TÜİK’in bugün açıklayacağı eylül ayına ilişkin TÜFE, yıllık bazda yeniden yüzde 7’li oranların görülmesini sağlayabilir. Ancak, haziran, temmuz ve ağustos aylarında yüzde 8’in üstünde seyreden TÜFE’nin yüzde 7’nin altına inse bile bunun ancak kıl yapı olabileceği tahmin ediliyor.
Eylül ayındaki TÜFE artışı yüzde 0.86 ve daha düşük olursa, eylül ayı itibariyle yıllık TÜFE de yeniden yüzde 8’in altına gerileyecek. Eylül için yüzde 0.86, gerçekleştirilmesi çok zor bir oran değil kuşkusuz. Hem zaten piyasadaki beklenti daha düşük. Eylül ayındaki artışın yüzde 0.65 dolayında gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
Ayrıca, eylül ayları ortalaması da yüzde 0.86 dolayında bir artışın şaşırtıcı olmayacağını gösteriyor. Bu yıla kadar eylül aylarında TÜFE ortalama olarak yüzde 0.90 düzeyinde bir artış gösterdi. Dolayısıyla bu yılki artışın da bu düzeylerde gelmesi normal karşılanmalı.
Ancak, gözden kaçırılmaması gereken bazı gerçekler var. Bunların başında da TL’de meydana gelen değer kaybı ve bunun fiyatlar üzerinde yol açabileceği baskı geliyor.
Dolar yüzde 3.2 arttı
Dolar kuru ağustos ayı ortalamasında 1.9547 düzeyinde gerçekleşmişti. Dolar, eylül ortalamasında ise 2.0171’e çıktı. Yani, eylül ayında dolarda yüzde 3.2 oranında bir değer artışı yaşandı.
Şimdi hiç kimse bunun fiyatlar üzerinde bir etkide bulunmayacağını söyleyemez. Kur artışı, az ya da çok, bir etki yapacaktır. Bu yüzden eylül ayındaki fiyat hareketini tahmin etmeye çalışırken, kurda yaşanan artışı dikkate almak kaçınılmaz bir zorunluluktur.
Haziran ayı örneği ortada duruyor üstelik. Dolar kuru, haziran ayı ortalamasında yüzde 3.9 artış gösterdi. Bunun etkisini de TÜFE’de gördük. TÜFE, haziran aylarında genellikle negatif çıkarken, bu yıl yüzde 0.76’lık bir artış yaşandı. Üstelik bu oran, ocak ayından sonra yılın en yüksek oranı olarak kayıtlara geçti.
Yüzde 6.20 zaten çok zor
TÜİK’in bugün açıklayacağı eylül ayıyla birlikte yıllık enflasyonun yüzde 7.75 ile yüzde 8.00 arasında oluşacağı tahmin ediliyor. Bu durumda dokuz ayın enflasyonu da yüzde 4.9 ile yüzde 5.1 aralığında gerçekleşecek.
Merkez Bankası’nın 2013 yılına ilişkin son tahmini yüzde 6.2. Bu oranın çok iddialı olduğunu dile getirmeyen neredeyse yok. Belki daha da kötüsü, Merkez Bankası’nın bu tahminine inanan da yok.
Tablo ağustos sonunda da pek parlak görünmüyordu; ama bugün açıklanacak eylül gerçekleşmesinden sonra durum daha net görülebilecek. Eğer ilk dokuz aydaki artış yüzde 4.9 ile yüzde 5.1 aralığında gerçekleşirse, Merkez Bankası’nın yüzde 6.2’lik hedefini yakalabilmek için yılın son çeyreğini toplam yüzde 1.0-1.2’lik bir enflasyonla geçmek gerekecek.
Geride kalan yıllar ve içinde bulunduğumuz koşullar, son çeyrekte bu oranlarda kalabilmenin neredeyse hiç mümkün olamayacağını söylüyor.
Bugün yapılacak açıklamayla oluşacak tablodan sonra daha kesin konuşmak mümkün olacak; ama, 2013’e ilişkin mevcut eğilimin yüzde 8.5 dolayında bir gerçekleşmeye işaret ettiğini, yüzde 8’in altına inmenin bile başarı sayılması gerektiğini bir kez daha ifade edelim.