Tüketici güveni beş aydır artıyor; ama...

Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ ala.aktas@gmail.com

Ama; hala güven eşiğinin üstüne çıkılabilmiş değil! Tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0 ile 200 aralığında değer alabiliyor. Endeksin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser duruma, 100'den küçük olması ise tüketici güveninde kötümser duruma işaret ediyor. 100 ise, ne iyimser, ne kötümser durum yaşanmakta olduğunu gösteriyor.

Tüketici güven endeksi, Merkez Bankası ile TÜİK'in işbirliğiyle gerçekleştirilen tüketici eğilim anketinden hesaplanıyor. Anketle tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut dönem değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentileri ölçülüyor ve yakın gelecekte yapılması planlanan harcamalarına ilişkin eğilimler saptanıyor.

İşte bu anketle belirlenen tüketici güven endeksi beş aydır artıyor. Geçen yıl eylülde 93.7 düzeyinde gerçekleştikten sonra ekimde ayında 89.7'ye inen endeks daha sonra artışa geçti. Tüketici güven endeksi, kasımda 91'e, aralıkta 92'ye, ocakta 92.2'ye, şubatta 93.2'ye ve son olarak martta 93.9'a çıktı.
Tüketici güveni beş aydır artıyor artmasına ama, hala güven eşiği olan 100 aşılabilmiş değil. Aslında bu eşiği aşmak da pek kolay olmasa gerek. Tüketici güveninde 100'ün üstü son olarak tam altı yıl önce görülebilmişti. Tüketici güven endeksi 100'ün üstünde son olarak 2006'nın Mayıs'ında oluşmuştu.

Güven endeksi şimdiye kadar en yüksek düzeye 111.9 ile 2004'ün Şubat'ında çıktı. En düşük düzey ise 68.9 ile 2008'in Kasım'ında görüldü.

Tüketici güven endeksi, hesaplanmaya başlandığı tarihten sonra dip noktayı gördüğü 2008'in son aylarına kadar genel olarak gerileyen bir eğri çizdi. Dip noktanın neden 2008'in son aylarında yaşandığı belli. Küresel kriz yüzünden tüketicinin güveni de dip yapmıştı, reel kesimin güveni de. Sonrasında başlayan çıkış dalgalı da olsa sürüyor. Ancak, endeksin tüm grafiğini V olarak düşünürsek, V'nin başlangıç noktasına hala çok uzak bir noktada bulunuyoruz.
Tüketici güven endeksi Aralık 2003'ten bu yana, yani tam 100 aydır hesaplanıyor. Endeks, bu 100 ayın yalnızca 23'ünde 100'ün üstünde gerçekleşmiş, 77 ayda ise 100 eşiğinin altında kalınmış. Dolayısıyla zaten genel eğilim hep "ekonomiye güvensizlik" olarak kendini göstermiş. Son beş aydaki ılımlı artışın bir kırılmaya uğramadan kesintisiz sürmesi durumunda bir süre sonra endeksi güven noktasının üstünde görmemiz söz konusu olabilirse de, bu pek kolay görünmüyor.

Genel ekonomik duruma bakışta bozulma

Tüketici güven endeksi beş soruya verilen yanıtlarla oluşturuluyor. Mart ayında bu soruların yalnızca birinde şubata göre çok az da olsa gerileme var. Gelecek üç aylık dönemdeki genel ekonomik durumu nasıl görüyorsunuz, sorusuna verilen yanıtlarla oluşan endeks, şubata göre yüzde 0.1 de olsa gerilemiş.

Diğer soruların yanıtlarıyla oluşan değerlendirmeler ise olumlu. Gelecek altı aylık dönemdeki iş bulma olanaklarıyla ilgili endekste yüzde 0.3, gelecek altı aylık dönemdeki satın alma gücüne ilişkin endekste yüzde 0.6 artış var. Ankete katılanlar, mevcut dönemdeki satın alma gücünün altı ay öncesine göre yüzde 0.9 daha iyi olduğunu belirtmişler. Mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın alma konusunda uygun olup olmadığına ilişkin soruya verilen yanıtlarla oluşan endekste ise martta şubata göre yüzde 1.6'lık bir artış söz konusu olmuş. Tüketici güven endeksi de böylece martta şubata göre yüzde 0.7 oranında artmış.

Tüm yazılarını göster