Bir ortamda ne zaman tarım konusu açılsa ne zaman bir yetkiliye tarım hakkındaki düşüncesi sorulsa veya ne zaman bir siyasi eline mikrofonu alsa, çoğunun ortak söylemi, ülkemizin bir tarım politikasının olmadığı yönünde.
Peki tarım politikası nedir? Akla gelen sadece üreticinin hesabına yatırılan desteklemeler midir?
Öncelikle şunu bilmeliyiz ki politika, izlenen yol anlamına gelir. Devlet işlerinin organizasyonu ve yürütülmesi konusundaki yaklaşımı ve süreçleri ifade eder. Ekonomi politikası, milli ekonominin yönetimi konusundaki yaklaşımlar ve uygulamalardır.
Tarım politikası neyi ifade eder?
Ekonomi politikasının bir alt dalı olan tarım politikası ise bir ülke tarımının belirlenen amaçlar doğrultusunda yönlendirilmesi çabalarıdır.
Bu amaçlar, üreticiyi olduğu kadar tüketiciyi de kapsar. Tarımsal üretimi olduğu kadar, onun işlenmesini, tedariğini, gıda güvencesini, gıda güvenliğini, doğal kaynakların korunmasını, tarımsal pazarlamayı, kırsal kalkınmayı ve daha birçok faaliyet alanını içerir.
Tarım ve gıdanın ilgilenmediği bir sektör ve dokunmadığı bir vatandaş yoktur.
Tarım politikalarında belirlenen amaçların gerçekleştirilmesinde 5N1K (kim, neyi, nerede, ne zaman, neden ve nasıl) yaklaşımına göre cevapların da verilmiş olması gerekir. Bunlardan bir ya da birkaçı eksikse tarım politikası dediğiniz şey temenniden ibaret kalır.
Tarım politikalarının oluşumu ve uygulanmasından Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB) sorumludur. Ancak hep eleştire geldiğimiz gibi tarımın tek söz sahibi değildir.
TOB’un ifade edilen bir tarım politikası mevcut mudur? Amaçları ve 5N1K’sı belirlenmiş midir? Cevap: Evet. TOB 2023- 2028 Stratejik Planı Bakanlık sitesinde yayınlanıyor.
Peki bu planın gerekleri yapılıyor mu? Başarısı ölçülüyor mu? Cevap: Evet. Yine TOB sitesinde yıllık performans programları ve idari faaliyet raporları detayları ile yer alıyor.
Bunlar kurumsal ve resmi boyutu meselenin…
Tarım politikası yoksa…
Rusya-Ukrayna savaşı, bölgedeki terör faaliyetleri, küresel ısınma ve bunların sonucunda artan gıda milliyetçiliği ortamında, bu ülke, temel gıdada kendine yeterliliğini sürdürebilmiş, Tahıl Koridoru başarısı ile kıtlık yaşanan bölgelere tahıl sevkiyatını başarabilmiştir.
Suyu merkeze alan, stratejik ürünlerin üretimi, pazarlanması ve verimlilik artışı sağlamayı hedefleyen tarımsal üretim planlaması süreci başarı ile devam ediyor.
Sözleşmeli üretim, örgütlenme vb. alanlarda yapılan düzenlemeler sadece son bir-iki yılın bazı önemli projeleri.
Tarım politikası yoksa bunlar nasıl gerçekleşiyor sizce? Yaklaşık yedi milyar dolar dış ticaret fazlası veren bir ülke nasıl tarımda dışa bağımlı olabilir?
Tarımsal hasılada Avrupa’da birinci, dünyada ise ilk on içinde nasıl olabilir?
60 ilde Organize Tarım Bölgesi yatırımları, politikasız gerçekleşebilir mi?
Hep eleştirilen tohumda yerlilik yüzde 97’ye nasıl yükselebilir?
Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak giderek yaygınlaşıyor maalesef.
Ezcümle;
Tarım politikaları ile ilgili görüş bildirebilmek için öncelikle;
1-TOB’un planlarını, politika belgelerini, faaliyet raporlarını incelemiş olmak,
2-Uygulanan tarım politikalarının etkinliğine dair fikir sahibi olmak,
3-Başarılı politikaların hakkını teslim etmek,
4-Başarısız bulduğu politikalar konusunda ise yapıcı eleştirilerde bulunmak,
5-Eksik ya da yanlış belirlenen politikalar ve uygulama sonuçlarına göre tarım politikasının olmadığını değil, yanlışlığını söylemek ve doğrusunu önermek, daha doğru bir yaklaşım olacaktır.