Vergi Kimlik Numarası Verilmesi ve Kullanımı
Vergi Usul Kanunu'nun 8'inci maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası verilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye ve vergi numarasının kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerle ilgili kayıtlarda düzenlenecek belgelerde kullanılması mecburiyetini getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Maliye Bakanlığı kanunun verdiği yetkiye dayanarak 240, 247 , 262 ve 264 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ve Nisan 1998 de yürürlüğe giren 4358 Sayılı Kanun ve Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğleri ile uygulama yürütülmüştür.Geniş açıklama 6 Şubat 1998 tarihli ve 262 Seri Nolu Tebliğde yer almıştır.
Amaç
VUK 8'inci madde ve 4358 Sayılı Kanun'da yer alan düzenlemenin, vergiyi doğuran olayların ve mükelleflerin zamanında tespit edilmesi için vergiyi doğuran olayla ilgili işlemlerin yapılması sırasında gerçek ve tüzel kişilerden vergi kimlik numaralarının aranılması, düzenlenecek belge ve tutulacak kayıtlarda vergi kimlik numarasına yer verilmesi suretiyle vergi ziyanının önlenmesinin sağlanmasıdır.
Vergi Kimlik Numarası Alacak ve Kullanacak Kişiler
Maliye Bakanlığı'nca 06.02.1998 tarihinde yayımlanan 262 seri nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde vergi numarası kullanımı aşağıdaki üç grup itibariyle zorunlu hale getirilmiştir.
- Mevcut ve yeni kurulacak sermaye şirketlerinin ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdürleri (limited şirketlerde müdürler) 01.03.1998 tarihinden itibaren vergi numarası alacaklardır. Sermaye şirketleri ortakları ile ilgili mükellefiyet, esas itibariyle,hisse nispeti en yüksek beş ortağı kapsayacaktır. Tebliğde, bunların 1997 yılına ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi tarihine kadar vergi numarası alacakları, vergi numaralarının beyanname ekinde, "Kurum Ortaklarına ve Yönetim Kurulu Üyelerine İlişkin Bildirim" ile vergi dairesine bildirilecekleri belirtilmiştir.
- İkinci grupta motorlu taşıt alan ve satan gerçek ve tüzel kişileri kapsamaktadır. 01.03.1998 tarihinden başlayarak, motorlu aracı satanlar ilişik kesme belgesi düzenlenmeden, alanlar ise taşıt alım vergisi beyannamesini ilgili vergi dairesine vermeden önce vergi numarası almak zorundadırlar. İlgili merciler, "Motorlu Taşıtların Satış veya Devrine Ait Bildirim"de vergi numarasının bulunup bulunmadığını araştıracaklardır.
- Gayrimenkul satın alanlar, satanlar, lehine ipotek tesis edilenler ile bina inşa ettirip tapuya tescil ettirenler vergi numarası alması gereken üçüncü grubu teşkil etmektedir. Bunlardaki uygulamanın başlangıcı 01.05.1998 tarihi itibariyle belirlenmiştir. Tapu daireleri gerekli işlemi yapmadan önce ilgililerin vergi numarası bulunup bulunmadığını araştıracaklardır.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler, vergi mükellefiyetini gerektirecek faaliyetleri nedeniyle mükellefiyetinin tesis edileceği vergi dairesine pasaportlarının noter onaylı örneği yada vergi dairesi yetkililerine onaylatmak üzere aslı ve fotokopisi ile işe başlama bildirimi ekinde istenilen belgelerle birlikte müracaat etmeleri halinde, kendilerine vergi kimlik numarası verilerek mükellefiyet kaydı yapılacaktır.
Vergi kimlik numarası kullanılacak işlemler
Vergi kimlik numarası kullanılacak başlıca işlemler aşağıda olduğu gibi sıralanabilir.
