Bağımsız bir dizi araştırma gösteriyor ki, hızlı kalkınma gerçekleştiren ülkeler; gücünü yeraltı ve yerüstü zenginliklerinden, uygulanan çok etkin makro ekonomik politikalardan almıyor: İyi işleyen kurumlara sahip olan toplumlar insan ve sermaye kaynaklarını daha verimli kullanabiliyor.
Türkiye'nin hızlı kalkınma yaratabilmesi için çok önemli yeraltı ve yerüstü kaynakları yok.
Türkiye, merkantilist anlayışın hakim olduğu bir emperyal güç de olamamış; dünyanın zenginliklerini kendi merkez ülkesine taşıma şansını da yakalayamamış.
Türkiye teknolojide öncülük eden, entelektüel birikimini kaldıraç olarak kullanarak yüksek katma değerli ürünlerle birikim yaratabilmiş bir ülke de değil.
O halde Türkiye nerede?
Türkiye, insan ve sermaye kaynaklarını üretim sürecinde etkin kullanarak üretim gücünü artırma; rekabet üstünlüğünü yaratma ve sürdürme zorunda olan bir ülke. Bir başka anlatımla toplumumuz üretip, kendi ihtiyacını karşılayan, ihraç edebilecek ürünleriyle de gelişmesini sürdürmek zorunda.
Satıcı'nın aday olmaması
TİM, kamu ile özel kesimin birlikte, piyasanın gerektirdiği esneklik ve hız koşullarına uygun karar üreten; ihracatçının önünü açan, gelişmesine katkı yapan, sürdürülebilir gelişmeyi güven altına alan bir kurum olarak tasarlanmış ve hayata taşınmıştır. TİM gibi örgütlerin işlerliği ihracatın gelişmesi açısından hayati önem taşıyor. Bu önemi nedeniyledir ki, TİM seçimleri toplumu derinliğine ilgilendirmesi gereken bir gündem maddesi.
Sayın Oğuz Satıcı'nın aday olmadığını açıklaması iki yönüyle önemli. Biri, kurumların başındaki insanların "ısrarcı" olması, seçim kazanma için her türlü yolu meşru sayması, hele arkalarına siyasi iradeyi de alarak kitle desteği olmaksızın o mevkiilerde kalması topluma büyük zararlar veriyor.
Örgütler bir hizmet alanıdır; oralarda görev yaptıktan sonra çekilmesini bilme, gerçekten bir "erdemli davranış" örneğidir. Bir hizmet yarışına katılırsınız; görev yaparsınız, sonra da kamuoyu önünde "hesabınızı verir" ve çekilirsiniz. Hizmet yarışına katılmak isteyenlerin önünü açmak da, bilgece bir düşünce; olgun bir davranıştır.
Hizmete aday olanlar
Şimdi sıra TİM'de hizmet yarışına katılmak isteyenlerde. TİM gibi imkanları olan, canlı bir olgunun içinde yer alan kurumlara aday olurken; sıradan bir katılımı anlamlı bulmam. TİM yönetimine aday olanlar; ne yapmak istediklerini yazılı bir belge ile kamuoyuna sunmalı. Bu konuda bir dizi yapılması gereken iş var.
TİM'i yönetmeye aday olanlar; öncelikle bu kuruluşun yapısını, işlevini ve kültürünü nasıl gördüklerini; işleyişte varsa eksikleri, o eksikleri gidermek için hangi projelere sahip olduklarını açıklamalı.
TİM'e yönetmeye aday olanlar, kur politikasından fiyat istikrarına, faktör maliyetlerinden enerji girdisine, üreticinin ve ihracatçının sorunlarına hangi yöntemlerle, nasıl çözüm üretmeyi düşündüklerini de belgelendirmeleri gerek.
TİM gibi imkanları olan, belli birikimler kazanmış bir örgütü, geleneksel anlayışla ve alışkanlıkla yönetme, ülkeye çok şey kaybettirme anlamına gelir.
Dünya ekonomisinde "iş çevresi" hızlı bir değişime uğramaktadır. Faktör koşullarında, rekabette şans eşitliğini bozan idari kararlar üzerine nasıl gidilecektir? Ülkeler arasında ilişkilerinde "karşılıklılık ilkesi" nasıl uygulatılacaktır? Kayıtdışı uygulamaların yarattığı "haksız rekabet" nasıl önlenecektir? Kalitesiz mal üretip ihraç edenlerin "ülke imajını" zedeleyen tutumları nasıl önlenecektir?
Gelin, TİM gibi örgütleri yönetmeye aday olurken; klasik seçim taktiklerinin dışına çıkalım. Programlar açıklayalım; projeler ortaya koyalım; örgüt yapısını nasıl işler kılacağımızın angajmanına girelim. Ekonominin aktörleri arasında koordinasyonun nasıl sağlanacağını herkesin bilgisine sunalım.
TİM çok ciddi bir kurumdur. Aday olmadığını açıklamak nasıl erdemli bir davranışsa; aday olmak, ama ölçüleri konan, angajmanları belgelenmiş aday olmak da o denli erdemli davranıştır. TİM'in bu seçiminde bir "kalite örneği" sergilenmeli ki, ülkenin geleceğine hepimizin umudu artsın.