Yabancı, geçen yıl aylara göre dolar bazında yüzde 8-27 arasında kar ett

Yabancı yatırımcı Türkiye'ye "tutkun", yabancı yatırımcı Türkiye'den hiç vazgeçecek gibi değil ve Türkiye, giderek rekor düzeyde portföy yatırımı çekiyor. Yabancıların geçen yıl devlet iç borçlanma senetlerinden aylara göre dolar bazında yüzde 8 ile 27 arasında kar elde ettiklerini belirtip soralım:

"Siz böyle bir kar bulmuş olsaydınız, o karı bırakır başka yere gider miydiniz?"

Yabancı yatırımcıların dolar bazındaki getirisini belirttik; getiri yüzde 7.86 ile yüzde 27.49 arasında değişti. Yabancının euro bazındaki karı daha düzenli oldu. Euro bazında aylara göre kar yüzde 17.13 ile yüzde 26.13 arasında oluştu.

0.5 dolar ve 0.5 eurodan oluştuğu varsayılan döviz sepetine göre getiri ise en düşük yüzde 14.08, en yüksek yüzde 24.4 oldu.

Türk vatandaşlarının TÜFE'den arındırılmış haliyle kamu kağıtlarından elde ettikleri kazanç ise aylık bazda en fazla yüzde 7.37 düzeyine çıktı. Türk vatandaşları, yılın iki ayını ise reel olarak zararla kapattı.

Bu oranları verdikten sonra bir kez daha sormaya gerek var mı; "siz olsanız bu karı terk edip gider miydiniz" diye…

İşte yabancılar da bu karı gördükleri için geliyorlar ve gitmeyi hiç mi hiç düşünmüyorlar. Gitmeyi düşünmek bir yana, yabancılar daha da geldikleri için ve dolayısıyla döviz getirdikleri için Türk Lirası değerleniyor, en azından enflasyon paralelinde değer yitirmiyor.

Merkez Bankası'nın geçen ay aldığı kararların da yabancılar açısından neredeyse hiç kaygı yaratmadığı gözleniyor. Eğer bu kararlar yabancıları tedirgin edici boyutta olsaydı, faiz hızla yükselir, kur fırlar giderdi. Oysa, son dönemde faiz tarihi dip düzeyleri görüyor; kurda ise daha çok yurtdışı kaynaklı küçük hareketler gözleniyor.

Bu getiri nasıl oluştu?

Kamu kağıtlarının faizi olarak Hazine'nin iskontolu ihalelerinde oluşan aylık ortalama faizi esas aldık. Örnek ay olarak geçen yılın ocak ayını alalım ve bu aydaki faizin nasıl oluştuğunu detaylı olarak aktaralım:  

Hazine, 2009 yılının ocak ayında yüzde 16.16 faizle borçlandı.

Aynı ay getirilen 1.000 dolar, ay ortalamasında 1.5891 olan kurdan TL'ye çevrilince ele 1.589 lira geçti.

1.589 lira, yüzde 16.16 faizle satılan devlet iç borçlanma senedine bağlandı ve bu para bir yıl sonra, yani 2010 yılının ocak ayında 1.846 liraya çıktı.

Aradan geçen bir yılda dolar artmayıp 2010 yılının ocak ayında 1.4663'e indi.

Dolayısıyla, "teorik de olsa" 1.846 liranın 1.4663'ten dolara çevrilmesiyle ele geçen dolar, 1.259 dolar olarak gerçekleşti.

Bir başka ifadeyle, 2009 yılının ocak ayındaki 1.000 dolar, bir yıl sonra 1.259 dolara çıkmış ve yüzde 25.9 büyümüş oldu.   

Dolar ya da euro için nominal kazancı reele getirmek için kullanılabilecek indirgeme yolu kur değişimi. Normalde kurun enflasyon paralelinde, en azından enflasyon yönünde bir değişim göstermesi beklenir. Ancak bizde, özellikle yoğun döviz girişi yüzünden Türk Lirası'nın reel olarak değer kazanıyor olması bu indirgemeyi olanaksız hale getiriyor.

Yerli tasarruf sahiplerinin durumu

Türkiye'de ikamet eden ve kazancı ile tasarrufu TL cinsinden olanlar için nominal getiriyi reele getirmek için TÜFE artışını dikkate almak gerekiyor. Buna göre, 2009 yılının ocak ayında yüzde 16.16 olan nominal getiri, 2010'un ocak ayında oluşan yüzde 8.19'luk yıllık fiyat artışından arındırıldığında reel getiri yüzde 7.37'ye iniyor.

Yerli tasarruf sahipleri için eylül ve ekim aylarında ise enflasyonun yüksek gerçekleşmesinden dolayı yıllık bazda yüzde 0.1 ve yüzde 1 düzeyinde reel bir kayıp ortaya çıkmış bulunuyor.

2010'daki faiz

2010 yılında oluşan getiri, 2009'un faizi dikkate alınarak hesaplandı. 2009'da ilk yedi ay hep iki haneli düzeyde olan faiz, daha sonra tek haneye indi. Faiz, geçen yıl da tüm aylarda tek haneli oluştu. Ancak, küresel krizin yarattığı kaygı ortamının dağılmış olması, faiz çok düştüğü halde Türkiye'ye giren dövizin geçen yıl rekor düzeyde artması sonucunu doğurdu.

2009 yılının ilk on ayında hisse senedi piyasası için 2 milyar dolar döviz gelmişti. Tutar, geçen yılın aynı döneminde 3.5 milyar dolara çıktı.

Ancak asıl artış devlet iç borçlanma senetleri için gelen dövizde. 2009 yılının ilk on ayında 805 milyon dolar olan borçlanma senetleri için gelen döviz, geçen yıl aynı dönemde tam 14.4 milyar dolara ulaştı. 

Çünkü, geçen yıl ortalama yüzde 8 dolayında gerçekleşen faiz bile yabancılar için çok büyük bir getiri demek. Biraz önce de vurguladığımız gibi, Türk Lirası Hazine'nin verdiği faizi aşındıracak ölçüde bir değer kaybına uğramadığı için, nominal faiz neredeyse reel faize dönüşüyor; hatta bu dönemde TL değer kazanmışsa reel faiz nominal faizin bile üstüne çıkabiliyor.

Dünyada likidite bol ve dünyada hemen hiçbir ülkede bizdeki kadar bir faiz yok. Bu yüzden de yabancı yatırımcı Türkiye'den vazgeçmiyor; bu gidişle vazgeçeceğe de benzemiyor.

Mevduatın getirisi

Yerli tasarruf sahipleri için mevduat en önemli tasarruf aracı ve mevduatın da önemli bir bölümü üç ay vadelide tutuluyor. Üç ay vadeli mevduat geçen yıl ilk çeyrekte enflasyonun çok yüksek oluşmasının etkisiyle reel anlamda kaybettirdi. Sonraki üç ayda ise reel getiri vardı. Üç ay vadeli mevduatın yılın tümündeki reel getirisi yüzde 1.54 oldu.

Mevduat faizi olarak Merkez Bankası'nın bankacılık sistemindeki ortalamaya ilişkin verilerini kullandığımızı ve faizi, yüzde 15'lik kesintiyi göz önünde bulundurarak net olarak dikkate aldığımızı belirtelim.