· Noterlik işlemlerinde,
· İcra ve İflas Kanunu uyarınca yapılacak takip işlemlerinde,
· Tapu işlemlerinde,
· 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca yapılacak tescil işlemleri
· Bankacılık ve mali hizmet işlemleri,
· Her nevi tahvil,bono ve borçlanma senedi işlemleri,
· Kredi kartı okuma makinesi işlemleri,
· Havale işlemleri ,
· Çek ve senet (bono) işlemleri,
· Sermaye piyasası kurumu kapsamındaki kurumlarca yapılacak işlemler,
· Ödünç para verme işlemleri,
· Özel finans kurumlarınca yapılacak işlemler,
· Yetkili müesseselerce yapılan işlemler (- Bankalar, özel finans kurumları ve posta merkezlerince yapılanlar dahil - 3.000 Amerikan Doları veya muadili efektif / döviz alış ve satış işlemlerinde ),
· Posta merkezi işlemleri,
· Finansal kiralama işlemleri ve
· Sigortacılık işlemleri.
Vergi kimlik numarası ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
29.08.2006 tarihinde yayınlanan 3.Seri Nolu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği ile Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının vergi numarası olarak kullanılması kabul edilmiştir.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 47'nci maddesinde; "kişiler adına düzenlenecek olan her türlü form, beyanname, kimlik kartı, vergi kimlik kartı, sürücü belgesi pasaport gibi bütün tanıtıcı belgelerde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına yer verilir.
Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin her türlü işlem ve kayıtlarında esas alınır…"hükmü yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının vergi kimlik numarası olarak kullanılması ve buna ilişkin açıklamalara anılan genel tebliğde yer verilmiştir.
Yabancılara Kimlik Numarası Verilmesi ve Vergi Kimlik Numarası
22.05.2010 tarih ve 27588 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 4 seri nolu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği ile bazı şartları taşıyan yabancılarında vergi kimlik numarası kullanımı öngörülmüştür.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 8'inci maddesinde; "(1) Türkiye'de herhangi bir amaçla en az altı ay süreli yabancılara mahsus ikamet tezkeresi alan yabancılar, Genel Müdürlükçe yabancılar kütüğüne kayıt edilir. Bu kütüğe kayıt edilen yabancılar, her türlü nüfus olaylarını nüfus müdürlüklerine beyan etmekle yükümlüdürler. Diplomatik misyon mensupları bu hükmün dışındadır…" hükmü yer almaktadır.
Yine aynı kanunun 69'uncu maddesinde; "(1) Bu kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler yüz seksen gün içerisinde Bakanlıkça hazırlanarak Bakanlar Kurulu yürürlüğe konulur…" hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükme istinaden yayımlanan Türkiye'de Oturan Yabancıların Nüfus Kayıtlarının Tutulması Hakkındaki Yönetmeliğin "Yabancılara kimlik numarası verilmesi" başlıklı 5'inci maddesinde, yabancılar kütüğünde kayıtlı bulunan kişilerin kaydına ulaşmak, nüfus kayıtları arasında bağ kurmak, kamu kuruluşlarında yabancılarla ilgili olarak tutulan kayıtları ilişkilendirmek ve kimlik numaralarının zorunlu tutulduğu diğer işlemlerde karşılaşabilecekleri sıkıntıları gidermek amacıyla yabancılar kimlik numarası verileceği, yabancılar kimlik numarasının, kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin her türlü işlem ve kayıtlarında esas alınacağı belirtilmiştir.
4358 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanılarak, yabancı kimlik numarası bulunan yabancıların yabancı kimlik numaralarının vergi kimlik numarası ve buna ilişkin açıklamalara kısaca, aşağıda yer verilmiştir.
Yabancı kimlik numarası kullanımına ilişkin hususlar
Yabancı kimlik numarası bulunan yabancılar için vergi kimlik numarası olarak yabancı kimlik numarasının kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren belgelerde vergi kimlik numarası satırına yabancı kimlik numarası yazılacaktır.
