UTTS ile 15 milyar liralık vergi kaçağı önlenecek

Akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmek ve vergi kaybını engellemek için Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen yerli ve milli bir sistem olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin (UTTS) tüm altyapı çalışmaları tamamlandı. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan UTTS, vergi mükellefleri için zorunlu olacak.

Gelir İdaresi Başkanlı­ğı’nın akaryakıt sektö­ründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmek ve vergi kaybını engellemek için geliştirdiği, yerli ve milli bir sis­tem olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin (UTTS) tüm altyapı çalışmaları tamamlandı. 1 Ocak 2025’ten itibaren vergi mükellef­leri için zorunlu olacak UTTS’de ağustos ayına kadar akaryakıt is­tasyonlarında yapılacak kuru­lumlar için teknik hazırlık çalış­malarının tamamlanması plan­lanıyor. Vergi mükelleflerinin de 2025 yılı başından itibaren akar­yakıt harcamalarını gider gös­terebilmeleri için kullandıkları araçlara Taşıt Tanıma Birimle­ri’ni bu yıl içerisinde taktırmala­rı gerekiyor.

UTTS, akaryakıt alan araçların plakalarını otomatik olarak ta­nıyarak fiş ve faturalarda bu pla­ka bilgisinin yer almasını sağla­yacak. Böylece araç plakalarının manuel olarak sisteme girilme­sinden kaynaklanan usulsüz fa­tura uygulaması son bulacak. Ge­lir İdaresi Başkanlığı UTTS sa­yesinde akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımından kaynaklanan ve her yıl 15 milyar TL’yi bulan vergi kaybının önüne geçecek. UTTS, devletin vergi gü­venliğini sağlarken diğer taraftan da akaryakıt sektöründe rekabet ortamını sağlayacak.

Taşıt Tanıma Birimi bu yıl taktırılacak

UTTS, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zo­runlu. Bu kişi ve kuruluşların, işyerlerine ait veya kiralama yo­luyla edindikleri taşıtlara Ta­şıt Tanıma Birimi’ni (TTB) 31 Aralık 2024 tarihine kadar tak­tırmaları gerekiyor. UTTS kap­samında yükümlü kılınmamış olan bireysel taşıt sahipleri ise sistemden isteğe bağlı şekilde faydalanabilecek.

Sistem kapsamında vergi mü­kellefleri, akaryakıt harcama­larını gider gösterebilmek için akaryakıt alışverişleri sırasın­da, UTTS kapsamında düzen­lendiğini gösteren Ödeme Kay­dedici Cihaz (ÖKC) fişi almakla yükümlü. 31 Aralık 2024 tari­hinden sonra UTTS’den düzen­lenmeyen belgeler, vergi ka­nunları bakımından hiç düzen­lenmemiş sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.

Kayıt ve kurulum aşaması bu yıl tamamlanacak

Sistemin www.utts.gov.tr ad­resli portalı mart ayında paydaş­ların kullanımına açıldı. Sistem­de, ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarında yapılacak kuru­lumlar için teknik hazırlık çalış­malarının tamamlanması plan­lanıyor.

UTTS donanımlarının mon­taj, onarım ve servis işlemlerini sadece Darphane ve Damga Mat­baası Genel Müdürlüğü’nün yet­kilendireceği firmalar yürütebi­lecek. Taşıtlara TTB montajını Yetkili Taşıt Montaj Firmaları, akaryakıt istasyonlarına TTO ve güvenlikli haberleşme cihazının kurulumunu ise Yetkili İstasyon Montaj Firmaları yapacak.

Tebliğe göre akaryakıt satış­ları Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihazdan başlayacak ve YN Pompa ÖKC’de sonlandı­rılacak. Bu amaçla, YN Pompa ÖKC’lerin yazılımlarında gün­celleme yapılarak UTTS enteg­rasyonu sağlanacak. Akaryakıt Dağıtım Şirketleri dilerlerse iş­letmekte oldukları Taşıt Tanıma Sistemlerini UTTS’ye entegre edebilecek.

Plaka bilgisi manuel girilemeyecek

Türkiye’de bugün trafiğe ka­yıtlı 29 milyon taşıt bulunuyor. Bunların sekiz milyona yakını akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hiz­met veren araçlar. Bunların da üç milyona yakın bölümü ha­len ticari Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) bulunan araçlar.

Günümüzde yakıt harcamala­rını giderleştirmek için araçla­rın kiralama yoluyla edinilme­si veya işletmeye dâhil olması ve işte kullanılması gerekiyor. Mevcut sistemde akaryakıt do­lumu yapılan aracın plaka bil­gisini istasyon görevlisi elle gi­riyor. İşlem sırasında taşıta ait olmayan bir plakanın bilgisi gi­rilerek usulsüz fatura oluşturu­labiliyor. Uygulamadaki bu boş­luğu kullanan bazı mükellefler, kullanmadıkları ya da kullan­dıklarından fazla akaryakıt har­camasını faturalandırıyor. Bu fatura gider olarak gösterildi­ğinde vergiden düşülüyor. UT­TS ile 2025 başından itibaren bu tür uygulamalar son bulacak.

 Sistem nasıl işleyecek?

 -UTTS kapsamında yükümlü kılınmış bulunan taşıtların, yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak, taşıtın sahiplik ve plaka bilgisi kayıt altına alınacak.

-Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihaz, şifre çözümleme işlemleri, iletişim modülündeki Güvenlikli Haberleşme Anahtarı ile yapılacak.

-Böylece UTTS yükümlüsü taşıtların yakıt dolum işleminde, taşıt plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye aktarılacak, fatura ve satışa ilişkin veriler UTTS’ye işlenecek.

-Bu taşıtlar için plaka bilgisinin sisteme el ile girilmesi artık mümkün olmayacak.