Çalışmaları yıllardır devam eden ve uzun zamandır beklenen yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı geçtiğimiz hafta TBMM gündemine girmiştir. Bu ve izleyen bir seri makalede, yeni tasarının içeriği kısa başlıklar itibariyle özetlenecektir.
Genel olarak tasarı
Tasarı yürütme ve yürürlük maddeleriyle birlikte 92 maddeden oluşmaktadır.
Geçici ve mükerrer maddelerle birlikte 210 maddeyi geçen Gelir Vergisi Kanunu ile 45 maddeden oluşan Kurumlar Vergisi Kanunu birleştirilmiş ve 92 maddeden oluşan bir tasarı oluşturulmuştur. Tasarıya göre hem gerçek kişilerin gelirleri hem de kurum kazançları gelir vergisine tabi tutulacaktır.
Tasarının sistematiği
Tasarıda gerçek kişilerin gelirleriyle kurum kazançlarının vergilemesi ayrı kitaplar/bölümler halinde düzenlenmemiş, gelir vergisine tabi bütün gelir ve kazançlar aynı bölümlerde düzenlenmiştir. Tasarıda, her bir gelir unsurunu ilgilendiren istisnalar, muafiyetler ve diğer vergileme konuları aynı bölümde düzenlenmiş, unsurlar itibariyle giderler uyumlaştırılmıştır.
Temel tercihler
Tasarıyla yapısal bir değişiklik önerilmemiş, temel tercihler korunmuştur. Gelirin tanımı ve gelir unsurları değişmemekte, beyan esası küçük değişikliklerle karma bir yapıda (ne üniter, ne sedüler) korunmakta, yeni bir vergi güvenlik önlemi öngörülmemektedir. Tasarının bu haliyle yasalaşması durumunda, beyannameli mükellef sayısında sınırlı da olsa artış olacağı söylenebilir.
Verginin konusu
Gerçek kişiler için gelire giren kazanç unsurlarında değişiklik yoktur. Tasarıda yedi gelir unsuru korunmuştur. Kurum kazancı ise gerçek kişilerin gelir unsurlarından oluşmaktadır. Gelirin tanımı konusunda mevcut kanunda olduğu gibi, kaynak teorisine uygun bir tanım yapılmıştır.
Karşılıksız edinimler gelir vergisinin konusuna alınmamıştır. Kamuoyu tarafından uzun süredir bilinen Veraset ve İntikal Vergisi’nin kaldırılacağı, verasetin herhangi bir vergiye tabi olmayacağı, intikal nedeniyle ödenen verginin ise gelir vergisinin kapsamına alınacağı şeklindeki düşünce hayata geçmemektedir.
Vergi tarifesi/oranı
Gerçek kişiler için vergi tarifesinde ve kurumlar için vergi oranında bir değişiklik yapılmamaktadır. Tasarının aynen yasalaşması durumunda, halen olduğu gibi, gerçek kişilerin gelirleri %35’e kadar varan tarifeye göre, kurum kazançları ise %20 oranında vergiye tabi olacaktır.
Stopaj yapacak olanlar ve stopaj oranları
Vergi kesintisine ilişkin maddeler tek maddede toplanmakta, gelir türüne bağlı olarak %15 ve %25 olmak üzere iki stopaj oranı öngörülmektedir. Mevcut düzenlemelerde olduğu gibi Bakanlar Kurulu’na stopaj oranlarını yeniden belirleme konusunda geniş yetkiler verilmektedir. Halen olduğu gibi uygulanacak stopaj oranlarının yine Bakanlar Kurulu’nca belirleneceği açıktır. Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre oluşturulan yönetimler ile her türlü işhanı ve toplu işyerleri yönetimlerine, stopaj yapma yükümlülüğü getirilmektedir.
Yıllık beyanname verme süreleri
Yıllık beyanname verme süresi öne çekilmektedir. Tasarının aynen yasalaşması durumunda, gerçek kişiler yılık beyannamelerini izleyen yılın Şubat ayının başından yirminci günü akşamına kadar, kurumlar ise hesap döneminin kapandığı ayı izleyen üçüncü ayın başından yirminci günü akşamına kadar vereceklerdir.
Vergi ödeme süreleri
Yıllık beyannameyle bildirilen gelir veya kazanç üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisinin ödeme süreleri de değiştirilmektedir. Tasarıya göre gelir vergisi, gerçek kişiler tarafından Şubat ve Haziran aylarında olmak üzere iki eşit taksitte, kurumlar tarafından beyanname verilmesi gereken ayın sonuna kadar ödenecektir.
Geçici vergi dönemleri
Dördüncü dönem geçici vergi beyannamesi kaldırılmaktadır. Diğer konularda esas itibariyle bir değişiklik öngörülmemektedir.
Beyan esası ve beyannameli mükellef sayısı
Gelirin toplanması ve beyan esasında esaslı bir değişiklik yapılmamaktadır. Ancak sınırlı da olsa beyannameli mükellef sayısının artırılması amaçlanmaktadır. Yapılmak istenen düzenlemeyle, ücret ve istisna serbest meslek kazancı elde eden gerçek kişilerden, elde ettikleri gelirleri belirlenen tutarı aşanlara yıllık beyanname verme zorunluluğu getirilmektedir.
Yürürlük
Tasarının yürürlük maddesinde, kanunun 01.01.2014 tarihinden itibaren elde edilen kazanç ve gelirlere uygulanmak ve bu tarihten itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Tasarıda öngörülen madde bu şekilde olmakla birlikte, yürürlüğü Tasarının yasalaşma sürecinin belirleyeceği söylenebilir. Yeni Gelir Vergisi Tasarısı’yla ilgili konulara devam edilecektir.