Değerli DÜNYA okurları, bugün sizleri Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulu'nun başlattığı yaygın gümrük incelemeleri konusunda bilgilendirmek istiyorum.
"Bu incelemelerin farkı nedir?" diye soracak olursanız yaygınlığı ve ele alış biçimi diyebiliriz. Önceden belirlenmiş konularda hazırlanmış ayrıntılı belge ve bilgi talepleri ile başlatılıyor. Sadece inceleme elemanının çalışma yerinde değil, şirketler de ziyaret edilerek incelemeler yürütülüyor.
Mayıs 2006-Mayıs 2009 arasındaki üç yıllık süreyi kapsayan incelemelerde;
a. İthal edilen eşyanın stok kayıtlarına giriş ve stoktan çıkış aşamasına kadar gerçekleştirilen muhasebe kayıtlarını gösterir yevmiye fişi ve eki mahsup belgelerinin (ithalat ve ithalat sonrası tüm aşamaları ihtiva edecek şekilde) ve tutulmakta ise anılan beyannamelere ilişkin firma ithalat dosyaları;
b. Alt hesaplar bazında ayrıntılı mizan dökümü ile dış ticaret işlemlerinde kullanılan muhasebe kayıtlarına göre; 102-bankalar, 150-ilk madde ve malzeme, 151-yarı mamuller-üretim, 152-mamuller, 153-ticari mallar, 159-verilen sipariş avansları, 300-banka kredileri, 320-satıcılar, 760-pazarlama satış ve dağıtım giderleri; 780-finansman giderleri hesaplarından firmanızca tutulan hesapların muavin dökümleri (sadece bilgisayar ortamında-CD'ye kaydedilerek); istenmektedir.
Bunun yanında işletmelere "Firma Bilgi Formu" adı altında aşağıda bölümler halinde yer alan sorular yöneltilmektedir.
Firma Bilgi Formu
Aşağıda yer alan konularda 28.05.2006-28.05.2009 tarihleri dikkate alınarak yanıtlanması istenmektedir.
A. İdari bilgiler:
1. Firma unvanı ve vergi numarası nedir?
2. Genel olarak idari yapı, yönetim şeması ve benzeri bilgiler nelerdir?
3. Firmanın varsa yan kuruluşları, iştirakleri, bağlı ortaklıklarına ait bilgiler nelerdir?
4. Ticari faaliyette bulunduğu yabancı firmaların unvan ve adresleri nelerdir?
5. Firmanın faaliyetine, ürünlere, bölümlere, müşterilere, çalışan sayısına, üretim yerine ait genel bilgiler nelerdir?
6. Gümrük işlemlerinin yürütüldüğü birim, şube veya bölüme ait idari yapılanma nasıldır?
B. Gümrükle ilgili faaliyetler:
1. Gümrükçe verilmiş, reddedilmiş veya feshedilmiş izniniz bulunmakta mıdır?
2. Gümrük idaresince geri verilen veya kaldırılan verginiz bulunmakta mıdır?
3. Gümrük işlemlerine ilişkin ödenmemiş vergi ya da ceza borcunuz bulunmakta mıdır?
4. Firmanın işlemlerini takip eden gümrük müşavirlerinin ad-soyad ve iletişim bilgileri nelerdir?
5. İthal edilen malın kullanım çeşitliliği (üretime sunulması, doğrudan satışa çıkarılması gibi),
6. Kullandığınız gümrük rejimleri (Serbest Dolaşıma Giriş, İhracat, Dahilde işleme vs.) nelerdir?
7. Ana yabancı tedarikçilerin unvan ve adresleri nelerdir?
8. İhracat varsa buna ilişkin bilgiler (ürün ve ülke kriterleri kapsamında) nelerdir?
C. Muhasebe ve kayıt sistemi:
1. Gümrük bilgilerinin muhasebe sistemine geçirilmesinde hangi belgeler esas alınmaktadır?
Kullanma ve arşivlemesinin nasıl yapıldığını belirtiniz.
2. Muhasebe kayıtların tutulduğu ve saklandığı yerler neresidir?
3. Aşağıda yer alan konularda belge ve hesap işleyişinin akım şeması ve/veya tanımlanmasını yapınız.
i. İthal malların tedarik süreci,
ii. Yabancı satıcılara yapılan ödemeler,
iii. İthalat sırasında yerli kişi ve kuruluşlara yapılan ödemeler,
iv. İthal mallara ait belge, makbuz/alındılar,
v. Defter kayıtları ve kullanılan hesaplar,
4. Yukarıda belirtilen işlemlerden sorumlu olan personeli belirtiniz.
5. Stok kayıtlarını muhasebeden ayrı olarak tutmakta mısınız, tutmakta iseniz hangi esaslara göre tutmaktasınız?
Ç. İçsel kontrol:
1. Gümrük işlemlerinin yürütülmesiyle ilgili firmanın resmi politikasına ilişkin özet bilgi veriniz.
2. Yardım, komisyon, telif hakkı, patent ücreti, taşıma ve diğer benzeri giderlerin gümrüğe doğru bildirilmesini sağlamak için hangi yöntem uygulanmaktadır.
3. Malın kıymeti dışında diğer giderlerin doğru ve tam olarak belgelenmesini sağlamak için ne tür yöntemler kullanılmaktadır.
4. Gümrük idarelerinde işlemlerinizi takip eden kişilerle bilgi belge ve nakit akışı nasıl ve hangi biriminizce sağlanmaktadır.
