Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) tarafından yayınlanan ekim ayı bülteninde "Küresel dünyanın aktörleri olan bazı ülkelerin ekonomilerinde yeniden canlanma belirtilerinin başladığı bir dönemde ülkemiz ekonomisindeki toparlanma eğilimi çok yavaş. Kamuoyunda ekonomiye ilişkin iyimser bir hava yaratılmak isteniyorsa da özellikle ekonominin lokomotifi olan sanayi sektöründeki üretim durumu ve işgücü piyasası göstergeleri karşısında, buna uygun gelişmeler kaydedildiğini ifade etmek mümkün görünmemektedir" deniliyor.
TİSK'in değerlemelerine göre, sanayi üretimi, kapasite kullanımı ve siparişler azalmaya devam ediyor.
Ağustos ayında sanayi üretim endeksi, 2008 yılı Ağustos ayına göre %6,3, bir önceki aya göre ise %5,7 azaldı. Sanayi alt sektöründe en hızlı üretim kaybına uğrayan sektör imalat sanayii.
İmalat sanayi sektörü endeksi %7,2 azalarak 106,6'dan 98,9 düzeyine geriledi. Bu sektörü %3,6'lık azalma ile elektrik, gaz ve su sektörü izliyor.
Ana sanayi gruplarında ise 2009 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek düşüş %15,8 ile sermaye malı imalatı sektöründe gerçekleşti. Bu sektörü %7'lik düşüş ile ara malı imalatı, %5,2 ile dayanıksız tüketim malı imalatı ve %5,0 ile enerji sektörü izliyor..
Kapasite kullanım oranı Ağustos 2009'da geçen yılın aynı ayına göre %9,7 azalarak 70,1 düzeyine geriledi. Kapasite kullanım oranındaki düşüşler üçüncü çeyrek büyüme oranı düzeyi açısından sorunun devam ettiğini gösteriyor.
İç pazardaki talep yetersizliği işyerlerinin tam kapasite ile çalışmamasının ana nedeni olmaya devam ediyor
İç pazarda talep yetersizliği %53,0 ve dış pazarda talep yetersizliği %31,2 oranında eksik kapasite kullanımına neden oluyor.
Dış pazar yetersizliğinin etkisi geçen aylara göre artmaya başladı. Bu durum ihracat hacminin daralması ile paralellik gösteriyor.
Üretim ve kapasite kullanımındaki düşüşlerde sanayi sektöründeki ciro ve sipariş düşüşlerinin önemli etkisi var. Sanayi ciro endeksi, 2009 yılı Ağustos ayında 2008 yılı Ağustos ayına göre %6,7, bir önceki aya göre ise %3,3 azalmış durumda .
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde üretim endeksinde olduğu gibi en yüksek düşüş %7,0 ile imalat sanayiinde. Ana sanayi gruplarında ise 2009 yılı Ağustos ayında en yüksek düşüş %24,3 ile enerjide görüldü. Bunu, %15,9 ile aramalı imalatı takip ediyor.
Aylık sipariş endeksi de üretim endeksi ile paralellik göstererek 2009 yılı Ağustos ayında 2008 yılı Ağustos ayına göre %12,7, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,9 azaldı. Siparişlerdeki düşme, üretim düşüşünün eylül ayında da devam edeceğini gösteriyor. Ana sanayi gruplarına göre 2009 yılı Ağustos ayında en yüksek düşüş %24,9 ile nihai ürün üretiminde kullanılan ara malı imalatında gerçekleşti.
Sipariş endeksinde 2009 yılı Ağustos ayında 2008 yılı aynı ayına göre en hızlı düşüşler %44,4 ile ana metal sanayii ve %38,1 ile büro makineleri ve bilgisayar imalatı sektöründe gerçekleşti.
Sanayideki üretim, ciro ve sipariş düşüşleri temel sanayi grupları olan sermaye malları ve ara malları sektörlerinde diğer sektörlere göre daha yüksek oranlarda. Bu durum, gelecek aylarda sanayinin yaşayacağı sorunların daha da ağırlaşacağını gösteriyor.
Dış ticaret endekslerinden anlaşıldığı kadarı ile; ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, ihracat birim değer endeksi %21,1, ithalat birim değer endeksi ise %25,4 oranında düştü.
2009 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın ayına göre ihracat miktar endeksi %10,2, ithalat miktar endeksi ise %11,5 oranında geriledi.
2009 Ocak-Ağustos döneminde dış ticaret dengesi, 2008 yılının aynı dönemine oranla %56,9 azalarak 22.951 milyon ABD Doları tutarında açık verdi. Bu dönemde ithalat (CIF) bir önceki yıla oranla %39,9 oranında azalarak 87.574 milyon ABD Doları'na ihracat (FOB) %30,1 oranında azalarak 64.622 milyon ABD Doları'na düştü.
2009 yılının sonuna yaklaşıyoruz. Ekonominin dibe vurduktan sonra canlanmasını bekliyoruz. TİSK, ekonomide parmağı taşın altında olan girişimcilerin değerlemelerini kağıda dökmüş. TİSK'in alt alta sıraladığı göstergelere göre "kanama devam ediyor".
Kanama durmadan iyileşmenin gecikeceği ortada.
İyimser olmak iyidir ama, iyimserlik uğruna gerçekler görülemez ise, tedavide gecikilir ve de tedavinin faturası büyür.