık satış, yabancı yatırımcının alışı anlamına geliyor.

Birincil piyasada geçen yıl çok az alım gerçekleştirildi. Yerli yatırımcılar, bu piyasada 271 milyon dolarlık alım yaptı. Yabancı yatırımcının ise birincil piyasada geçen yıl hiç alım yapmadığı dikkati çekiyor. Öyle ki, yabancı yatırımcı birincil piyasada son on yıllık dönemde yalnızca geçen yıl hiç alım yapmamış durumda.

Portföy artışında yabancılar önde

Yabancı yatırımcının saklama bakiyesi 2007 yılı sonunda 70 milyar dolarla rekor kırmıştı. Küresel krizle birlikte çöken borsa, yabancı yatırımcının saklama bakiyesinin 2008 sonunda 27 milyar dolara inmesine yol açtı. Bakiye, geçen yıl sonunda ise ancak 56 milyar dolara ulaştı.

Yabancı yatırımcının portföy değeri 2007 yılında 27 milyar dolar arttıktan sonra 2008 yılında tam 41 milyar dolar azalmıştı. Portföy değerinde geçen yıl da 27 milyar dolarlık artış kaydedildi.

Yerli yatırımcının saklama bakiyesi 2007 sonunda 27 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. 2008 sonunda 13 milyara inen saklama bakiyesi, geçen yıl sonunda yeniden 27 milyara ulaştı, hatta bu düzeyin az da olsa üstüne çıktı.

Portföy artış ve azalışı, yabancı yatırımcıda olduğu gibi krizin grafiği niteliğinde. Yerli yatırımcının portföy değeri 2007 yılında 11 milyar dolar artmış, 2008 yılında 18 milyar dolar azalmıştı. Portföy değerinde geçen yıl 16 milyar dolarlık artış oldu.