5. Bünyenizde gümrük/dış ticaret işlemleriyle ilgili iç denetim sistemi bulunmakta mıdır?
D. Gümrük işlemleri:
1. Firmanın ithal edilen malların satıcılarıyla bağı var mı? Var ise nasıl bir ilişki mevcuttur, firma bu ilişkiden dolayı herhangi bir mali veya ticari menfaat sağlamakta mıdır?
2. Firma yurtdışındaki herhangi bir satıcıya mali veya maddi yardım sağlıyor mu:
i. Üretilen ürünlerden veriliyor mu?
ii. Kullanılmak üzere makine tahsis edildi mi?
iii. Plan veya proje sunuldu mu?
iv. Malın üretilmesi için araştırma ve geliştirme desteği veriliyor mu?
v. Fabrika giderleri için ödeme yapılıyor mu?
3. Firmanın yurtdışındaki satıcı firmalar ile yazılı yapılan antlaşma veya sözleşmesi mevcut mu? Mevcut ise kısaca içeriğinden bahsediniz.
4. İthal malla ilgili olarak herhangi bir komisyon ödemesi yapılmakta mıdır?
5. İthalat konusu mallar genel olarak hangi teslim şekli ile taşınmaktadır? Teslim şekillerinin sonradan değişime uğradığı olmakta mıdır? Taşımaya ilişkin ödemelerin kaydedildiği ana hesapları belirtiniz.
6. İthal mallarının taşınmasına ilişkin, herhangi bir taşıma firması ile sürekli taşımaya yönelik bir antlaşma var mı? Var ise anlaşmadaki yükleme, taşıma, boşaltma, sigorta ve ücret koşullarından kısaca bahsediniz. Yok ise nakliye işlemleri nasıl yapılmaktadır?
7. İthal malların kap ve ambalajları için malın bedelinin dışında ayrıca bir ödeme yapılmakta mıdır?
8. Hesap dönemi içerisinde veya diğer zamanda, ithal edilen ürünlerin satıcısına intikal eden ve ithal edilen malla ilgili olarak fiyat artışı, avans, gider, iade veya fiyat düzenlenmesi (doğrudan veya dolaylı olarak) varsa lütfen açıklayınız ve bu işlemlerin kaydedildiği ana hesapları belirtiniz.
9. İthal mal için yapılan ödeme dışında yapılan araştırma ve geliştirme, organizasyon giderleri gibi yapılan diğer ödemeleri ve bunların kaydedildiği ana hesapları belirtiniz.
10. İthal malların temini sırasında antrepolar kullanılmakta mıdır? Kullandığınız antrepolar başkasına ait ise depolama bedelleri hangi esaslara göre ve nasıl ödenmektedir?
11. Eğer varsa, firmanızın almış olduğu kota, tarife kontenjanı, ithal lisansı belgeleri hakkında bilgi veriniz.
12. Eğer varsa, firmanızın tanzim etmiş olduğu A.TR dolaşım ve EUR.1 menşe belgeleri hakkında bilgi veriniz.
13. İthalatlarınızda istisnai kıymetle beyan (Gümrük Yönetmeliği madde 45) uygulaması var mıdır?
14. Transfer fiyatlaması varsa buna ilişkin anlaşma içeriğinden kısaca bahsediniz.
15. İthal edilen malın yurtiçindeki satış fiyatı nasıl belirleniyor, bu fiyatın belirlenmesinde satıcıya ilişkin herhangi bir koşul mevcut mu, varsa bunları açıklayınız.
16. İthal malların bedelleri nasıl ödenmektedir? Hangi ödeme şekillerini kullanmaktasınız?
17. İthal malla ilgili olarak yurtdışına royalti veya lisans ücreti ödenmekte midir?
18. İthal malın bedelinin ödenmesiyle ilgili komisyon ve faiz ödemesi mevcut mudur?
19. İthal malla ilgili olarak satıcı tarafından zaman zaman da olsa iskontolar yapılmakta mıdır?
20. İthal edilen mallara ilişkin ödemelerde uluslar arası finans kuruluşlarından elde edilen kaynaklar kullanılmakta mıdır? Kullanılıyor ise bu kaynaklara ilişkin faiz ödemeleri nasıl yapılmaktadır? Bu kaynak ve faiz ödemelerinin kaydedildiği ana hesapları belirtiniz.
21. Gümrük idareleri ile herhangi bir tarife uyuşmazlığı yaşadınız mı? Yaşamış iseniz kısaca belirtiniz. Herhangi bir Bağlayıcı Tarife Bilgisine (BTB) sahip misiniz?
22. Yurtdışından sipariş edilen eşya ile teslim edilen eşya arasında yanlışlıklada olsa miktar, cins, nev'i ve nitelik bakım0ından herhangi bir farklılık ortaya çıkmış mıdır/çıkmakta mıdır?
23. Gümrük idareleri ile herhangi bir menşe uyuşmazlığı yaşadınız mı? Yaşamış iseniz kısaca belirtiniz. Herhangi bir Bağlayıcı Menşe Bilgisine (BMB) sahip misiniz?
24. Belirli amaç ya da nihai bir kullanım için ithal etmiş olduğunuz herhangi bir eşya var mıdır?
25. Firmanız hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve/veya 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında herhangi bir soruşturma yapıldı mı? Firmanıza 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamında vergi kaybı nedeniyle herhangi idari para cezası uygulandı mı?