Yabancı yatırımcı, İMKB'de yüzde 70 dolayında paya sahip. Her ne kadar son dalgalanma sürecinde bu oran biraz gerilemişse de, önemli bir hareket yok. Son veri 19 Eylül'e ait ve yabancı payı yüzde 68.78 düzeyinde.
Tüm dünyayı kasıp kavuran kriz ortamında yabancı yatırımcı belki Türkiye'den çıkmak istiyor; ama, ya elindeki hisse senedini zaten düşmüş olan bu fiyattan satmak istemiyor ya da satmak istediğinde fiyatların daha da gerileyeceğini bildiği için yerinden pek kımıldayamıyor. Daha önce "artık yabancı yatırımcının eli değil, vücudu taşın altında" şeklinde bir benzetme yapmıştık. Anlaşılan, bu durum, yabancı yatırımcının hareket alanını çok daraltmış. Öyle olmasa, şu son krizde yabancı yatırımcı Türkiye'de durur muydu?
Peki yabancı yatırımcı Türkiye'de en çok hangi sektör hisselerini tercih ediyor? Yabancıların ya da daha doğru teknik tanımlamayla yurtdışında yerleşik kişilerin elinde son veri tarihi olan 19 Eylül itibariyle 45 milyar dolarlık hisse senedi bulunuyor. Sektör bazında bilgiye ise temmuz sonu itibariyle sahibiz.
Yabancı yatırımcıların hisse senedi portföyünde genel olarak yüzde 25 oranında sanayi, yine aynı orana yakın hizmetler, yüzde 50 oranında da mali sektör hisselerine yer verdikleri görülüyor. Bu dağılım, birkaç yıl önce çok farklıydı. Örneğin 2005 yılında hizmetler sektörü toplamda yalnızca yüzde 11 pay alıyor, sanayinin payı yüzde 24'le bugünkü düzeye yakın seyrediyor, mali sektörün payı ise yüzde 64'ü buluyordu. Yabancıların hizmetler sektörüne olan ilgisi hızla artış gösterdi. Bu sektör hisselerindeki yabancı payı 2006 yılında yüzde 18'e, 2007 yılında yüzde 20'ye çıktı, son olarak da yüzde 23'ü aştı. Hizmetler sektöründeki yabancı hisseleri, ağırlıklı olarak iletişim ve ticaret alt sektörlerinde toplanmış bulunuyor.
Yabancıların toplam hisse senedinde yüzde 50 payı bulunan mali hisselerdeki yoğunlaşma ise tahmin edileceği gibi bankacılık hisselerinde. Temmuz sonu itibariyle yabancıların 50 milyar dolarlık hisse senedinin yüzde 37 oranında 18.5 milyar doları bankacılık hisselerinden oluşuyor. Holding ve yatırım alt sektöründe de 5 milyar dolarlık yabancı hissesi var.
Yabancıların elinde 2005 sonunda 33.4 milyar dolarlık hisse senedi bulunuyordu. Yabancı portföyü 2006 sonunda 33.8 milyar dolara çıktı, asıl tırmanış ise 2007'de görüldü. Yabancıların İMKB'deki portföyü 2007 sonunda 64.2 milyar dolara fırladı. Ancak, yüzde 90'lık bu artışın tümü reel bir artışı yansıtmıyor. 2007 yılında hisse senedi fiyatlarında yüzde 42 artış oldu. Buna göre yabancı portföyündeki reel artış yüzde 34 olarak gerçekleşti.
Bu yıl hisse senedi fiyatlarının hızla gerilemesi sonucu yabancı portföyünün değeri mart sonunda 40.8 milyar dolara, haziran sonunda 39.3 milyar dolara indi, temmuz sonundaki düzey ise 50 milyar dolar oldu. Son rakamı ise daha önce belirttik, yabancılar 19 Eylül itibariyle 45 milyar dolarlık hisse senedine sahip bulunuyor.
Yurtdışında yerleşik kişiler hangi sektörde ne kadar hisse senedine sahip? (Milyon ABD Doları)
2005 2006 2007 2008 1.Ç. 2008 2.Ç. 2008 Tem.
Sektörler
Sınai 8.072 8.894 15.848 11.876 11.851 13.030
Gıda, içecek 1.240 1.783 2.915 2.209 2.206 2.617
Orman, kağıt, basım 668 513 840 488 388 432
Kimya, petrol, plastik 2.929 2.716 5.047 3.911 3.890 4.390
Metal ana 883 1.186 3.347 2.730 3.281 3.127
Metal eşya, makina 1.313 1.429 2.123 1.428 1.324 1.486
Taş, toprak 1.011 1.235 1.479 1.036 704 910
Tekstil, deri 16 20 56 37 34 33
Sınai diğer 10 12 41 36 24 35
Hizmetler 3.788 6.112 12.717 9.436 9.374 11.720
Elektrik 39 21 92 67 114 121
İletişim 1.675 2.379 6.463 5.077 5.156 6.596
Spor 57 74 151 211 268 318
Ticaret 1.247 2.424 3.408 2.288 1.892 2.670
Turizm 36 20 29 18 16 16
Ulaştırma 218 340 658 420 399 456
Hizmet diğer 516 853 1.917 1.355 1.529 1.543
Mali 21.294 18.615 35.320 19.297 17.919 25.111
Banka 16.246 13.591 26.685 14.327 12.459 18.523
Finansal kir. Faktoring 232 124 166 52 74 93
Gayrimenkul y.o. 336 447 888 560 537 578
Holding ve yatırım 3.889 3.899 6.557 3.714 4.227 5.151
Sigorta 591 554 971 620 597 741
Mali diğer 0 0 53 25 25 25
Teknoloji 29 42 67 38 33 29
Bilişim 23 39 50 32 23 24
Savunma 6 3 17 6 10 5
Menkul kıym.y.o. 26 42 44 27 30 36
Diğer 179 111 205 114 86 82
Genel toplam 33.387 33.816 64.201 40.787 39.293 50.008