Vatandaş için kriz devam ediyor

Bir ikilem yaşıyoruz aslında; makro göstergeler ekonominin toparlandığına işaret ediyor, vatandaş bazlı göstergeler ise gidişatın pek de iyi olmadığını ortaya koyuyor. Orta vadeli programa göre büyüme hızımız öngörülenin bir kat üstüne doğru yol alıyor; yüzde 3.5 yerine yüzde 6.8 düzeyinde gerçekleşecek gibi görünüyor. İşsizlik oranı daha önceki düzeyin çok altında kalacak şekilde revize ediliyor. 2010 yılı ortalamasında işsizlik oranı yüzde 14.6 değil, yüzde 12.2 olarak bekleniyor. Yani en önemli iki temel gösterge, olumlu yönde önemli bir değişikliğe uğramış bulunuyor. Ancak öbür tarafta, vatandaşın borç ödeme gücü giderek düşüyor.

Yılın ilk yedi aylık rakamlarına göre, kredi borcunu ödeyemeyenlerin sayısı, krizin zirve yaptığı 2009'dan bile daha fazla. Geçen yılın tümünde kredi borcunu ödeyemeyenlerin sayısı 876 bin düzeyindeydi. Bu yıl yedi ayda ise sayı 535 bini buldu. Bir başka ifadeyle aylık ortalama sayı 73 binden 76 bine çıktı. Kuşkusuz bu artış rakamsal olarak çok önemli değil; ancak, en kötü dönemin 2009'da yaşandığını, bu yıl ise görece çok daha iyi durumda olunduğunu kabul etmek gerekiyor. Ancak, bu olumlu durum, belli ki vatandaşın borcunu ödeme gücüne pek yansımamış görünüyor.

Bireysel kredi borcunu ödeyemeyenlerin sayısı geçen yılla aynı sayılır. 2009'un tümünde 342 bin, bu yıl yedi ayda ise 199 bin kişi bireysel kredi borcunu ödeyemedi. Geçen yılın tümü ve bu yılın ilk yedi ayındaki aylık ortalama sayı yaklaşık 28 bin düzeyinde bulunuyor.

Kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısında ise artış var. 2009'un tümünde 533 bin olan sayı, bu yıl 335 bine olarak gerçekleşti. Böylece aylık ortalama 44 binden 48 bine yükseldi.

Krizin etkisi sürüyor

Borcunu ödeyemeyenlerin sayısındaki eğilim, küresel krizin etkilerinin halen tüm şiddetiyle sürdüğünü gösteriyor. Bu yıl yedi ayda 199 bin kişi bireysel kredisini ödeyemedi. Bu sayı, 2008'in tümünde 138 bin düzeyinde bulunuyordu.

Aynı şekilde kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı bu yıl yedi ayda 335 bin oldu. Bu sayı da 2008'in tümünde 317 bin düzeyinde gerçekleşmişti.

Bireysel kredi ve kredi kartı toplamından oluşan ve 2008'in tümünde 455 bin olan sayı da bu yıl yedi ayda 535 bine çıktı.

Ekonomi makro açıdan toparlanıyor; dolar düştüğü için toplam GSYH de, kişi başına gelir de öngörülenin çok çok üstüne çıkıyor; ancak belli ki bu vatandaşa aynı ölçüde yansımıyor, zaten yansıması da söz konusu olamaz. Kişi başına gelir, kağıt üstünde bir kavram. Dolar bugün herhangi bir nedenle yükselse, kişi başına gelir aşağı gidecek demektir. Hele bir de bizdeki gibi gelir dağılımının bozuk olduğu düşünülürse… İşte sonuç ortada. Kağıt üstünde giderek ve hızla zenginleşen vatandaş, borcunu ödeme konusundaki sıkıntılarını bir türlü aşamıyor.