Türkiye'de güvenilir liman DİBS oldu

Ekonomide karmaşa yaşanan dönemlerde paranın sığınacak güvenilir bir liman aradığından söz edilir ya hep; işte şimdi Türkiye için devlet iç borçlanma senetleri tam bir güvenilir liman konumuna geldi. Özellikle yurtdışında yerleşik yatırımcılar hisse senedi piyasasından çıkıp DİBS piyasasına girmeyi tercih etmeye başladı.

Kısaca yabancı yatırımcılar olarak nitelendirilen yurtdışında yerleşiklerin elindeki hisse senedi stoku ile DİBS stoku ilk kez eşitlenme noktasına geldi. 12 Ağustos itibariyle yabancıların elinde 41.5 milyar dolarlık hisse senedi ve 40.4 milyar dolarlık DİBS bulunuyor. Yabancıların elindeki toplam hisse senedi ve DİBS stoku 82 milyar dolar düzeyinde. Bu toplamda hisse senetleri yüzde 50.7, DİBS yüzde 49.3 pay alıyor.

Hisse senedi ve DİBS stoku, şimdiye kadar hiç bu ölçüde birbirine yaklaşmamıştı. Daha bu yılın şubat ayı sonundaki oranlar yüzde 60'a yüzde 40 düzeyindeydi. 2009 yılının sonunda ise hisse senetlerinin payı yüzde 69, DİBS'in payı yüzde 31 düzeyinde bulunuyordu.

Fiyat etkisi

Yabancıların elindeki hisse senetlerinin böylesine hızla azalması elbette bir miktar satış yapıldığını gösteriyor. Ancak, stoktaki bu gerilemenin tümünü satışla izah etmek doğru değil. Çünkü biliniyor ki son dönemde hisse senedi fiyatları da önemli bir gerileme gösterdi. Yabancının borsadan ne ölçüde çıktığını gözleyebilmek için hisse senetlerinin nominal stokuna da bakmak gerekiyor. Bu konuyu başka bir yazı konusu olarak daha sonraya bırakalım.

Yabancılar hisse senetlerinin bir kısmını satıyor; ancak belli ki ellerine geçen bu paranın tümünü yurtdışına çıkarma eğilimi içinde değiller. Eğer öyle olsaydı döviz kurları üzerinde çok daha büyük baskı oluşurdu, hem ayrıca DİBS stokundaki artışı izah etmek mümkün olmazdı.

Ödemeler dengesi verilerinden de kolaylıkla izlenebildiği gibi yabancı yatırımcı DİBS alımına ağırlık veriyor. Merkez Bankası verilerine göre, yabancıların elindeki DİBS stoku, geçen yılın sonundan 12 Ağustos'a kadar olan dönemde yaklaşık 8 milyar dolarlık artış gösterdi.

Bu dönemde yabancıların hisse senedi stokunda ise 20 milyar dolarlık bir gerileme ortaya çıktı. Ancak biraz önce de belirttiğimiz gibi bu gerilemenin önemli bir bölümü fiyattaki düşüşten kaynaklandı.

Hisse senedinden DİBS'e

Borsada hisse senedi olan bir yabancısınız, hisse senedinizi satmış Türk Lirası'nı cebinize koymuşsunuz. Önünüzde iki yol var:

Ya bir süre öncesine göre çok değer yitirmiş Türk Lirası'nı verip değerlenmiş dolar ya da euroyu alarak Türkiye'den çıkacaksınız…

Ya da Türkiye'de kalmaya devam edeceksiniz. Zaten hisse senedinizi düşük fiyata satmış ve çok az kar edebilmiş, belki de zararına satış yapmışsınız. Şimdi elinizdeki TL'yi yüksek kurdan dövize çevirdiğinizde bir de kur yönüyle zarara uğrayacaksınız. O yüzden Türkiye'de kalmaya ve bu sürede elinizdeki parayı dünya ölçeğinde halen çok ama çok yüksek bir faizle, devlet iç borçlanma senetlerinde değerlendirmeye karar veriyorsunuz. 

Aslında yapılan da bundan ibaret görünüyor. Hem Başbakan Yardımcısı Ali Babacan bu kriz döneminde çıkan dövizin topu topu 1.5 milyar dolar civarında olduğunu söylemedi mi…

Yabancı borsadan çıktı, ama eline geçen parayı yurtdışına çıkarmadı, şimdilik devlet iç borçlanma senedinde tutuyor. İşler biraz düzelir gibi olduğunda da sanki yeniden borsaya girmek için tetikte bekliyor…