Şant Manukyan / İş Yatırım
Bernanke FED'ini anlamakta oldukça yardımcı olduğunu düşündüğüm "Deflation: Making Sure "It" Doesn't Happen Here" başlıklı 21 Kasım 2002 konuşmasını okuduğumuzda bundan sonrası için bir fikir sahibi olabiliriz.. ABD'de işlerin iyiye gitmediğini sene başında 3-4% büyüme tahmini yaparak yerçekimi kanununu revize etmeye çalışanların bile gördüğü bir dönemdeyiz. Önemli bir kesim için bu yavaşlama geçici ve bu düşünce doğru çıkar ise QE3 söz konusu olmayacaktır. Şayet geçici değil kalıcı bir yavaşlama ve hatta daralama söz konusu olduğu zaman QE3 söz konusu olabilir mi? Öncekiler gibi hayır, yani FED'in bir büyüklük açıklayacak dilimler halinde piyasadan alım yapmak yolu ile bilançosunu büyütecek bir QE3 olmayacaktır. QE'nin cari hali ile hedeflendiği gibi işsizlik sorunu üzerine bir etkisi olmadığı gibi FED bilançosunu aşırı büyüterek fazla kaldıraçlı bir hale getirdiği, doları zayıflattığı (ki istenilen birşeydi) , hisse endekslerini yükseltirken yan etki olarak emtia fiyatlarını yükselttiği ve enflasyonu canlandırdığı (istenilen birşeydi) biliniyor.
Gelinen bu noktada FED'in bir kez daha aynı yoldan yürümesi çok mantıklı değil. Nisan ayında önce S. Francisco FED'den 2 uzman QE politikası ile detaylarını birazdan vereceğim "Operation Twist'i" karşılaştırdı ardından D. Rosenberg ve son olarakta Gross düz bir QE yerine Operation Twist-2 görme ihtimalinin arttığını belirten açıklamalarda bulundular.
Operation Twist (hem o dönemde dans popüler olduğu için hem de yapılan operasyonla getiri eğrisinin şekli değiştirildiği için) JFK'in başkan olduğu 1961de uygulanan bir stratejiyidi. Bu dönemde Avrupa ekonomileri büyürken ABD resesyon içindeyidi ve altın bu ülkeden çıkarak Avrupaya kaçıyor ve aynı zamanda dolar da değer yitiriyordu. Dönemin FED'i ve JFK çözüm olarak uzun vadeli faizleri düşürürken (açıklanan hedef seviyenin üstüne çıkmasına izin verilmiyordu) kısa vadeyi sabit veya yükseltmeyi hedefledi. Buna göre iş dünyası ve konut piyasası uzun vadeli getirilere bakarak , spekülatif yatırımlar ise kısa vadeliler arası spreade göre hareket ediyordu ve başarılı olunduğu taktirde hem ekonomi canlandırılacak hem de altın çıkışı/doların değer kaybı durdurulacaktı.
Bernanke'nin kafasından geçenlere dönersek:Faizler sıfıra düştüğünde ne yapabiliriz sorusunu soruyor ve cevap olarak getiri eğrisinde uzun vadeli oranları düşürmekten bahsediyor.Bunun iki yolu var. Biri gecelik oranları sıfırda tutmak, ki şu anda"extended perio"d denilerek yapılan tamamen bu (tabii inandırıcılığınız varsa..).Ancak "benim tercih ettiğim yöntem" dediği ise bonolarda getiri tavanı ilan etmesi. Buradaki mantık "konut piyasası perişan bir halde çünkü insanlar uzun vadeli faizlerin uzun süre düşük kalacağına inanmıyor, o halde x tarihine kadar faizleri düşük tutacağımızın güvencesini verirsek büyük kalemlerde alım yapmak isteyenler veya yatırım düşünenler güvenle harekete geçebilir"
Elbette bunu bilanço büyüklüğünü tamamen kenara bırakarak "geleni almak" ve getiriyi X% hedefinin altında tutmak yolu ile yapabilirsiniz. Ancak şu anda FED'in bilançosunda 92bn dolarlık 1 yıl ve altında varlıkla 692bn dolar 1-5 yıl arası vadeli varlık var. FED kısa vadeli varlıkları satarak uzun vadelilerde alıma geçerek OT-1de yaptığını yapmayı deneyebilir.Bu doları destekleyecek (FED bunu istiyorsa tabii), bilanço eleştirilerini azaltacak öte yandan tüketiciye güven verecek bir operasyon olabilir.Tıpkı kalıcı/geçici vergi indirimleri arasındaki fark gibi QE-OT arasında da algıda yaratılacak önemli bir farkın ekonomiyi canlandırması beklenebilir.