Fiyat endekslerini TÜİK hazırlıyor, açıklıyor. TÜİK bir devlet kurumu. Verdiği bilgilere güvenmek durumundayız. Bilerek, isteyerek, değişik nedenlerle rakamları saptırdığını düşünmek bile yanlış olur.Bu demek değil ki, TÜİK'in açıkladığı rakamlar ile ilgili tereddütler, sorular gündeme getirilemez. Dün açıklanan Temmuz ayı üretici fiyatları endeksine (ÜFE) göre, üretici fiyatları temmuz ayında yüzde 0.03 oranında gerilemiş.
- Yaz ayında sebze meyve bol da üretici fiyatları geriledi denilemez. Çünkü üretici fiyatlarında ağırlık imalat sanayi ürünlerinde. İmalat sanayinde ise döviz fiyatlarındaki, petrol fiyatlarındaki, girdi fiyatlarındaki dalgalanma nedeniyle maliyet artışı var.
- Kaldı ki son zamanlarda aylık fiyat artışları yüzde değil de binde, onbinde değerlerle ölçülür hale geldi. Bu kadar hassas ölçüm mümkün mü?
- Nisan ayından sonra ÜFE endeksi aylık olarak yüzde 0.61, yüzde 0.15, yüzde 0.01 gibi çok küçük değerlerde artış göstermişti.
- Geçen Temmuz ayında da bir önceki aya göre yüzde 0.16 gerileme kaydetmişti.
Temmuz ayından geriye bir yıllık ortalama artış 9.59, bu yılın Temmuz ayı ile geçen yılın Temmuz ayı arasındaki fark yüzde 10.34 oldu.
ÜFE'de fiyat artışları bu ölçülerde seyrederken Tüketici fiyatlarında (TÜFE) yıllık ortalama artış yüzde 6.37 oldu. Normal olarak üretici fiyatındaki artışın aynen tüketici fiyatına yansıması beklenir. Yoksa üreticinin ya zararına ya da kârdan fedakarlık ederek satış yapması gerekir. Kısa dönemlerde bu makas açılır ama, orta dönemde mutlaka kapanır. Eğer tüketici fiyatı üretici fiyatı kadar artmıyor ise, talep yetersiz demektir. Talebin yetersizliğinden üretici fiyat artışını tüketiciye yansıtamaz.
Halbuki Hükümet ve Merkez Bankası son zamanlarda iç piyasada talebin gereğinden fazla canlı olmasını tehlike olarak görmeye başladı. Talebi kısmak için tedbir üzerine tedbir alınıyor. İşte bu açılardan bakıldığında dün açıklanan enflasyon rakamlarının tartışmaya açık olduğu görülür.
Enflasyon rakamı önemli. Çünkü bu rakama göre faiz oranları belirleniyor, bu rakama göre ücretler, fiyatlar belirleniyor, ekonominin dengeleri kuruluyor. Temmuz ayı için açıklanan oranlar ve geçmişteki eğilim dikkate alındığında 2011 yılında enflasyonun (TÜFE'deki yıllık artış oranının ) yüzde 7'ler dolayında kalacağı, yüzde 10'u aşma tehlikesinin (şimdilik) olmadığı söylenebilir.