ABD'nin star üniversitelerinden Massachusetts Institute of Technology (MIT), Harvard, Berkeley ve University of Texas/Austin kaynaklı uzaktan eğitim kurumu: edX.
Öğrenci sayısı: 370 bin.
Bir üniversiteyle ilişkisi olmayan, ama Google ve Microsoft'la ortak ders geliştiren, öğrencileri çalışma hayatına hazırlayan uzaktan eğitim kurumu: Udacity.
Öğrenci sayısı: 150 bin.
33 üniversitenin hocaları, 18 konuda 197 dersi ve 1.7 milyon öğrencisiyle: Coursera.
Web 2.0 düzeninin yeni eğitim biçimi: Uzaktan Eğitim 2.0
**
Bu tür eğitimi Türkiye'de Anadolu Üniversitesi/Açık Öğretim'den biliyoruz. Ama bu sütunda bugünkü "uzaktan eğitim" bir başka.
Öğrencinin "pasif alıcı" olmadığı yeni bir asimetrik düzen bu... Aslında düzen, 2008-09'dan beri geliyordu. O kadar yeni sayılmaz. Ama,küresel düzeyde dikkat çekmesi, öğrenci sayısının "amma da çokmuş!" düzeyine erişmesiyle oldu.
Facebook ve benzeri sosyal medyayı hava-su kadar yaşamsal gören milyonlar için, bu ortama uygun bir eğitim-öğretim düzeni işte: ABD'li girişimciler sunar! Apple'ın küresel üniversitesi iTunes U gibi de değil bu yenilik: Öğrenci, internet üzerinden 8-12 dakikalık bölümler halinde bir dersi izledikten sonra, video durur. O sırada öğrencinin, bazı sorulara yanıt vermesi lazım. Doğru yanıtlar, videoyu ilerletir. Yanlış yanıtlar, videoyu geri sardırır. Öğrencinin aldığı bütün geri bildirim, elektronik. Araya insan girmeden.
**
Bu yeni sistemin, klasik uzaktan eğitimden temel farkı: İnteraktif (etkileşimli) olması. Öğrenci, derste ilerleyebilmek için "bir şeyler yapmak" zorunda. Yapmazsa takılıyor. Oysa üniversitede, soru sormadan veya derse "katılmadan" devam mümkün (en azından Türkiye'de!). Yeni sistem, öğrenciyle teke tek adım adım ilerliyor.
Bir başka özellik, öğrencinin, "tek başına kalamaması." Bu, Facebook türü sosyal ağlara tutkun gençlerin yaşam tarzına uygun. Dersleri izlemek için sosyal ağ veya online (çevrimiçi) forum kurmak şart. Ya da bunlara katılmak... Örneğin, Udacity izleyicilerinin ABD'de 450 şehirde forumu var. Coursera forum sayısı şimdilik 1,400 şehirde örgütlü.
**
Bu "Çok Kalabalık Açık Çevrimiçi Ders" (Massive Open Online Courses-MOOCs), ABD kaynaklı. Bu yenilikçi eğitim sistemini olumlu bulanlar kadar eleştirenler de sırada.
En önemli eleştiri: Kursun sonunda diploma değil, sertifika vermesi. Udacity, özel sektörle el ele çalıştığı için kursla iş arasında köprü görevi yapıyor. edX sertifikasında MITx, Harvardx, Berkeleyx veya UTAustinx diye kayıtlar var. Coursera'nın bir üniversite bağlantısı yok.
Diğer bir eleştiri: Ödevleri hoca değil, yazılımlar "okuyor" ve not veriyor. Bu durumda, her konuda ders mümkün değil- şimdilik. Ama Coursera'da bir ödevi ayrıca 5 öğrenci daha okuyup değerlendiriyor. Bazı sınavları, "başarana kadar" üst üste ama farklı sorularla almak mümkün.
Bu kadarcık özet, aslında konuya haksızlık. Daha çok ayrıntı ve özellik var. Ama kısaca, yenilikçi bir eğitim anlayışı, kendi iş modelini yarattı diyebiliriz.