Ocak ayında, sadece bir ayda gıda maddeleri fiyatları yüzde 5.16 arttı. İyi de bu fiyat artışı üreticinin, çiftçinin cebine mi girdi? Üretici malını maliyet arttığı için veya “fırsat bu fırsat” diyerek yüksek fiyatla mı sattı?Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin derlediği rakamlara göre bilgi vereyim;
- Üretici ve çiftçi, (maalesef) üretim maliyetlerini bile fiyata yansıtamıyor.
- Gıda maddesi üretenlerin son 1 yılda (Ocak’tan Ocak’a) fiyatlarında 1 yıldaki artış çok düşük oranlarda.
- Gıda maddelerindeki fiyat artışının temel nedeni, üretici fiyatından sonra fiyata hal, pazar ve marketlerde yapılan eklemeler.
Üretici fiyatları; üreticinin cebine giren fiyatlar 1 yılda çok az arttı.
- Domatesi üretici 2013 yılı Ocak ayında 1.25 TL.dan satmıştı. Bu Ocak 1.11 TL.dan sattı.
- Salatalık geçen Ocak ayında 1.22 TL.dan satıldı. Bu yıl 1.15 TL.dan satıldı.
- Kuru soğan 2013 Ocak ayında 48 Krş.dan satıldı. Bu Ocak 31 Krş.dan alıcı bulabildi.
- Mandalinada, limonda, portakalda üretici fiyatları geçen yılın gerisinde. Kabak, ıspanak, lahana geçen Ocak ayından daha ucuza alıcı bulabildi.
Üretici fiyatı artanlar yok mu? Tabii ki var.
-Sivri biber geçen yıl 2013 Ocak ayında 1.74 TL. ya alıcı buldu. Bu yıl 2.01 TL.dan satıldı. Kuru fasulyeyi üretici geçen yıl 2.30 TL.dan satmıştı. Bu yıl 3.20 TL.dan sattı.
-Dana eti 14.60 TL. iken bu yıl 17.40 TL.dan, kuzu eti 18.75 TL. iken bu yıl 22.00 TL.dan işlem gördü.
Demek ki her şeye rağmen, genelde üretici fiyatları bir yıl içinde büyük ölçüde artıramamış?
İşte bunun için üretici “para kazanamıyoruz” diyerek yakınıyor. Para kazanamayan üretmiyor. İthalat zorunluluğu ortaya çıkıyor.
İyi de o zaman gıda enflasyonu nasıl artıyor?
Sorun gıda maddeleri üreticiden tüketiciye ulaşırken arada fiyatlara yapılan eklemeler.
Hal, pazar ve marketlerde fiyatlara yapılan eklemeler.
2014 Ocak ayında, geçen ay;
-Üreticinin 1.11 TL.dan sattığı domates pazarda 2.54 TL. markette 3.25 TL. Üretici fiyatı ile market fiyatı arasında yüzde 192 fark var.
-Üreticinin 2.01 TL.ya sattığı sivri biber pazarda 4.92 TL. markette 5.43 TL.Üretici ve market fiyatı arasında yüzde 170 fark var.
-Halkımız üreticinin 36 krş.dan sattığı lahanayı marketten 1.38 TL.ya, üreticinin 80 Krş.a sattığı elmayı 3.24 TL.ya satın alıyor.
-Üreticinin 3.20 TL.dan sattığı kuru fasulye markette 9.23 TL.
Görülüyor ki, sorun pazarlama zincirindeki yanlışlar. Bir yanda üretici maliyetlerini fiyata yansıtamadığından, ya para kazanamadığı, ya zarar ettiği için üretimi kesiyor.
Biz gıda maddelerini ithal etmek zorunda kalıyoruz.
Öte yanda tüketici gıda maddelerine yüksek ödeme yapıyor. Bir ayda gıda enflasyonu yüzde 5.16 gibi yüksek rakamlarda gerçekleşiyor.