Yeni destekleme modeli-1

Tarımsal üretim planlaması konusu, bel­ki de köşemizde en fazla yer verdiğimiz, görüş bildirdiğimiz ve ümit bağladığımız ko­nuların başında geliyor.

Prof. Dr. Aykut GÜL
Prof. Dr. Aykut GÜL STRATEJİK DÜŞÜNCE aykut.gul@dunya.com

Tarımsal üretim planlaması konusu, bel­ki de köşemizde en fazla yer verdiğimiz, görüş bildirdiğimiz ve ümit bağladığımız ko­nuların başında geliyor.

Küresel ısınma, küresel krizler, tarımsal kaynakların azalması, suyun giderek kıt hale gelmesi, üretim maliyetlerindeki artış, ulus­lararası gıda ticaretinde artan kısıtlamalar ve artan talep, tarımda üretim planlamasını kaçınılmaz hale getiriyor.

“Planlamanın planlanması” aşaması, “2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Ba­zı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar”ın Resmî Gazete’de yayımlanmasıyla tamam­lanmış bulunuyor.

Bilindiği üzere, hayvancılık ve su ürünle­rine yönelik detaylar yakın zamanda açık­lanmış ve yürürlüğe girmişti.

Şimdi uygulama zamanı

Geldiğimiz aşamada, sürekli gelişime açık olan bir sistemin ortaya konulmuş olması çok önemli. Artık bunun üzerinden konuşa­bilir, tartışabilir ve eleştirilerimizi daha so­mut bir şekilde yapabiliriz. Öncelikle şunu ifade etmeliyiz ki bu çalışma, tüm tarım pay­daşlarının aktif katılımı ile hazırlandı. Ta­rım ve Orman Bakanlığı’nda yeni bir heye­can dalgası oluşturdu ve motivasyonu yük­seltti. Bundan sonraki aşamalarda, yapıcı eleştirilerle ve somut önerilerle sistemin ge­liştirilmesine yardımcı olmak hepimizin gö­revi olmalı. Bu girişten sonra sistemin getir­diği yeniliklere odaklanalım.

Sistemde birçok ilkler ve yenilikler yer alıyor

Kararda, yeni destekleme modelinin temel amaçları şu şekilde belirtiliyor:

-Tarımsal üretimin ve gıda arz güvence­sinin sürdürülebilirliğini sağlamak,

-Üretim planlamasına katkı sağlamak,

-Verim ve kaliteyi artırmak,

-Tarımsal üretimde çevreci yaklaşımları benimsemek ve uygulanan politikaların et­kinliğini artırmak.

Bakan Yumaklı’nın da paylaştığı üzere ye­ni sistem birçok ilkleri ve yenilikleri de be­raberinde getiriyor:

-İlk defa destek ödemeleri üretim döne­minden önce ve üç yıllık dönem için açık­landı. Gelişmiş ülkelerde 3-7 yıllık dönem­ler için yapılan ve sürekli olarak gerekliliğini vurguladığımız bu uygulama, üreticimiz açı­sından ve ülkemiz gıda güvencesi bakımın­dan çok olumlu bir gelişme.

-Destek kalemlerinde sadeleştirmeye gidildi. İlk açıklama sonrası kafalar biraz karışsa da aslında katsayıya ve katsayı de­ğerlerine bağlı olarak elektronik tablolama yazılımları ile hesaplamalar kolaylıkla yapı­labilecek.

-130 farklı kalemden sadece üç ana başlığına indirgenmiş yeni bir sistemden bahsediyoruz.

-Bitkisel üretim yapan ve ÇKS’ye kayıtlı tüm üreticiler temel destek alacak.

-Üretim planlaması kapsamındaki stra­tejik ürünlere ilave destek verilecek. Ye­ni sistemin özü bu aslında. Amaç stratejik ürünlerde gıda güvencesini sağlamak.

-Su kısıtı olan bölgelerde plana uygun üretime ek destek sağlanacak.

-Kamu kuruluşlarının geliştirdiği milli tohumla üretime ek destek sağlanacak.

-Girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre destek miktarları her yıl güncellene­cek.

Mazot ve gübre destekleri, yeni sistem­de farklı başlıklarda ve daha etkin bir şekil­de sürdürülüyor. Bazıları ‘eski desteklerin değişik bir formatta sunulması’ olarak eleş­tirilse de aslında yeni sistem önceliklendir­me esasına dayanıyor. Planlama dediğimiz şey sonuçta kısıtlı kaynaklara göre öncelikli çıktıların neler olacağını ortaya koymak de­ğil midir?

Bu kapsamda, başta su, arazi ve ekoloji ol­mak üzere mevcut kaynaklara göre temel gı­dada yeterliliğimizi sağlamak, olumsuz etki­lerini her geçen gün daha fazla hissettiğimiz iklim değişimine uyum sağlamak ve bunu da sürdürülebilir kılmak gerekiyor.

Sistem bir kez oturduğunda, tarımsal kre­dilerin ve IPARD desteklerinin yönlendiril­mesi, âtıl kaynakların üretime kazandırıl­ması, tarımsal yayımın güçlendirilmesi ve diğer politika uygulamaları daha kolay hale gelecektir.

Konuya devam edeceğiz…

DİĞER YAZILARI Yeni destekleme modeli başarılı olacak mı? Gençlik ve tarımda kariyer fırsatları
2025’te uluslararası tarım ticareti 2024’te gıda, tarım ve çevre Tarım ekonomisi açısından Suriye’nin dönüşümü ve Türkiye’ye yansımaları-2
Tüm yazılarını göster