Vatandaşın gözde yatırım aracı mevduat

Türk halkı tasarrufunu değerlendirirken finansal yatırım araçları içinde mevduattan vazgeçmiyor. Son yıllarda ve özellikle son aylarda faiz hızla gerilemiş olmasına rağmen, mevduata olan bağlılık neredeyse hiç değişmeden korunuyor. Vatandaş, tasarrufunun hemen hemen yarısını, 46.9'unu Türk Lirası cinsi mevduat hesaplarında tutuyor. Bu oranın, son bir yıllık dönemde ay sonları itibariyle bir kez yüzde 50'yi aştığı görülüyor. Geçen yılın aralık ayı sonunda mevduatın toplam tasarruflar içindeki payı yüzde 50.3 düzeyine çıkmıştı.

Tasarruf tercihinde ikinci sırayı bir başka mevduat kalemi olan döviz tevdiat hesapları alıyor. Toplam tasarrufta döviz tevdiat hesapları yüzde 24 oranında paya sahip bulunuyor.

Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Merkezi Kayıt Kuruluşu ve Sermaye Piyasası Kurulu verilerinden DPT'nin oluşturduğu tabloya göre, Türk halkının tasarrufta üçüncü tercihi devlet iç borçlanma senetleri. Söz konusu senetler, toplam tasarrufta yüzde 11.8 paya sahip.

Mayıs ayı verilerine göre, toplam tasarrufta hisse senetleri ve yatırım fonları yüzde 5.3'er, katılım bankalarındaki katılma ve cari hesaplar yüzde 3.9, emeklilik yatırım fonları yüzde 1.3, Eurobond yüzde 0.9, yabancı para devlet iç borçlanma senetleri yüzde 0.3 pay alıyor.

Aktardığımız rakamlar, mayıs sonundaki tabloyu gösteriyor. Ancak, mayıstan bu yana geçen bir buçuk ayda mutlak değerler değişse bile, paylarda önemli bir oynama olduğu sanılmıyor. Geriye doğru çok daha geniş bir zaman dilimi tarandığında da, yatırım araçlarının paylarında çok az oynamalar olduğu görülüyor. Örneğin, tasarrufta ilk sıraları alan TL cinsi mevduatın bir yıl önceki payı yüzde 47.6, DTH'nin payı yüzde 24'tü. Yani TL cinsi mevduatın payı bir yılda yalnızca 0.7 puan düştü, DTH'nin payı ise hiç değişmedi. TL cinsi devlet iç borçlanma senedinin payında 1 puanlık gerileme ortaya çıktı. Hisse senetlerinin payında ise 0.6 puanlık bir artış gerçekleşti.

Gerek mayıs sonu itibariyle oluşan tablo, gerekse önceki dönemlerle yapılan kıyaslama Türk halkının, çok açık biçimde, faizi ne kadar düşmüş olursa olsun TL cinsi mevduattan vazgeçme eğiliminde olmadığını gösteriyor. Birkaç puanlık oynama olsa da, toplam tasarrufun yarısı hemen her dönem TL mevduatta tutuluyor. Mevduata tutku boyutundaki bağlılık yaşanıyor olması, mevduatın faize karşı duyarlılığını da tümüyle yok ediyor.

Bir başka gerçek de vatandaşın döviz hesaplarına olan tutkusunun her koşulda sürüyor olması. Döviz kurları biraz arttığında satış eğilimine giren Türk halkı, döviz gerileyince sattığı dövizi hemen yerine koyuyor. Yani vatandaş, dövizin bir gün mutlaka fırlayıp gidebileceği düşüncesiyle hareket ediyor, dövizsiz kalmaktan fena halde korkuyor. Bu yüzden de kıyıda köşede mutlaka döviz bulunduruluyor. Ayrıca, toplam tasarrufta dörtte bire yakın olan döviz tevdiat hesapları, bankacılık sistemindeki tutarı gösteriyor. "Yastık altı" diye nitelenen bankacılık sistemi dışındaki tutar da hesaba katıldığında, toplam tasarrufta dövizin payı doğal olarak çok daha yukarılara çıkıyor.