Bu kriz döneminde ekonomide ilginç bir tablo ortaya çıktı:
1) İhracatın gerilemesine rağmen, dünya para piyasalarında Türkiye gibi ülkelere ilginin azalmasına rağmen döviz fiyatı düşüyor.
2) Hazine'nin iç borçlanma ihtiyacının artmasına ve buna bağlı olarak giderek daha fazla bono ve tahvil ihracına rağmen faizler düşüyor.
Bu tabloda gene olağan dışı bir gelişme var:
1) Merkez Bankası'nın faiz indirimi doğrultusunda bankalar da mevduat faizlerini aşağıya çekiyor. Buna rağmen halkımız mevduattan başka yatırım alanlarına yönelmiyor.
2) Mevduat faizinin düşmesine ve dövizin ucuzlamasına rağmen dövize talep yok.
3) Faizlerdeki gerileme kredi faizlerine yansımıyor. Kredi faizleri gene de yüksek.
4) Nakit kalma endişesi nedeniyle faizin ucuzluğuna rağmen tasarruflar gayrimenkule kaymıyor.
Acaba bu tablo sürdürülebilir bir tablo mudur?
1) Döviz daha ne kadar ucuzlar. Ve bu ucuz fiyatlarda kalır mı?
2) Faizler daha ne kadar aşağıya iner. Ucuz faizi sürdürmek mümkün müdür?
Ucuz döviz demek ithalatın artması,ihracatın kösteklenmesi demektir. Dış ticaret açığı büyüdükçe döviz açığı (cari açık) da büyür.
Özelleştirme geliri,yabancı sermaye yatırımı girişi, portföy yatırımlarına ilgi eski büyüklüklerde olamayacağına göre, döviz açığını dış borç ile kapatmaya mecburuz.
Acaba borçlanma ile bulunacak döviz ile ucuz döviz politikası daha ne kadar sürdürülebilir.
Diyelim ki yaz aylarında turizm hareketi ve döviz talebinin düşmesi nedeniyle döviz fiyatları gevşedi. Ama bu gevşeme ne kadar kalıcıdır?
Gelelim faiz konusuna… Bankalar kredi veremediklerinden ve ellerindeki parayı yatıracak
Yer bulamadıklarından ellerindeki para ile ucuz bono ve tahvil alıyorlar.
Ama bütçe açığı nedeniyle yıl sonuna kadar Hazine'nin 25 milyar TL daha bulması gerekiyor.
Bu parayı bulabilme arayışında Hazine faizi yükseltmek zorunda kalabilir. O zaman daha önce düşük faiz ile alınan bono ve tahviller bankalara ciddi sorunlar getirebilir.
Sonbahara doğru döviz fiyatının ve faizlerin yükselebileceğini dikkate almakta yarar vardır.