Türk otomotiv sanayi yeni yatırımları ülkemize çekmek için rakip ülkelerle kıyasıya bir rekabet yaşıyor.
Gerek mevcut modellerin yenilenme yatırımları, gerekse sıfır araç yatırımları için özellikle Çek Cumhuriyeti, Slovakya gibi ülkelerle yoğun bir çekişme yaşanıyor.
Ancak, bu büyük yatırımların arasında gözden kaçan ilginç iki yatırım kararı da bir başka ülkeden geldi.
İki İsrail sermayeli yatırımcı Türk otomotiv sanayisinin bölgesel güç olma potansiyeline inanarak yatırım kararı aldı. Bu firmalardan bir tanesi, yerli ortağıyla anlaşarak imzayı atarken, diğer yatırımcı henüz imza aşamasına gelmedi.
Önce, kesinleşen ortaklıktan başlayalım. Tata’nın Türkiye Distribütörü, Isoto markasıyla otobüsüreten ve birçok markanın yetkili satıcılığını yürüten İsotlar Grup, şirketin yüzde 49 hissesini İsrail menşei K.S.I International şirketine satmış. Adana’da temelleri tarım sektöründe atılan ve otomotive BMC bayiliği alarak giren İsotlar Grup, 1997 yılında Hintli Tata’nın distribütörlüğünü aldı. Tata ile birlikte ortak üretim yapma planı da bulunan İsotlar, sadece Türkiye’de değil bölge ülkelerde Hintli üreticinin distribütörlüğünü yapıyordu.
Geçtiğimiz dönemde tarım ve otomotiv faaliyetlerinden elde ettiği gelir 500 milyon dolara yaklaşan grubun bu kararı Türkiye ve bölge ülkelerdeki operasyonlarında daha da güçlü devam edebilmek adına aldığı belirtiliyor.
Türk-İsrail ortaklığındaki bir diğer proje ise çok daha sansasyonel olmaya aday. Son dönemde otomotiv dünyasının yüzünü elektrikli araçlara çevirdiği bir gerçek. Hemen hemen tüm firmalar kendi elektrikli modellerini birbir tanıtıyor. Elektrikli araç üretimindeki püf nokta ise (zira aracı üretmek çok büyük bir yatırım ve teknoloji gerektirmiyor) pil teknolojisi ve şarj altyapısında yatıyor. Pil alanında Çinliler önde koşarken, şarj altyapısında ise Betterplace ismi ön plana çıkıyor.
Shai Agasi tarafından kurulan Betterplace, elektrikli otomobillere servis sağlama konusunda bir adım önde. Şirketin kurucusu ve CEO’su her ne kadar Shai Agasi olsa da arkadaki itici güç İsrail sermayesi olarak dikkat çekiyor. Betterplace’in ortakları arasında başta Ofer Grup olmak üzere birçok İsrailli yatırımcı bulunuyor. Türkiye’de girdiği özelleştirme ihaleleri ile dikkat çeken Sammy Ofer’in sahibi olduğu Ofer Group’un ana hissedarları arasında bulunan Israel Corporation, Betterplace’in en önemli ortağı (yüzde 33) konumunda bulunuyor.
Israel Corporation’un başkanı İdan Ofer, aynı zamanda Betterplace’in de başkanlığını yürütüyor.
Renault’ya beş yıl içinde 100 bin elektrikli araç alımı için sipariş veren Betterplace bu araçların yarısını İsrail’de kullanacak. Firma, bu amaçla ilk istasyonlarını hizmete soktu. Tüm dünyada çalışmalarına hız veren firma HSBC ile yatırımlarında kullanmak üzere 350 milyon dolarlık bir kredi anlaşması bile imzaladı.
Gelelim Betterplace’in Türkiye ile ilgili bölümüne. Betterplace’in ülkemizle ilgisi OyakRenault Fabrikaları’nda üretilecek elektrikli Fluence modelinin İsrail’e ihracatı ile sınırlı değilmiş. Aldığımız duyumlara göre Betterplace doğrudan yatırımcı olarak Türkiye ve bölge ülkelerde iş yapmak üzere çok daha büyük bir yatırıma hazırlanıyormuş.
Bu amaçla elektrikli araçlara yönelik uzmanlığını geliştirmek üzere Türkiye’yi üs olarak kullanmak isteyen Betterplace ile, ünlü bir Türk işadamı ortaklık görüşmelerine başlamış. Görüşmeler devam ettiği için ismini gizli tutmamı isteyen girişimci, birkaç yıldır bu projenin üzerinde çalıştığını belirterek, nihai anlaşma tamamlanmadan detaylara girmek istemediğini söyledi. Betterplace ile uzun süredir yakın ilişkiler kurduğunu ifaden işadamı, bu yılın ortalarına doğru nihai anlaşmanın imzalanabileceğini belirtti.
Ofer’lerin Türk otomotiv sanayinde dolaylı yönden bir bağlantısı daha bulunuyor. Distribütörlüğünü Mermerler Grup’un yaptığı ve daha önceki açıklamalarında Avrupa’ya çıkış kapısı olarak Türkiye’yi seçtiklerini belirten Çinli otomotiv üreticisi Chery’nin önemli hissedarları arasında da Ofer ismini rastlıyoruz. Israel Corporation ile Chery, Chery Quantum isimli şirketin iki ortağı olarak faaliyet gösteriyor.
Önümüzdeki günler neler getirir bilemiyoruz ama özelleştirme ihalelerinde umduğunu bulamayan Ofer Grubu, bir bakarsanız otomotiv sanayisinin önemli bir oyuncusu olarak karşımıza çıkabilir.