Vergi Usul Kanununun 8.maddesinin son fıkrasına istinaden çıkarılan 240, 247 ve 262 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile 4358 sayılı Kanun'un verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 1 ve 2 seri nolu Vergi Kimlik Numarası genel tebliğlerinde belirtilen işlemlere taraf olan ve işlemleri gerçekleştirecek kişi ve kuruluşlara vergi kimlik numaralarını ibraz etmek zorunda olan yabancı kimlik numarası bulunan yabancılar vergi kimlik numarası olarak, yabancı kimlik numaralarını ibraz edeceklerdir
Öteden beri faaliyetine devam eden ve yabancı kimlik numarası bulunan yabancı uyruklu gerçek kişi mükellefler, halen kullanmakta oldukları Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre düzenlenmesi ve kullanılması zorunlu belgeleri tükeninceye kadar kullanmaya devam edeceklerdir. Yabancı kimlik numarasının vergi kimlik numarası olarak kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren bastırılacak veya tasdik ettirilecek belgelerde ise yabancı kimlik numaraları vergi kimlik numarası olarak kullanılacaktır.
Öteden beri faaliyetine devam eden ve yabancı kimlik numarası bulunmayan yabancı uyruklu gerçek kişi mükellefler, bu tebliğin yayım tarihi ile uygulamasının başladığı tarih arasındaki herhangi bir tarihte yabancı kimlik numarası almaları halinde, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre düzenlenmesi ve kullanılması zorunlu belgeleri tükeninceye kadar kullanmaya devam edeceklerdir. Yabancı kimlik numarasının vergi kimlik numarası olarak kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren bastırılacak veya tasdik ettirilecek belgelerde ise yabancı kimlik numaraları vergi kimlik numarası olarak kullanılacaktır.
Tebliğin yayım tarihi ile uygulamasının başladığı tarih arasındaki herhangi bir tarihte mükellefiyet tesis ettiren ve mükellefiyet tesis edildiği tarihte yabancı kimlik numarası bulunan yabancı uyruklu gerçek kişi mükellefler, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre düzenlenmesi ve kullanılması zorunlu belgelerini vergi dairelerince kendilerine verilen on haneli rakamdan oluşan vergi kimlik numaraları ile bastıracak veya tasdik ettirecek olup, bastırdıkları veya tasdik ettirdikleri belgeleri tükeninceye kadar kullanmaya devam edeceklerdir.Daha ayrıntılı bilgi için anılan Tebliğdeki açıklamalardan yararlanılabilir.
Ödeme kaydedici cihazlar hakkında yapılacak işlemler
Öteden beri faaliyetine devam eden ve yabancı kimlik numarası bulunan yabancı uyruklu gerçek kişi mükelleflerden 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun gereğince ödeme kaydedici cihaz kullananlar, ödeme kaydedici cihazlarını, yabancı kimlik numarasının vergi kimlik numarası olarak kullanılmaya başlanıldığı tarihe kadar cihazlarının kullanma kılavuzlarından yararlanarak (cihaz mührünü bozmadan ) tuşlarına basmak suretiyle fiş üzerine yabancı kimlik numaralarını vergi kimlik numarası olarak yazacak şekilde programlayacak veya aynı işlemi yetkili servislere yaptırabilecektir.
Uygulamanın başlama tarihi
Vergi Kimlik Numarası genel tebliğleri ile yukarıda belirtilen Vergi Usul Kanunu genel tebliğlerinde Vergi kimlik numarasını tesis etme ve kullanma yükümlülüğü getirilen gerçek ve tüzel kişiler, yabancı kimlik numarası bulunan yabancı uyruklu gerçek kişilerin anılan tebliğlerde belirtilen işlemleri için vergi kimlik numarası olarak yabancı kimlik numarasını tespit etme ve kullanmaya 01 / 07 / 2010 tarihinden itibaren başlayacaklardır.
Tebliğin yayımı tarihinden 01 / 07 / 2010 tarihine kadar, vergi kimlik numarasına ilişkin eski düzenlemeler geçerli olacaktır. Bu sebeple bu Tebliğin yayım tarihinden 01 / 07 / 2010 tarihine kadar ilgili işlemler için vergi kimlik numarası aranmaya devam edilecek; yabancı kimlik numarasının temin edilebilmesi durumunda isteğe bağlı olarak ve vergi kimlik numarasına ek olarak yabancı kimlik numarası kullanılabilecektir.