IMF heyeti ekonomiyi değerlendirdikten sonra giderayak kısa bir açıklama yaptı. Açıklama notunda dikkati çeken şudur: İçerde tüketim artışı başladı. Ama tüketim artışından yerli üretici yararlanamıyor. Ucuz döviz ve ucuz ithalat nedeniyle tüketim artışından ithalatçı yararlanıyor. IMF heyetinin açıklama notunda iki tavsiye dikkati çekiyor: Tüketim artışı için sıkı para politikasına ihtiyaç var. Faizler yükseltilmeli. Değerli Türk Lirası'na ve ucuz dövize karşı, döviz fiyatını artırıcı önlemler alınmalı.
Ucuz dövizin tarımda ve sanayide üretim yapısını nasıl bozduğunu, döviz açığını nasıl artırdığını anlatmaya çalışanları dinleyen olmuyor. Şimdi IMF de aynı uyarıyı yaptığına göre belki bundan sonra konu gündeme gelebilir.
İlk 4 ayda ihracat yüzde 11.3 oranında artarken ithalat yüzde 36.6 oranında arttı. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 67'ye geriledi.
Dört ayda dış ticaret açığı 17.6 milyar dolardır. Demek ki yıllık dış ticaret açığı 45-50 milyar dolara gidiyor. Bizim cari açığımızın boyutunu dış ticaret açığı belirler.
Cari açığı dışarıdan borçlanarak kapatıyoruz.
Açık anlatımıyla ucuz döviz, ucuz ithalat politikasını sürdüren, dış borçlanmadır.
Dış borçlanma ile bulunan dövizin nereye gittiği ithalat tablolarında görülüyor.
Medyada ünlü yabancı firmaların temsilcilerinin açıklamaları yer alıyor. Temsilciler, patlayan iç talep karşısında yurt dışındaki fabrikaların vardiya artırdıklarını, işçi sayılarını artırdıklarını, işçilerin tatil programlarını iptal ettirdiklerini belirtiyor.
İçeride fabrikalar sipariş bekler, siparişsizlikten işçi çıkarırken, uyanan iç talebin meyvelerini yurt dışındaki üreticilerin ve işçilerin yediği görülüyor.
Bu gelişmeleri iyi değerlendirmek zorundayız. Çöken üretim ve istihdamı tekrar ayağa kaldırmak zaman alır ve zordur.