Tüketici ekonomiye 6.5 yıldır güven duymuyor

Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ ala.aktas@gmail.com
 
 
Bunu biz söylemiyoruz, devletin resmi rakamları söylüyor. Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ortaklaşa oluşturulan tüketici güven endeksine göre vatandaş ekonomiye tam 6.5 yıldır, hatta kesin süre vermek gerekirse 6 yıl 7 aydır güven duymuyor. Yani bir başka ifadeyle ekonomiye güven duyulmayan süre 79 ayı bulmuş durumda.
 
Tüketici güven endeksi; "mevcut dönemdeki satın alma gücünün altı ay öncesine göre nasıl olduğu, yine satın alma gücünün gelecek altı ayda nasıl beklendiği, gelecek üç aya ilişkin genel ekonomik durum ve altı aya ilişkin iş bulma olanaklarının nasıl tahmin edildiği ve mevcut durumun dayanıklı tüketim malı satın almak için uygun olup olmadığı" sorularından oluşturuluyor. Bu sorulara verilen yanıtlarla hesaplanan endeksin ortalaması da tüketici güvenini ortaya koyuyor.
Endeksin 100'ün altında olması tüketicinin ekonomiye karamsar baktığını, 100'ün üstündeki endeks değerleri ise tüketicinin iyimser olduğunu gösteriyor.
 
Tüketici güven endeksi 2012 yılını 89 düzeyinde kapattı. Endeks, aralık ayında kasıma göre yüzde 0.2 oranında geriledi. Tüketici güveni, geçen yılın aralığında, 2011 aralığına göre ise yüzde 3.3 oranında azaldı.
 
Geçen yıl, mevcut dönemdeki satın alma gücünün altı ay öncesine göre nasıl olduğu sorusuna verilen yanıtlarla ortaya konulan endekste yüzde 2.5 gerileme oldu. 
Gelecek altı aydaki satın alma gücüne ilişkin endeks de yüzde 3.3 geriledi.
Gelecek üç aylık dönemdeki genel ekonomik duruma ilişkin endekste yüzde 7.3'lük bir düşüş kaydedildi.
 
Gelecek altı aylık dönemdeki iş bulma olanaklarını ortaya koyan endeksin yüzde 2.3 gerilediği gözlendi.
Mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı almak için uygun olup olmadığına ilişkin soruya verilen yanıtlarla oluşan endekste de bir yılda yüzde 1 gerileme oldu. 
 
100, son kez mayıs 2006'da görüldü
 
Tüketici güven endeksi, 2006 yılının mayıs ayında 100.1 düzeyinde gerçekleştikten sonra bir daha 100 sınırını göremedi. Endeks, 2006 mayısından geçen yılın sonuna kadar olan 6 yıl 7 aylık dönemde hep 100'ün altında kaldı. Yani bu 79 ay boyunca tüketici ekonomiye bir türlü güven duyamadı.
 
Tüketici güven endeksi bu dönem boyunca en yüksek düzeye 98.7 ile 2007 yılının ağustos ayında çıktı. En düşük düzey ise 68.9 ile 2008 yılının kasım ayında görüldü. 
 
2012, hem iyi, hem kötü! 
 
Tüketici güven endeksi 2012 yılı ortalamasında 90.9 olarak gerçekleşti. Ortalama endeks, 2011'de 92.8 olmuştu.
 
Güven endeksinin 2012'deki düzeyi, her ne kadar 2011'den düşükse de, endeks önceki üç yıla göre, yani 2008, 2009 ve 2010 yıllarına göre daha yukarıda bulunuyor. Ancak, 2008'in küresel kriz yılı olduğu ve bu krizin etkilerinin izleyen iki yılda da sürdüğü gerçeği ortada duruyor. Dolayısıyla, tüketici güven endeksinin geçen yıl söz konusu üç yılın üstünde gerçekleşmesi ilk bakışta olumlu bir gelişme gibi görünüyorsa da, bu yılların karakteristiğini dikkate almak gerekiyor.
 
Tüketici güven endeksi hesaplanmaya başlandığı 2003 yılını şimdiye kadarki yılların rekoruyla 110.3 düzeyinde kapatmıştı. Endeks, sonraki iki yılda da 100'ün üstünde oluşmuştu. Tüketici güven endeksi, yıl ortalaması bazında 2004'ü 106.7, 2005'i ise 100.1 ile geride bırakmıştı. Endeks, 2006'da 95.6, 2007'de de 94.4 gibi görece yüksek sayılabilecek düzeylerde oluşmuştu.
 
8 bin 500 kişiyle görüşülüyor 
 
Tüketici güven endeksi oluşturulurken her ay yaklaşık 8 bin 500 kişiyle görüşülüyor. Görüşülen kişi sayısında aydan aya küçük değişiklikler olabiliyor. Örneğin geçen yıl görüşme yapılan kişi sayısı en yüksek düzeye 8 bin 931 ile nisan ayında ulaştı. Görüşülen kişi sayısının en az olduğu ay ise 8 bin 88 ile ağustos oldu. 
 
Tüm yazılarını göster