BDDK geçtiğimiz hafta 300 milyon dolar sermaye getirme sözü karşılığı Lübnan bankası Audi'ye bankacılık kurma izini verdi.
İleride de Ortadoğu ülkelerinden 10 milyar dolar dolayında mevduatı Türkiye'ye çekecekmiş.
Bu haber gazetelerin hemen hepsinde tam sayfa haber olarak yayınlandı. Haberin kaynağı BDDK ve Audi Bank yetkilileri olduğu için Audi Bank'a verilen izin bolca övüldü.
İlginç olan bu izine banka çevrelerinden, finans kesiminden önemli bir değerlemenin gelmemesi.
- Küresel kriz devam ederken, Türkiye'de Merkez Bankası sıkı para politikaları ile ilgili değişik kararlar alırken, Türkiye'nin yeni bir bankaya, Lübnan sermayeli bir bankaya izin vermesine gerek var mı?
- Lübnan bankası Türk ekonomisine ne getirecek?
Tekrarda yarar var. Bu konuda bankacılık çevrelerinin yapacağı değerleme önemli ama ben bir iktisatçı olarak, mevcut verileri değerlendirerek bu izinin nedenlerini araştırmaya çalıştım.
- Acaba bizim bankalarımız yetersiz de Türkiye'de banka sayısı az da çoğaltmaya mı çalışıyoruz? 48 banka yetmiyor mu? 16'sının yabancı banka olması az mı? Bizimkiler küçük de Türkiye'ye dev bir banka mı geliyor?
- Getirdiği sermaye ile bu banka Türkiye'nin 21'inci büyük bankası olacakmış. Audi'nin sermaye olarak getireceği döviz 300 milyon dolar.
Bizim DenizBank'ı Dexia isimli yabancı banka 3.25 milyar dolara almıştı. Şimdi satışta. 5-6 milyar dolar istiyorlar. Şimdilerde (krize ve döviz kıtlığına rağmen) 300 milyon dolar döviz fındık fıstık parası. Merkez Bankası 1.3 milyar dolar döviz satmak için günlük ihale açıyor. Bir günde 350 milyon dolar satıyor. Hem de bir gün değil. Üst üste, günler boyu.
- Eylül ayında "İnci, kıymetli taş ve altın-gümüş" faslından 1.49 milyar dolar ithalat harcaması yaptık. Eylülde ithalat ile ihracat arasındaki fark (dış ticaret açığı) 10.4 milyar dolar. Bu rakamlara bakınca, gelecek 300 milyon dolar ile vaad ettiği 10 milyar dolar mevduatın ekonomimize ne katkıda bulunacağını anlamak zorlaşıyor.
- Audi Bank'ın getireceği para ekonomiye katkıda bulunacak büyüklükte olmadığına göre acaba bu banka bize bankacılığı mı öğretecek?
Bu değerlemelerden sonra ortada kalan tek bir gerekçe var:
-Türk hükümeti (BDDK değil) Lübnan üzerinden Ortadoğu ve Körfez ülkelerindeki sermaye piyasalarına ulaşma arayışında olabilir.
- Lübnan bankası, Arap rüzgarı ile geleceği belirsiz hale gelen Ortadoğu ve Körfez ülkeleri pazarından, sağlam ve istikrarlı bir yakın pazar arayışında Türk pazarına ayak atmak isteğinde olabilir. Lübnan, siyaset ve ekonomi bakımından şimdilik iyi durumda ama bu durum her zaman değişebilir. Suriye'nin, İran'ın, Irak'ın istikrarsızlığı ve Arap ve Körfez ülkelerinin geleceği konusundaki şüpheler, Lübnanlıları Türkiye'ye çekmiş olabilir.
Bütün bunları değerlendirmek zorundayız. Çünkü ekonomi ile politika bir arada yürümez. Eğer banka sistemine politika bulaşmaya kalkar ise bugüne kadar givendiğimiz, övündüğümüz sistem altüst olur.
Dikkat buyurunuz şimdilerde her ülke ciddi bankacılık sorunları yaşıyor. Bankacılık sistemini güçlendirmeye çalışıyor. İşte böyle bir dönemde Türk bankacılık sistemine ne getireceği belli olmayan yeni girişlere açmanın ne gereği var?